15.04.2020
Temat: Charakterystyka współczesnych chorób cywilizacyjnych
Choroby cywilizacyjne – definicja, przyczyny
Choroby cywilizacyjne, jak sama nazwa wskazuje, mają swoje podłoże w procesach cywilizacyjnych, których skutki wpływają bezpośrednio bądź pośrednio na życie społeczeństw.
Istnieją dwie grupy czynników wywołujących choroby cywilizacyjne: pośrednie oraz bezpośrednie.
Przyczyny pośrednie to przede wszystkim: industrializacja, urbanizacja, chemizacja rolnictwa, nadmierne zanieczyszczenie środowiska, mechanizacja, większy poziom hałasu i promieniowania. Nie wywołują bezpośrednio chorób, ale tego typu postęp cywilizacyjny przyczynia się do zmiany stylu życia zwykłego człowieka, szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych. Tempo życia znacznie zwiększa się wymuszając przy tym zmianę nawyków i sposobu funkcjonowania w życiu codziennym. Wszystkie te czynniki mają wpływ na powstanie bezpośrednich źródeł chorób cywilizacyjnych.
Do bezpośrednich przyczyn chorób cywilizacyjnych można zaliczyć, m.in.:
– brak ruchu fizycznego i prowadzenie siedzącego trybu pracy i życia,
– niezdrowe, schemizowane pożywienie,
– stosowanie różnego rodzaju używek,
– większa podatność na stres,
– szybkie tempo życia,
– brak odpoczynku.
Choroby cywilizacyjne – przykłady, rodzaje
Lista chorób cywilizacyjnych ciągle się zmienia – jedne choroby przestają być uważane za cywilizacyjne, ponieważ medycyna zdołała zminimalizować ich zasięg lub je zlikwidować, inne zaś zwiększają swój zasięg na skalę światową i wówczas są uznawane za chorobę tego typu.
Lekarze zaliczają do chorób cywilizacyjnych szereg schorzeń z różnych dziedzin. Przeważnie wyróżniają ogólne kategorie chorób z mieszczącymi się w nich podkategoriami.
Ogólnie do chorób cywilizacyjnych zaliczamy:
1. nowotwory
2. choroby zakaźne – AIDS, gruźlica,
3. choroby układu oddechowego – zwłaszcza przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
4. choroby układu krążenia i choroby serca – zawał, choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca,
5. choroby przewodu pokarmowego – wrzody, biegunka, zaparcia, choroba refleksowa przełyku,
6. choroby o podłożu psychicznym, dewiacje społeczne – depresja, alkoholizm, uzależnienia, pracoholizm, narkomania, anoreksja i bulimia, wypalenie zawodowe
7. inne – alergie otyłość, osteoporoza, cukrzyca.
Profilaktyka chorób cywilizacyjnych
Profilaktyka chorób cywilizacyjnych różni się w zależności od rejonu świata i typu państw. Jeśli wzięlibyśmy pod uwagę kraje wysoko rozwinięte, wówczas profilaktyka polega przede wszystkim na przeciwdziałaniu nowotworom i chorobom serca, m.in. poprzez prowadzenie polityki prozdrowotnej. Ma temu służyć organizowanie różnego rodzaju akcji informacyjnych i promocyjnych, eventów, które mają na celu zwrócenie uwagi ludności na potrzebę prowadzenia zdrowego trybu życia, lepszego odżywiania się, rezygnacji z nałogów i używek, a także zachęcanie do regularnej kontroli lekarskiej. Lekarze starają się zminimalizować choroby cywilizacyjne poprzez uświadamianie ludziom, jakie są ich przyczyny, rozmiary i jak można zmniejszyć ryzyko zachorowania. Odpowiednia oświata zdrowotna to podstawa profilaktyki.
Inaczej wygląda profilaktyka chorób cywilizacyjnych w odniesieniu do państw słabo rozwiniętych, np. krajów Trzeciego Świata. Jako że tutaj największym wyzwaniem jest przeciwdziałanie chorobom zakaźnym (np. gruźlicy), profilaktyka sprowadza się przede wszystkim to szczepienia dzieci oraz prowadzenia akcji edukacyjnych, jak zapobiegać zarażeniu się.
Dziękuję za uwagę.
Tomasz Jaroszkiewicz