Uncategorized

Historia 1 PT

27. 05. 2020r.

TEMAT: Sztuka i architektura średniowiecza.

Na dzisiejszej lekcji zapoznamy się z przykładami budowli reprezentującymi średniowieczne style architektoniczne oraz cechami sztuki romańskiej i gotyckiej.

ARCHITEKTURA ŚREDNIOWIECZA

Na podstawie tabeli zapoznajcie się z cechami budowli w architektury romańskiej i gotyckiej.

Architektura romańska X – XII w.

Architektura gotycka XIII – XV w.

Opactwo benedyktyńskie w Cluny

Katedra w Chartres

§ budowle na planie krzyża łacińskiego  lub rotundy § budowle na planie krzyża łacińskiego,
§ budowle głównie o charakterze sakralnym § budowle o charakterze sakralnym i świeckim – zamki, kamienice, ratusze, sukiennice, fortyfikacje,
§ głównie bazyliki trójnawowe  lub pięcionawowe, z poprzecznym transeptem § bazyliki wielonawowe lub budowle typu halowego, z poprzecznym transeptem
§ budowle z kamienia § budowle z kamienia (zachód Europy) lub czerwonej cegły (Europa Środkowo – Wschodnia)
§ budowle przysadziste, § budowle wysokie i strzeliste, jasne
§ bardzo grube mury, które lekko zwężano wraz z wysokością, § mury cieższe, wysokie, odciągane przyporami by nie zawaliły się do środka,
§ okna małe, umieszczone wysoko, zakończone półokrągłymi łukami; albo pojedyncze albo dzielone kolumienkami  – biforia, triforia, § okna bardzo duże, z witrażami, zakończone ostrym łukiem
§ przy wejściu dwie wieże, § przy wejściu dwie wieże,
§ zdobione portale wejściowe zakończone półokrągłymi łukami (tympanony półokrągłe, rzeźbione) § bardzo ozdobne portale wejściowe, o kształcie ostrych łuków (tympanony zakończone ostrym łukiem, bogato rzeźbione)
§ sklepienie kolebkowe § sklepienie krzyżowe – żebrowe
§ ściany zdobiono freskami § budowle ozdabiano witrażami
§ ______________________________ § nad wejściem okrągły witraż  w kształcie kwiatu – rozeta, podobnie jak w transepcie,
§ kapitele kolumn zdobione różnymi motywami; § kapitele kolumn bardzo bogato zdobione

SZTUKA ROMAŃSKA 

Proszę, abyście się zapoznali z tą prezentacją. Pokaże Wam, jak wyglądała sztuka w okresie od X do XII wieku w średniowieczu sztuka romańska – prezentacja

Cechy malarstwa romańskiego

  • malowanie obrazów na wewnętrznych ścianach kościołów – fresków, mozaik (szczególnie we Włoszech widoczne są wpływy malarstwa mozaikowego z Bizancjum),
  • duża popularność malarstwa miniaturowego – ręcznie pisane i ilustrowane księgi, plakietki, puzderka,
  • stosowanie roztopionego wosku do malowania na deskach,
  • określony sposób malowania: obrysowywanie postaci, dopiero później ich kolorowanie, najczęściej na złotym i srebrnym tle,
  • charakterystyczny wygląd postaci (głowy przechylone o surowym wyrazie twarzy, palce rąk wykrzywione, nogi rozstawione – to znamiona ruchu),
  • właściwe dla tamtym czasów stroje: suknie, płaszcze, krótkie tuniki, dla świętych – długie szaty,
  • duże zainteresowanie witrażownictwem,
  • skoncentrowanie się na tematyce biblijnej,
  • malowanie elementów roślinnych.

Cechy rzeźby romańskiej

  • przewaga płaskorzeźb (reliefów), niewielka ilość rzeźb wolno stojących,
  • bliskie związki rzeźby z architekturą,
  • wykonanie rzeźb w kamieniu, rzadziej w drewnie,
  • upodobanie rzeźbiarzy do scen ilustrujących Pismo Święte,
  • stosowanie motywów roślinnych i zwierzęcych,
  • zdobienie portali (obramowania drzwi wejściowych), kapiteli kolumn i ich trzonów, tympanonów pod łukami półkolistymi, umieszczanie rzeźb w niszach i zagłębieniach muru,
  • stosowanie prawa ram – figurki bohaterów komponowano, tak aby mieściły się one w kwadracie,
  • anonimowość artystów,
  • brak dbałości o wierne oddanie prawdziwego wyglądu człowieka; ukazywano go odzianego w długie szaty, bez cech charakterystycznych w rysach twarzy; gestem czy wyrazem twarzy nie zdradzającego żadnych uczuć,
  • nienaturalne układy postaci, dostosowane do ilości miejsca na rzeźbę; bywają wygięte lub wyprostowane, nieprzywiązywanie wagi do prawidłowości anatomicznych,
  • przedstawianie postaci Chrystusa zawsze w sposób surowy, sztywny, nieporuszony.

SZTUKA GOTYCKA – sztuka gotycka – prezentacja

Cechy malarstwa gotyckiego

  • nierozerwalny związek niektórych obrazów z ołtarzem,
  • rozpowszechnienie, po raz pierwszy w dziejach sztuki, obrazu niezależnego, przeznaczonego do zawieszania na ścianach kościoła,
  • upodobanie do obrazów tablicowych, malowanych na desce farbami temperowymi,
  • rozprowadzanie barwników białkiem kurzego jaja,
  • wykorzystanie scen z Nowego Testamentu, z życia Marii, Jezusa oraz świętych i męczenników,
  • pojawianie się obrazów o tematyce świeckiej,
  • różnice w malarstwie różnych krajów (Niemcy, Czechy, Francja, Polska) mimo pewnych cech wspólnych,
  • ukazywanie postaci taką, jaka jest naprawdę – realistyczne ukazywanie człowieka z uwzględnieniem jego wyglądu, uczuć, otoczenia, rysów twarzy, proporcji ciała, stroju,
  • ukazywanie przeżyć człowieka poprzez wyraz twarzy, gesty,
  • ukazywanie postaci w naturalnym otoczeniu – krajobrazie, wnętrzu,
  • stosowanie światłocienia i perspektywy na miarę ówczesnych umiejętności,
  • duże znaczenie malarstwa witrażowego.

Cechy rzeźby gotyckiej

  • ścisły związek z kościołem, zainteresowanie tematyką religijną,
  • pojawianie się wizerunków osób świeckich,
  • duża popularność rzeźby kamiennej wraz z bujnym rozwojem rzeźby drewnianej, malowanej wielobarwnie (polichromowanie),
  • występowanie zarówno pojedynczych figur, jak i tłumów postaci,
  • uniezależnienie się rzeźby od tła, od architektury; jeżeli jest związana z budowlą – nie jest ograniczana ilością miejsca,
  • większa swoboda artysty w przedstawianiu postaci w celu uniknięcia deformacji postaci,
  • ozdabianie kapiteli kolumn liśćmi i motywami roślinnymi,
  • postacie ludzi pełne wdzięku i życia, spokojne, racjonalne, realistyczne; swobodne w gestach, postawie i mimice twarzy, wzory zaczerpnięte z Antyku,
  • dążenie do realistycznego przedstawienia przedmiotu lub postaci.

Zadania do realizacji po dzisiejszej lekcji:

  1. Jako notatkę z lekcji proszę, abyście w zeszytach przedmiotowych zapisali notatkę sporządzoną samodzielnie na podstawie podręcznika str. 314-325 oraz na bazie udostępnionych materiałów na lekcji.
  2. Spróbujcie rozpoznać w swojej okolicy budowle lub inne dzieła sztuki w prezentowanych dzisiaj stylach architektonicznych-romańskim i gotyckim.

Wszelkie pytania i informacje zwrotne proszę kierować poprzez komunikator, e-dziennik lub e-mail zelaga@wp.pl wpisując w tytule wiadomości imię i nazwisko ucznia oraz klasę.

Pozdrawiam!

Agnieszka Żelazowska