Mediacje mogą być stosowane w szerokiej gamie konfliktów:
- rodzinnych, małżeńskich, pokoleniowych
- towarzyskich, koleżeńskich, rówieśniczych
- w sprawach spadkowych, majątkowych i cywilnych
- pracowniczych, w administracji i sporach urzędowych
- w sprawach gospodarczych
- w sprawach karnych a także dotyczących nieletnich
W przypadku sporu na tle prawnym celem mediacji jest jego zakończenie, zwłaszcza w postaci ugody zawartej przez strony w wyniku mediacji (ustalającej wysokość zadośćuczynienia, odszkodowania lub nakładającej na strony inne obowiązki i zobowiązania prawne).
Listę stałych mediatorów można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (www.ms.gov.pl), stronach internetowych stowarzyszeń mediatorów, organizacji społecznych i zawodowych oraz instytucji zajmujących się mediacją.
Mediacja ma na celu samodzielne wypracowanie przez pokrzywdzonego i sprawcę (dorosłego lub nieletniego) rozwiązania zadowalającego obie strony konfliktu, a nie ustalenie kto ponosi winę za przestępstwo, czy jaki był przebieg zdarzenia. Mediacja w sprawach karnych i z nieletnim sprawcą czynu karalnego jest przede wszystkim dla osoby pokrzywdzonej. Służy jak najszybszemu zadośćuczynieniu za doznane w wyniku przestępstwa krzywdy i/lub naprawieniu szkody wyrządzonej przestępstwem.
Pokrzywdzony może wyrazić swoje emocje i uczucia oraz zdecydować o od powiadającym mu sposobie naprawienia uczynionego przestępstwem zła. Sprawca ma szansę zrozumieć jak jego działanie wpłynęło na drugą stronę, jaką krzywdę jej wyrządziło i przejąć odpowiedzialność za swoje czyny.
Mediacja w sprawach karnych to próba dobrowolnego porozumienia pomiędzy pokrzywdzonym i sprawcą przestępstwa (podejrzanym lub oskarżonym) w obecności neutralnej i bezstronnej osoby – mediatora. Pozwala wypracować obu stronom satysfakcjonujące – pod względem finansowym i moralnym porozumienie. Sprzyja trwałemu zakończeniu konfliktu karnego lub jego załagodzeniu. Mediacja nadaje stronom większą autonomię w zakresie rozporządzania swoimi prawami, dając stronom możliwość współdecydowania o sposobie naprawienia zła wyrządzonego przestępstwem. Mediacja jest szansą na szybsze zakończenie postępowania karnego.
Więcej informacji o przebiegu mediacji można znaleźć w książce „Czy tylko sąd rozstrzygnie w sporze? Mediacja i sądownictwo polubowne” pod redakcją Agnieszki Rękas.
Anna Gronowska