31.03.2002r.
TEMAT: Z królem lub przeciw niemu.
Celem lekcji jest pogłębienie wiedzy uczniów o funkcjonowaniu szlacheckiej Rzeczypospolitej
w XVI –XVIII w.
Wprowadzenie do tematu:
Od początku XVI wieku, a nawet od końca XV, kształtował się w Polsce ustrój, zgodnie, z którym mieszkańcy Rzeczpospolitej (a w szczególności szlachta) mogli uczestniczyć w życiu politycznym państwa, który ograniczał i określał zakres władzy królewskiej. Ustrojem tym była demokracja szlachecka, czyli forma ingerencji uprzywilejowanej części społeczeństwa w politykę państwa. Taki ustrój przetrwał w Polsce do końca XVIII wieku, do momentu, gdy Rosja, Prusy i Austria dokonały trzeciego rozbioru Polski – do 1795 roku.
Zagadnienia do tematu lekcji:
- Konfederacje i rokosze- definicje: podobieństwa i różnice
- Rokosz Zebrzydowskiego – bunt szlachty przeciwko Zygmuntowi III Wazie trwający w latach 1606–1607. Wybuchł po śmierci głównego opozycjonisty wobec polityki króla – Jana Zamoyskiego – który był przeciwnikiem zbrojnych wystąpień przeciwko władzy monarszej.
- Rokosz Lubomirskiego – konfederacja wojskowa zawiązana w roku 1665 przeciw Janowi Kazimierzowi przez hetmana polnego koronnego Jerzego Lubomirskiego. Zwolennicy magnata zrywali kolejne sejmy, a jego wojska pobiły wojska królewskie w bitwach pod Częstochową (1665) i Mątwami (1666).
- W obronie kraju
- konfederacja barska 1768
- I rozbiór Polski
- Konstytucja 3 Maja 1791
- konfederacja targowicka 1792
- wojna polsko-rosyjska w obronie Konstytucji
Proszę zapoznać się z prezentacją:
https://prezi.com/6k67njqbfkdf/z-krolem-lub-przeciw-niemu/ ,
bardzo proszę zwrócić szczególną uwagę na różnice pomiędzy rokoszem, a konfederacją,
Podsumowanie:
Koniec XVI wieku to wzrost znaczenia magnaterii, która stworzyła nową grupę „arystokracji” wśród szlachty. Polska szlachta była wyjątkowo zaangażowana w politykę, sprawy kraju traktowała jak własne, stąd poczucie odpowiedzialności za kraj a więc interes własny. Począwszy od schyłku XIV wieku szlachta polska zdobywała sobie systematycznie coraz szersze przywileje. Z perspektywy czasu czymś niewyobrażalnym wydaje się krótkowzroczność polskich elit szlacheckich, zapamiętanie w obronie wolności szlacheckich i brak jakiejkolwiek realistycznej oceny wydarzeń. Ślepy opór przeciw reformom połączony z zupełnym niedostrzeganiem sytuacji w osiemnastowiecznej Europie, w której podstawowym ustrojem był absolutyzm oświecony powodują negatywną ocenę postawy polskich elit politycznych, ceniących przede wszystkim prywatę, własny interes i przywileje, z których nic jeśli przestaje istnieć własne państwo.
Jako potwierdzenie aktywności proszę, aby w oparciu o materiał zawarty na slajdach prezentacji zapisać krótką notatkę zawierającą:
- pojęcie rokosz i konfederacja
- opis konfederacji barskiej ( przyczyny i skutki)
- opis konfederacji targowickiej ( przyczyny i skutki)
Efekty pracy proszę zapisać w zeszycie przedmiotowym, a następnie przesłać zdjęcie na komunikator lub adres mailowy zelaga @wp.pl z wyraźnym opisem osoby ( imię i nazwisko) oraz klasy.
Pozdrawiam
A.Żelazowska