Temat: Jedność i różnorodność – portret polskiej i europejskiej kultury.
Czy kulturę polską zaliczamy do kultury europejskiej?
Polska położona jest w Europie Środkowej, należy do jednych z państw kontynentu europejskiego.
Przez wieki Polska wykształciła swoją własną kulturę, politykę oraz gospodarkę. Posiada ogromne dziedzictwo kulturowe i bogatą tradycję.
Według Słownika Języka Polskiego pod pojęciem kultury rozumie się: „Całokształt dorobku ludzkości, wytworzonego w ogólnym rozwoju historycznym lub w jego określonej epoce: kultura antyczna, grecka, rzymska, ludowa, narodowa”;
Kultura jest przez nas rozumiana, jako całość dorobku duchowego i materialnego, danego kraju, regionu lub też okresu historycznego. Na kulturę naszego kraju przez wieki wpływy miały inne kultury, których wpływy są widoczne w wielu dziełach, budowlach, zwyczajach itp., zasadniczy wpływ na charakter naszej kultury ma położenie naszego kraju w Europie Środkowej, na obszarze naszego kraju przenikają się kultury Europy Wschodniej i Zachodniej.
Od II tysiąclecia p.n.e. na obszar Europy przybywały, ludy indoeuropejskie, które osiedlały się na wielu obszarach europejskich, pozostawiając po sobie ślad w postaci języków. Języki, którymi posługuje się większość Europejczyków jest pochodzenia indoeuropejskiego m.in.: greka, łacina, oraz pochodzące od nich języki romańskie, celtyckie, germańskie, słowiańskie. Bardzo duży wpływ na charakter naszej kultury wywarła kultura hellenistyczna, postrzegane dziś, przez nas piękno jest klasyfikowane według wzorów greckich.
W epoce średniowiecza, kiedy nastąpił intensywny rozkwit chrześcijaństwa, w kulturze widoczne były jego wpływy. W literaturze i sztuce widać wpływy religii chrześcijańskiej, motywy z biblijnych opowieści oraz prezentowanie wartości, na których opierała się religia chrześcijańska. W architekturze również widoczne były wpływy religii chrześcijańskiej, budowle strzeliste, wysokie (styl gotycki, romański) miały dążyć do „boskiej doskonałości i piękna”.
Przykładem budowli w tym stylu są katedry w Gnieźnie
,
Płocku, Poznaniu, Krakowie, kolegiaty w Kruszwicy, Tumnie koło Łęczycy, portale w kościołach w Czerwińsku, Wrocławiu (kościół Św. Marii Magdaleny), Strzelnie (kościół Św. Trójcy), Krakowie (Kościół Św. Andrzeja)
Słynne Drzwi Gnieźnieńskie wykonane z brązu.
W średniowieczu założono Związek Gospodarczy Miast Hanzeatyckich,w skład, którego wchodziły miasta: Gdańsk, Amsterdam, Hamburg Rotterdam. Dzięki niemu kupcy mogli zakładać placówki handlowe poza granicami swojego państwa, umożliwiało im to rozszerzenie własnej działalności, nowe możliwości inwestowania. Było to również powodem przenikania się kultur i tradycji. Liczne najazdy pruskie, mongolskie, litewskie oraz przybycie Krzyżaków na ziemie polskie miały zasadniczy wpływ na kierunek rozwoju kultury polskiej.
W epoce odrodzenia nastąpił rozkwit zaniedbanej w średniowieczu, nauki, literatury i sztuki. Wzorowano się na kulturze antyku i zasadach humanizmu „Humanizm renesansowy był oparty na przekonaniu, iż spuścizna kulturalna antyku zawiera ideały życia ludzkiego”. Narodziły się nowe idee i myśli filozoficzne i prądy kulturowe. Powstało wiele dzieł w języku łacińskim, którego walory doceniono w renesansie. Teksty biblijne zaczęto tłumaczyć z greki zajmował się tym m.in. Erazm z Rotterdamu, który przełożył tekst nowego Testamentu. Wzorowano się na kulturze starożytnej i powstałych w antyku wartościach, tradycjach. Głównym centrum kultury renesansowej zdecydowanie były Włochy, w których rozwijała się myśl i styl humanistyczny.
Przedstawicielem epoki odrodzenia w Polsce jest Jan Kochanowski, który pobierał nauki w Królewcu i we Włoszech. Nowe idee i prądy przybyły do Polski wraz z naukami Lutra i Kalwina.
W baroku kultura kształtowała się na tle konfliktu religijnego pomiędzy wyznawcami reformacji a kontrreformacji oraz sporów teologicznych i filozoficznych, ścieranie się dwóch nurtów w filozofii, klasycznego i scholastyki. Nastąpił rozkwit nauk przyrodniczych, myśli opartej na podstawach logicznych i matematycznych filozofia Kartezjusza „kluczowe stawały się matematyczne pojęcia nieskończoności i skończoności”. Wielu polskich uczonych w okresie baroku odbywało studia w Heidelbergu, Wiedniu, Ingolstadt. W Polsce wykształcił się również swoisty kierunek w kulturze zwany barokiem sarmackim, oparty na wzorach i tradycjach szlacheckich.
Epoka oświecenia (XVII – XVIII wiek), to okres rozkwitu myśli filozoficznej opartej na racjonalizmie, empiryzmie, antydogmatyzmie głownie przedstawiciele to: R.Descartes, J. Locke, P. Bayle. Nastąpił rozwój metafizyki, B. Spinoza, G.W. Leibniz, myśli opartej na prawach natury i umowy społecznej – T. Hobbes oraz naukach ścisłych – I. Newton. W literaturze oświecenia ważną rolę odgrywała publicystyka polityczna, głównymi przedstawicielami byli
:
głównymi przedstawicielami byli H. Kołątaj,
S. Staszic.
Kultura kształtująca się na przestrzeni wieków, nadaje każdemu narodowi, regionowi indywidualny styl
i odrębność, dzięki którym wyróżniają się one od innych. Kultura mówi o sile i potędze danego narodu.
W dzisiejszych czasach obserwujemy dynamiczny napływ kultury amerykańskiej, która kształtuje wiele naszych zachowań oraz wpływa na styl dzisiejszej sztuki. Następuje zacieranie granic i barier kulturalnych dzięki łatwemu przekazowi informacji oraz łatwości podróżowania. Polska przystępując do Unii Europejskiej musi dbać o zachowanie własnych tradycji i odrębności tak by nie zatracić ogromnego dziedzictwo kulturowego jakie posiada.
Czytaj więcej na https://www.bryk.pl/wypracowania/geografia/geografia-spoleczno-ekonomiczna/7539-kultura-polska-na-tle-kultury-europejskiej.html#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=other