04.05.2020
Język polski – klasa III CB
Temat: Dokument nazistowskich zbrodni – Zofia Nałkowska „Profesor Spanner”.
Czas realizacji: 1 godz. lekcyjna
Doświadczenia związane z wojną i okupacją, próba zrozumienia tego, jakie mechanizmy polityczne, społeczne i psychologiczne doprowadziły do ludobójstwa o skali tak wielkiej, ze nie dającej się porównać z czymkolwiek w dotychczasowej historii ludzkości – to tematy niezwykle ważne dla powojennej polskiej literatury. Do opisu przeżyć wojennych niektórzy prozaicy wybierali gatunki typowo literackie, fabularne – przykładem mogą tu być opowiadania Borowskiego, inni zaś rezygnowali z przedstawień fabularno – fikcyjnych, a decydowali się na ujęcia reportażowe, faktograficzne.
W kręgu powojennej literatury faktu sytuują się m.in. „Medaliony” Zofii Nałkowskiej. Podejmuje ona w swym zbiorze problematykę związaną z obozami zagłady i eksterminacją Żydów. Inny jest jednakże sposób przedstawienia tej problematyki – pisarka rezygnuje bowiem z fikcji literackiej i jednolitej fabuły na rzecz ujęcia fragmentarycznego, a jej utwór bardziej przypomina wypowiedź dokumentalisty i historyka niż artysty pisarza. Na dzisiejszej i kolejnej lekcji zajmiemy się analizą i interpretacją jednego z opowiadań zawartych w zbiorze „Medaliony”.
Geneza „Medalionów”:
Od marca 1945 r. działała w Polsce Główna Komisja Badania Zbrodni Niemieckich (potem: Hitlerowskich). Powołani przez ministra sprawiedliwości naukowcy: prawnicy, lekarze, historyce, pisarze prowadzili dochodzenia i zbierali dokumentację dotyczącą zbrodni hitlerowskich. Komisja tworzyła rejestr miejsc i faktów, opracowywała listę zbrodniarzy wojennych, badała strukturę władz okupacyjnych. W pracach Komisji brała udział Zofia Nałkowska. Jej cykl siedmiu niewielkich opowiadań z tomu „Medaliony” (1946) został oparty na relacjach ofiar, zeznaniach świadków i wizjach lokalnych miejsc zbrodni. „Ludzie ludziom zgotowali ten los” – takim mottem opatrzyła Nałkowska swoje dzieło. Proste, czasem nieporadne świadectwa zwykłych ludzi odsłaniają wstrząsającą prawdę o cierpieniu i masowej zagładzie bezbronnych ofiar.
- W dostępnych źródłach zapoznaj się z krótką biografią Zofii Nałkowskiej.
- Przeczytaj opowiadanie Zofii Nałkowskiej „Profesor Spanner” zawarte w tomie „Medaliony” – jeśli masz wypożyczoną z biblioteki książkę, lub tutaj:
http://cyfroteka.pl/ebooki/Medaliony-ebook/p36637i93389
Na kolejnej lekcji dokonamy analizy i interpretacji tego opowiadania.
Życzę ciekawej i spokojnej lektury.
Wszelkie pytania dotyczące tematu proszę kierować na grupę, dziennik elektroniczny lub mój adres mailowy: msemeniuk@onet.pl.
Pozdrawiam, Małgorzata Semeniuk