4.06.2020 r.
Temat: Oświecenie i preromantyzm- wędrówka przez motywy i tematy literatury.
Dzień dobry,
Dzisiejsze zajęcia poświęcimy podsumowaniu osiągnięć literackich oświecenia.
Twórcy oświecenia uważali, że wprowadzają ludzkość w nowy, lepszy świat, bardziej humanistyczny i zrozumiały. Uwierzono w siłę nauki i wiedzy. Mówiono też o tej epoce: wiek rozumu lub wiek filozofów. Ideologię oświecenia zamyka się czasem w krótkim zdaniu; powrót myśli do świata rzeczy.
Oświecenie to:
- Epoka, w której uwierzono w rozum.
- Epoka krytycyzmu wobec zjawisk i instytucji.
- Epoka, która zaowocowała Wielką encyklopedią francuską.
- Epoka klasycyzmu, rewolucji i… rozbiorów Polski.
Do najważniejszych motywów literackich oświecenia i początków nowoczesności możemy zaliczyć:
- Rozum
- Miłość
- Wolność
- Naturę
Rozum- to jedna z najważniejszych kategorii sztuki czasów oświecenia i początków nowoczesności.
Dla Immanuela Kanta rozum jest podstawą osiągnięcia przez ludzkość dojrzałości i uwolnienia się od dawnych religijnych przesądów.
Cała Wielka encyklopedia francuska jest hołdem dla rozumu, racjonalności i naukowego wyjaśniania rzeczywistości.
W literaturze polskiej motyw racjonalnego podejścia do świata pojawia się w twórczości Ignacego Krasickiego. Wartość rozumu i racjonalnego działania podejmuje satyra „Pijaństwo”. W „Monachomachii” Krasicki ośmieszał nieuctwo ówczesnych zakonników i zabobonny stosunek do świata.
Miłość- to drugi ważny temat epoki.
W XVIII w. ten temat wybrali sobie za główny twórcy sentymentalizmu (piewcy uczucia, czułego serca i bliskości natury). Trochę też poeci rokokowi, ale oni lżej traktowali miłość, raczej, jako rzecz flirtu, uciechy, rozkoszy. Twórcy sentymentalni widzieli w niej potężną siłę określającą życie ludzkie, uważali, że jest podstawą mocnych postaw moralnych i że jest wdzięcznym tematem liryków i sielanek. Dowody literackie to wiersze Franciszka Karpińskiego.
Wolność- to zagadnienie ważne dla całej epoki i wszystkich jej prądów. Klasycyzm wiąże wolność z obowiązkami wobec zbiorowości.
W dobie Sejmu Czteroletniego temat nabrał szczególnej wagi. Ludzie myślący i prawi – a było ich sporo – z przerażeniem patrzyli, jak na ich oczach upada ojczyzna. Zrobili wszystko, co w ich mocy, aby ją ratować. Pisali, głosili poglądy reformatorskie, tworzyli wiersze, satyry, sztuki, by wezwać społeczeństwo do myśli o kraju. Literatura patriotyczna to najważniejsza gałąź literatury polskiego oświecenia.
Temat wolności poruszali w swoich dziełach:
- publicyści: Stanisław Konarski, Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj
- w sferze krytyki obyczajów i postaw: Ignacy Krasicki, Adam Naruszewicz
- w sferze popularyzowania reform: Julian Ursyn Niemcewicz, redaktorzy Monitora
Natura- dla klasycystów i twórców rokokowych stanowi wzór rzeczywistości przedstawionej w świecie literackim. Dla sentymentalistów natura jest towarzyszką losu współczującą z człowiekiem w jego przeżyciach oraz tłem ludzkich doznań.
Proszę zapoznać się z informacjami w podręczniku, s. 354-356 oraz przeanalizować polecenia na koniec działu-s. 357
Proszę sporządzić notatkę z dzisiejszych zajęć w zeszycie przedmiotowym.
Pozdrawiam- Bożena Kusiuk