Uncategorized

Produkcja zwierzęca klasa III FT 6.05.2020r.

Temat:  Podstawy immunologii klinicznej oraz wybrane choroby zakaźne zwierząt.

Celem dzisiejszej lekcji będzie poznanie czynników składających się na odporność organizmu
oraz charakterystyka wybranych chorób zakaźnych zwierząt.

Zapoznaj się z treścią, która znajduje się poniżej i przepisz do zeszytu podane punkty jako notatkę z dzisiejszej lekcji.

1.Podstawowe pojęcia dotyczące immunologii (krótko wyjaśnij każde z pojęć)
a) immunologia
b) odporność: swoista, nieswoista
c) antygen
d) przeciwciało
e) posocznica
f) wiremia

2.Wybrane choroby zakaźne zwierząt (scharakteryzuj 6 dowolnych chorób)

  • wścieklizna,
  • influenzy zwierząt
  • leptospirozy zwierząt
  • parwowirozy zwierząt
  • kampylobakterioza zwierząt
  • pryszczyca
  • choroba niebieskiego języka
  • wąglik
  • tężec
  • salmonelloza
  • pastereloza
  • gruźlica
  • dermatomikoza (grzybica skórna)
  • bruceloza
  • białaczka bydła
  • BSE (choroba szalonych krów, gąbczasta encefalopatia bydła)
  • kolibakterioza
  • wirusowa biegunka bydła
  • listerioza
  • różyca
  • pomór świń (klasyczny pomór świń)
  • choroba Aujeszky’ego
  • ZZZN

Wprowadzenie

Immunologia zajmuje się odpornością organizmu. Na obronność jednostki składa się sposób wykształcenia i kondycja układu limfatycznego, stan odżywienia oraz środowisko, w jakim żyje dany organizm.

Odpornością nazywamy niewrażliwość organizmu na zakażenie. Sam proces chorobowy zależy od zjadliwości i liczby drobnoustrojów, oporności organizmu i czynników środowiskowych. Aby dokładnie zrozumieć zasady działania układu immunologicznego, trzeba przyswoić sobie pojęcia „antygenu” i „przeciwciała”. O inteligencji układu immunologicznego świadczą jego niebywałe zdolności, takie jak umiejętność odróżniania „własnego od obcego” za pomocą receptorów, uczenia się i polepszania zwalczania antygenów w przyszłości, zapamiętywania antygenów przez wytworzenie klonów pamięci oraz ich eliminację.

Zakażenia organizmu mogą wywoływać bakterie, wirusy, grzyby i priony (czynniki zakaźne). W przypadku inwazji pasożytniczej mówimy o zarażeniu, a nie zakażeniu się chorego (zwierzę zarażone glistnicą). Z zarażeniem inwazyjnym mamy do czynienia wówczas, gdy we krwi lub innych jałowych płynach ustrojowych chorego zwierzęcia stwierdzamy biologiczne pasożytnicze czynniki chorobotwórcze (np. babesioza).

Antygen – każda substancja, rozpoznana przez organizm jako obca, pobudzająca układ immunologiczny do wytwarzania produktów reagujących z nią swoiście in vivo (czyli w organizmie) i in vitro (czyli poza ustrojem).

Przeciwciało – aktywne białko wydzielane przez pobudzone limfocyty B, reagujące swoiście z antygenem.

Zdobywając wiedzę z zakresu immunologii klinicznej, warto przypomnieć sobie także definicje pojęcia „posocznicy” i „wiremii”.

Posocznica – namnożenie się patogenu we krwi wywołujące ogólnoustrojową reakcję zapalną. W wyniku posocznicy, patogen może przenieść się z układem krwionośnym do dowolnych narządów organizmu.

Wiremia – obecność wirusa we krwi, dająca się wykryć metodami serologicznymi
i immunohistochemicznymi.

Podstawy immunologii klinicznej

Odporność jest szóstym zmysłem organizmu, rozpoznającym niebezpieczeństwa. Doprowadza do identyfikacji i eliminacji patogenów. Dzięki wyspecjalizowanym systemom odróżnia struktury własnej od obcych (ang. selfnonself). Odporność możemy podzielić
na wrodzoną i nabytą, czynną i bierną, swoistą i nieswoistą. Swoista czynna odpowiedź organizmu składa się z odporności komórkowej i humoralnej.

Nieswoista odpowiedź organizmu:

  • nieswoista odporność bierna „oporność” – to wszystkie mechanizmy obronne,
    jakie wytworzyły organizmy, aby patogeny nie przedostały się do układu.
    Do nieswoistych mechanizmów odporności należy m.in. skóra i błony śluzowe,
  • nieswoista odporność czynna – to wszystkie lokalne procesy prowadzące
    do destrukcji patogenu. W odpowiedzi miejscowej biorą udział komórki takie jak: makrofagi oraz monocyty i granulocyty. Odpowiedź ta jest szybka, nieswoista
    i nie może wytworzyć pamięci immunologicznej. Dzięki szybkiej nieswoistej odpowiedzi możliwa jest prezentacja antygenów i wydzielanie cytokin, dzięki czemu rozpoczyna się w organizmie proces tworzenia się czynnej odporności swoistej.

Swoista odpowiedź organizmu:

  • swoista odporność bierna – do swoistej odporności biernej naturalnej zaliczyć możemy przeciwciała przekazywane ssakom z siarą matki lub przez łożysko. Sztuczna swoista odporność bierna to surowice ozdrowieńców, posiadające aktywne przeciwciała,
  • swoista odporność czynna – do naturalnej swoistej odporności czynnej zaliczamy wytworzenie przeciwciał w organizmie przez przechorowanie. Sztuczną swoistą odporność czynną można wzbudzić w organizmie podając szczepienia.

Przeciwciała wiążą antygeny na powierzchni komórek zakażonych. Indukują immunofagocytozę i aktywują układ dopełniacza z reakcją cytotoksyczności. Swoistą humoralną odpowiedź immunologiczną dzieli się na trzy fazy:

  • faza rozpoznawania i wiązania obcego antygenu z przeciwciałem,
  • faza aktywująca proliferację,
  • faza efektorowa z wytwarzaniem cytokin i przeciwciał.
  1. Wybrane choroby zakaźne zwierząt

Wścieklizna

Czynnik etiologiczny: Lyssavirus z rodziny Rhabdoviridae.

Drogi zakażenia: pokąsanie przez zwierzę chore. Obecność wirusa w ślinie jest okresowa.

Objawy i przebieg: inkubacja od kilku dni do kilku miesięcy. Zarazek wędruje wzdłuż nerwów do centralnego układu nerwowego i pozostałych narządów. Po namnożeniu prowadzi
do powstania objawów nerwowych: lęku u zwierząt oswojonych, spaczonego łaknienia, niemożności pobierania wody, patologicznej agresji. Zwierzęta dzikie w trakcie rozwoju choroby tracą naturalny lęk i wy-chodzą na otwarte przestrzenie, zbliżają
się do siedlisk ludzkich. Nie zawsze po zakażeniu występuje postać szałowa, możliwa
jest też postać cicha (najczęściej u zwierząt roślinożernych). Śmierć następuje po około pięciu dniach od uogólnienia choroby. Wszystkie ssaki są wrażliwe na zakażenie.

Influenzy zwierząt

Czynnik etiologiczny: Myxovirus pneumotropowy, wirusy z rodziny Ortomyxoviridae.

Drogi zakażenia: droga kropelkowa.

Objawy i przebieg: wirus wysoce zaraźliwy dla świń, zajmuje całe stado w przeciągu dwóch dni. Świnie: wirus namnaża się w nabłonku oskrzeli, zwierzęta wysoko gorączkują,
są apatyczne. Niejednokrotnie choroba przebiega z dusznością. Po 2–5 dniach dochodzi
do wyzdrowienia. Śmiertelność nie jest duża, ale powoduje spore straty w stadzie. U koni wirus namnaża się w nabłonku górnych dróg oddechowych, a samo zakażenie przebiega
o wiele łagodniej. Szybko może dojść do zajęcia oskrzeli i powstania niedodmy płuc. Jeśli choroba nie ulegnie powikłaniu ustępuje po dwóch tygodniach. U psów i kotów przebieg podostry bez upadków. Objawy u wszystkich gatunków zwierząt są podobne jak u ludzi, zwierzęta mają wypływ z nosa, kaszel, są apatyczne i nie chcą przyjmować pokarmu.
W wyniku gorączki są osłabione i senne.

Leptospirozy zwierząt

Czynnik etiologiczny: bakterie z rodziny krętków Leptospira spp.

Drogi zakażenia: do zakażeń dochodzi głównie drogą alimentarną (pokarmową) poprzez kontakt z moczem lub śliną zwierząt chorych lub ozdrowieńców.

Objawy i przebieg: bakteria po wniknięciu do organizmu namnaża się we krwi i osiedla
we wszystkich narządach wewnętrznych. Wysokie powinowactwo do nerek i wątroby potrafi doprowadzić do śmierci zwierzęcia. Choroba rozpoczyna się fazą posocznicową z wysoką gorączką, by następnie przejść w fazę toksyczną, uszkadzającą naczynia krwionośne. Rozwija się niewydolność nerek, żółtaczka oraz mocznica. Uszkodzone zostaje serce. Może wystąpić biegunka i zapalenie przewodu pokarmowego. U krów i świń do-chodzi do ronienia płodów. Nie zawsze choroba przebiega ostro, u niektórych osobników występuje podostra, przewlekła lub atypowa, bezobjawowa postać choroby.

Parwowirozy zwierząt

Czynnik etiologiczny: Parwovirus (wirusy z rodziny parvoviridae).

Drogi i źródła zakażenia: kał, mocz, ślina i wymioty zakażonych zwierząt. Droga kropelkowa lub alimentarna.

Objawy i przebieg: parwowiroza u psów przebiega jako nadostra postać sercowa, charakteryzująca się nagłym zgonem lub przybiera ostrą postać jelitową. Jest to wysoce śmiertelna jednostka chorobowa. Wirus namnaża się w komórkach krypt jelitowych, uszkadzając kosmki jelit. Charakterystycznym objawem jest krwista biegunka. Śmierć następuje w wyniku szybkiego odwodnienia zarażonych zwierząt. U kotów parwowirus wywołuje panleukopenię, namnażając się w komórkach szpiku kostnego, tkance limfatycznej i błonie śluzowej jelita. We krwi zmniejsza się ilość leukocytów, upośledzając możliwości obronne. Dołączają się intensywne wymioty i biegunka powodujące szybkie odwodnienie.
U młodych kociąt śmiertelność wynosi 95%. U świń zakażenie parwowirusem przebiega podklinicznie, jedynymi objawami jest zmniejszenie prosiąt w miotach matek i bezpłodność loch. Knury mogą być bezobjawowymi nosicielami wirusa i zakażać samice w trakcie krycia. Dodatkowymi drogami zakażenia jest droga alimentarna i aerogenna. Po zakażeniu wirus przechodzi przez łożysko i atakuje płody.

Kampylobakterioza zwierząt

Czynnik etiologiczny: Campylobacer spp.

Drogi zakażenia: pokarmowa, skażona woda.

Objawy i przebieg: inkubacja trwa do dwóch dni. U zakażonych zwierząt pojawia się gorączka i krwista biegunka. Postać stawowa rozwija się w niewielkiej grupie chorych. Zakażenia mogą dotyczyć: krów, świń, psów, kotów, drobiu i dzikich zwierząt.

Pryszczyca

Czynnik etiologiczny: Picornavirus.

Drogi zakażenia: droga alimentarna lub aerogenna. Wirus przenosi się z wiatrem na dalekie odległości (przy sprzyjających warunkach atmosferycznych, odpowiedniej wilgotności, chłodzie, lekkim wietrze o stałym kierunku strumienia powietrza może przenosić się do 10,
a nawet 60 km po lądzie i 300 km nad wodą, np. przeniesienie wirusa 250 km przez Kanał La Manche z Bretanii na wyspę Wight w 1981 r.).

Gatunki wrażliwe: bydło i świnie. Możliwe zakażenie ludzi, psów i kotów.
Konie nie są wrażliwe.

Objawy i przebieg: wysoce zaraźliwa i zakaźna, ostra choroba gorączkowa bydła i świń. Wirus wydalany jest ze śliną, wydzieliną z nosa i gardła, mlekiem, kałem, moczem oraz płynem
z pęcherzy. Na początku choroby tworzą się pęcherze pierwotne, z nich wirus dostaje
się do krwi, co prowadzi do posocznicy. Po namnożeniu wirusa w narządach dochodzi
do powstania licznych pęcherzy wtórnych. Pęcherze mogą tworzyć się w obrębie racic (zwłaszcza u świń) i powodować zejście puszki kopytowej. Tworzenie się pęcherzy w szparze międzyracicowej utrudnia zwierzętom chodzenie. Pęcherze na wymionach powodują bolesność doju, a na ryju czy śluzawicy, uniemożliwiają normalne pobieranie pokarmu.
Po pęknięciu pęcherzy powstają bolesne nadżerki. U chorych krów występuje nagły spadek mleczności i ogólnej kondycji zwierząt. Świnie i krowy zaprzestają pobierać pokarm,
co osłabia organizm chorych zwierząt. Choroba przynosi ogromne straty ekonomiczne.

Choroba niebieskiego języka

Czynnik etiologiczny: Reovirus.

Drogi zakażenia: przenoszony przez komary.

Objawy i przebieg: choroba owiec, niewielka ilość zakażeń u krów i kóz. Śmiertelność może wynosić do 90%. Choroba przebiega z gorączką i może trwać do kilku miesięcy. Wirus namnaża się we krwi i śledzionie. Martwicowo wrzodziejące zmiany pojawiają
się na koronkach racic, języku i błonach śluzowych. Często w przebiegu choroby dołącza
się obrzęk głowy oraz języka, włącznie z jego intensywnym zasinieniem. Biegunka
jest powodem zejścia śmiertelnego.

Wąglik

Czynnik etiologiczny: laseczka wąglika Bacillus anthracis.

Drogi zakażenia: zakażenia alimentarne najczęściej ze skażoną wodą, paszą lub w kontakcie
z wydalinami chorego zwierzęcia.

Objawy i przebieg: chorują wszystkie zwierzęta, najwrażliwsze są owce, a najmniej wrażliwe psowate. Laseczki po namnożeniu w błonie śluzowej jelita drogą limfatyczną przechodzą
do węzłów chłonnych. Zarazek dostając się do krwi wydziela egzotoksyny i dochodzi
do powstania posocznicy. W wyniku uszkodzenia naczyń krwionośnych po-wstają liczne krwawe wybroczyny na skórze i błonach śluzowych. Postaci uogólnionej współtowarzyszą krwawienia z naturalnych otworów ciała (nosa, odbytu, pyska). Toksyny porażają układ oddechowy i doprowadzają do śmierci zwierzęcia. Przy dużej odporności może na skórze
w miejscu wniknięcia powstać lokalna postać obrzękowa: wąglik skórny.

Tężec

Czynnik etiologiczny: laseczka tężca Clostridium tetani.

Drogi i źródła zakażenia: gleba, kurz, pasze, siano. Zakażenie przez zabrudzone rany
na skórze, rany pooperacyjne, zagwożdżenia, nagwożdżenia, rany czepca.

Objawy i przebieg: najbardziej wrażliwym gatunkiem jest koń. Bydło i świnie są mniej wrażliwe. Chorują wszystkie zwierzęta. Laseczka produkuje silną neurotoksynę docierającą do układu nerwowego. Komórki nerwowe ulegają pobudzeniu i powodują spastyczny skurcz wszystkich mięśni. Inkubacja trwa dwa tygodnie. Śmierć następuje w wyniku porażenia nerwów oddechowych. U krów występuje wzdęcie w wyniku zatrzymania ruchów żwacza. Chorobie towarzyszy wysoka gorączka 42°C. Śmiertelność sięga 90%. U chorych zwierząt
na początku występuje niepokój, sztywnienie dystalnych części ciała: ogona, kończyn tylnych. Następnie spastyczne skurcze mięśni postępują w kierunku dogłowowym. Po zajęciu mięśni oddechowych niemożliwe staje się pobieranie powietrza i następuje śmierć zwierzęcia.

Salmonelloza

Czynnik etiologiczny: Salmonella spp.

Drogi i źródła zakażenia: alimentarna, w tym skażona żywność, woda oraz zielonki. Bakterię bardzo często przenoszą szczury. Jest obecna na skorupkach jaj.

Objawy i przebieg: chorobę nierzadko wywołują bakterie saprofityczne, uzjadliwiające
się w wyniku spadku odporności. Namnażając się w przewodzie pokarmowym salmonelle produkują neuro- i endotoksyny. Toksyny uszkadzają ścianę jelit, a bakteria atakuje różne narządy zwierzęcia: płuca, stawy, opony mózgowe, jądra, macicę, jelita. Silna biegunka powoduje odwodnienie, które prowadzi do nagłych upadków w postaci ostrej, zwłaszcza
u cieląt. U większości zwierząt choroba przechodzi w postać przewlekłą.

 

Pastereloza

Czynnik etiologiczny: Pasteurella spp.

Drogi zakażenia: aerogenna i alimentarna.

Gatunki wrażliwe: drób, bydło, owce i świnie.

Objawy i przebieg: pasteurella jest komensalem nabłonka dróg oddechowych. Do ujawniania się patogenu dochodzi w wyniku spadku odporności. Występują różne postacie choroby
od nadostrej do przewlekłej. Choroba uszkadza układ naczyniowy, pokarmowy i oddechowy. Bakteria jest wydalana ze wszystkimi wydzielinami. U bydła powoduje posocznicę krwotoczną. Powstają kolki i krwotoczna biegunka. Zapalenie płuc pro-wadzi do ich obrzęku
i toczenia pienisto-krwistej wydzieliny z nosa. Do śmierci może dojść nawet w ciągu czterech godzin.

 

Gruźlica

Czynnik etiologiczny: Mycobacterium tuberculosos (prątek gruźlicy).

Drogi zakażenia: od chorych ludzi lub zwierząt drogą aerogenną i alimentarną. Możliwe zakażenie z wodą lub paszą.

Objawy i przebieg: na początku choroby prątki przenoszą się z krwią po całym organizmie. Miejsce usadowienia się prątków nazywane zostaje ogniskiem pierwotnym gruźlicy.
Przy zakażeniu aerogennym w 90% przypadków ognisko pierwotne znajduje się w płucach zwierzęcia. Z ogniska pierwotnego prątki przemieszczają się do najbliższych węzłów chłonnych. Gruźliczo zmieniony organ i przynależące do niego węzły chłonne nazwany zostaje gruźliczym zespołem pierwotnym. W ognisku dochodzi do martwicy lokalnej i żywe prątki mogą utrzymywać się tam latami. Wczesne uogólnienie choroby prowadzi do śmierci. Okresowe wysiewy prątków do krwi mogą powodować powstanie ognisk wtórnych
i późnego uogólnienia najczęściej w formie gruźlicy prosówkowej. W gruźlicy popierwotnej proces patologiczny szerzy się wolno. Prątki w tkankach powodu-ją powstanie odczynów prosówkowych i wytwórczych, a także rozlanych nacieków. Najbardziej wrażliwym gatunkiem jest bydło oraz konie, a także świnie, ptaki i żółwie. Do najważniejszych objawów gruźlicy należą kaszel, spadek kondycji ciała i postępujące wyniszczenie organizmu.
W zależności od tego, jaki narząd zasiedlą prątki możemy mieć do czynienia np. z: gruźlicą płuc, przewodu pokarmowego, nerek, wątroby, jąder czy wymienia u krów. Zasiedlany narząd z czasem trwania procesu chorobowego ulega upośledzeniu, przez co dołączają
się objawy dodatkowe bezpośrednio niewskazujące na gruźlicę np.: biegunka, niewydolność wątroby i nerek.

Dermatomikoza/dermatofitoza/grzybica skórna

Czynnik etiologiczny: Microsporum spp., Trichophyton spp.

Drogi zakażenia: skórna.

Objawy i przebieg: część zwierząt pozostaje bezobjawowymi nosicielami. Microsporoza
jest chorobą wywołującą wyłysienia włosa. Często obraz choroby wikłają saprofityczne bakterie naskórne – wtedy pojawia się świąd i zmiany ropne. Jednostka typowa dla młodych
i osłabionych organizmów. Microsporum jest silnym alergenem, zmiany powstające
przy zainfekowaniu skóry grzybem są pozbawione włosa, silnie łuszczące się i białe.
Do najważniejszych objawów microsporozy należą: miejscowe wyłysienia, łuszczenie naskórka, zmiany ogniskowe na głowie, łapach przednich z czasem przenoszące się na tułów. Trichofytoza ma charakter małych okrągłych zmian, zaczynających się na grzbiecie i klatce piersiowej zwierzęcia. Włos na początku wydaje się być nastroszony, z czasem wypada.

Brucelloza

Czynnik etiologiczny: Brucella spp.

Drogi i źródła zakażenia: poronione płody, wody płodowe, żywo urodzone płody. Mocz. Zakażenie alimentarne.

Objawy i przebieg: choroba występuje u bydła, kóz, owiec, świń, koni i zajęcy. Po wniknięciu do krwiobiegu brucelle przenikają do narządów wewnętrznych po dwudziesto-dniowej posocznicy. Zagnieżdżają się w węzłach chłonnych, stawach, śledzionie, jądrach, wymionach
i macicy. Okresowo może wystąpić niewielka gorączka. W okresie ciąży, w pierwszym trymestrze przenikają do płodu i łożyska, powodując jego odklejenie, a w konsekwencji wchłonięcie płodu lub ronienie. Brucella jest przyczyną niepłodności. Brucelloza jest jedną
z najczęściej notowanych chorób zawodowych lekarzy weterynarii.

 

Białaczka bydła

Czynnik etiologiczny: Retrovirus

Drogi zakażenia: alimentarna. Pionowa (choroba może przenosić się śródmacicznie)
i pozioma.

Objawy i przebieg: choroba o przewlekłym przebiegu. W wyniku zakażenia dochodzi
do rozplemu komórek układu limfatycznego i powstania guzów w wielu narządach.
W stadium przedklinicznym zmiany możliwe są do zaobserwowania jedynie w krwi zwierzęcia. Źródłem wirusa jest nie tylko mocz i kał, ale także siara i wody płodowe. Zakażeniu ulegają młode cielęta, a pierwsze objawy chorobowe pojawiają się u zwierząt dwu- i trzyletnich. Najważniejszym objawem jest uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, mogących powodować ucisk na okoliczne nerwy i objawy nerwowe np.: niedowłady i porażenia. Rozrost układu limfatycznego oczodołu powoduje wrażenie jakby zwierzęta miały wytrzeszcz gałek ocznych. Krowy ciężarne ronią lub resorbują płody.

 

BSE (choroba szalonych krów, gąbczasta encefalopatia bydła)

Czynnik etiologiczny: priony.

Źródła i drogi zakażenia: alimentarna (mączki mięsno-kostne).

Objawy i przebieg: objawy chorobowe pojawiają się u zwierząt dorosłych minimum trzyletnich. Głównym objawem jest nadwrażliwość i bojaźliwość chorych zwierząt. Zakażone zwierzęta nerwowo się oblizują i cierpią na silny świąd. Krowy są agresywne, mają chwiejny chód, hipermetrię i ataksję. Choroba zawsze prowadzi do śmierci zakażonych zwierząt.
W wyniku silnego stresu krowy toczą pianę z pyska, intensywnie żują i zgrzytają zębami. Wycieńczone po kilkunastu godzinach zalegają na ziemi ciężko oddychając.

 

Kolibakterioza

Czynnik etiologiczny: pałeczka okrężnicy – Escherichia coli.

Drogi zakażenia: alimentarna.

Objawy i przebieg: jest to ważna jednostka chorobowa w chowie świń, kur i cieląt. Często choroba rozwija się w wyniku uzjadliwiania E. coli, która jest składnikiem prawidłowej flory przewodu pokarmowego. Choroba atakuje młode prosięta i cielęta, powodując wyniszczającą biegunkę. Postać posocznicowa, typowa dla młodych świń i cieląt, może doprowadzić do licznych upadków. Postać jelitowa przebiega z toksemią spowodowaną uwalnianiem enterotoksyn. Wytwarzane neurotoksyny powodują powstanie

postaci mózgowej, przebiegającej z objawami ośrodkowego układu nerwowego. Śmierć cieląt i prosiąt wynika z odwodnienia, utraty masy ciała i osłabienia. Anoreksja powoduje zużycie rezerw energetycznych, dochodzi do wstrząsu hipowolemicznego i toksemii.

 

Wirusowa biegunka bydła

Czynnik etiologiczny: Togawirus.

Drogi zakażenia: alimentarna, zakażona woda i pasza.

Objawy i przebieg: wirus namnaża się w śluzówce przewodu pokarmowego, po czym drogą krwionośną przenosi się do pozostałych błon śluzowych. Choroba przebiega z anoreksją, biegunką i wysoką temperaturą. Dołącza się zapalenie spojówek i wypływ z nosa. Choruje 100% stada z bardzo niską śmiertelnością. Niekiedy powstają zmiany na błonach śluzowych.

 

Listerioza

Czynnik etiologiczny: Listeria monocytogenes.

Drogi i źródła zakażenia: zarazek dostępny w wodzie, ściekach, paszy, glebie, kiszonkach. Zakażenie alimentarne i aerogenne.

Objawy i przebieg: patogen warunkowo chorobotwórczy. Przy spadku odporności listerie
z przewodu pokarmowego stają się patogenami inwazyjnymi. Choroba rozprzestrzenia
się za pomocą chłonki, krwi i nerwów. Charakterystyczny jest masywny stan zapalny wszystkich narządów w wyniku porażenia naczyń egzo- i endotoksynami. U krów może prowadzić
do zapaleń wymienia. Najbardziej niebezpieczna jest postać mózgowa listeriozy typowa dla owiec. Objawy to zgrzytanie zębami, oczopląs, przechylenie głowy, skurcze spastyczne.
W postaci posocznicowej dochodzi do krwotocznego zapalenia płuc i jelit. Pojawia się kaszel z krwawym wypływem z dróg oddechowych, duszność, zwierzę wysoko gorączkuje. Przewlekła listerioza lokalizuje się w układzie rozrodczym i jest odpowiedzialna za przedwczesne porody i ronienia owiec i bydła.

 

Różyca

Czynnik etiologiczny: włoskowiec różycy: Erysiphelothrix rhusiopathiae.

Drogi zakażenia: alimentarne i przez skórę. Wirus wydalany z kałem i moczem, może namnażać się w oborniku.

Objawy i przebieg: przebieg choroby jest najczęściej posocznicowy z wysoką gorączką
(> 40°C). Włoskowiec po dostaniu się do organizmu namnaża się w węzłach chłonnych.
Po uogólnieniu procesu chorobowego dochodzi do zwiotczenia naczyń i powstania przekrwień na skórze w kształcie rombów. Choroba często wybucha w stadzie przy spadku odporności, ponieważ wiele świń jest bezobjawowymi nosicielami choroby. Rzadsza postać przewlekła przebiega z zapaleniem wsierdzia, stawów i martwicą skóry.

 

Pomór świń (klasyczny pomór świń)

Czynnik etiologiczny: Togavirus.

Drogi i źródła zakażenia: alimentarna, aerogenna, skóra, spojówki. Od zwierząt nosicieli wirusa. Sprzęt, ściółka, pasza. Wirus wydalany jest z wydzielinami i wydalinami,
aż do śmierci.

Objawy i przebieg: postać nadostra występuje jako posocznica krwotoczna, postać przewlekła umiejscawia się w jelitach i płucach. Wirus namnaża się w migdałkach. W czasie wiremii zasiedla węzły chłonne i śledzionę. W fazie drugiej dochodzi do uszkodzenia naczyń
i krążenia krwi. Trzecia faza choroby następuje już przy rozległych zmianach zapalnych
w narządach takich jak: przewód pokarmowy czy płuca. Choroba prze-biega z wysoką gorączką, apatią, zaburzeniami świadomości, wybroczynami na skórze, biegunką
i wymiotami. W postaci przewlekłej krwista biegunka zostaje powikłana bakteriami oportunistycznymi. Może się pojawić zapalenie płuc.

 

Choroba Aujeszky’ego

Czynnik etiologiczny: Herpesvirus.

Drogi zakażenia: alimentarna i aerogenna. Wydzieliny oraz wydaliny chorych zwierząt.

Objawy i przebieg: chorobą mogą zarazić się zwierzęta mięsożerne, bydło i świnie. U świń
ma ona największe znaczenie. Wirus po wniknięciu do organizmu namnaża się intensywnie
w nabłonkach, po czym dostaje się do układu nerwowego. Dochodzi do posocznicy
i pojawienia się wirusa w wydzielinach i wydalinach. Pojawia się immunosupresja
oraz martwica węzłów chłonnych i migdałków. U świń choroba przebiega nadostro, powodując śmierć w ciągu kilku godzin. Zajęcie mózgu powoduje objawy nerwowe, ślinotok, dołącza się biegunka i wymioty. U starszych świń dominują objawy ze strony układu oddechowego i nerwowego. U mięsożernych, bydła, koni, owiec choroba prze-biega z silnym świądem i objawami nerwowymi z porażeniami włącznie.

 

ZZZN

Czynnik etiologiczny: Pasteurella multocida + Bordetella bronchiseptica.

Drogi zakażenia: alimentarna, aerogenna.

Dodatkowe czynniki predysponujące do wystąpienia choroby w stadzie: osobnicza skłonność dziedziczna. Zły stan utrzymania chlewni.

Objawy i przebieg: pierwszym objawem jest ostry nieżyt nosa z nierzadko ropno krwistym wypływem. Silny świąd powoduje, że świnie energicznie trą nosem o przedmioty w chlewni. Problemy z oddechem powodują częste prychanie. W wyniku choroby zanikają kości małżowin nosowych i kość sitowa. Zdeformowane kości twarzy powodują trwałe skrzywienie ryja, nieprawidłowy zgryz, wypadanie języka. Chore zwierzęta nie mogą pobierać pokarmu
i cierpią na niedowagę. W przypadku zajęcia płuc lub opon mózgowych możliwe są zejścia śmiertelne.

 

Jako potwierdzenie aktywności poproszę o przesłanie zdjęć notatek na pocztę: a.swiderska.zsckr@gmail.com

Pozdrawiam. Anna Świderska