08.04.2020r. Temat: Typy płodozmianów.
Zapoznajemy się ze wszystkimi prezentacjami z poprzednich lekcji w celu powtórzenia materiału.
Rodzaje płodozmianów
W zależności od uprawianych na nich gatunków i celu, któremu służą, płodozmiany dzieli się na: polowe (a te na zbożowe, paszowe, przemysłowe i mieszane), paszowe, specjalne (te dzielą się na nasienne, warzywne i przeciwerozyjne), specjalistyczne (nazywane też uproszczonymi), intensywne i ekstensywne.
Płodozmiany polowe
Umieszcza się w nich przede wszystkim gatunki, których plon główny jest przeznaczony na sprzedaż, a rzadziej przetwarzany jest w gospodarstwie – we własnej gorzelni lub do produkcji pasz treściwych. W tym przypadku udział poszczególnych gatunków lub grup roślin zależy od rynku zbytu. Rodzaje płodozmianów polowych określa się na podstawie elementu, który przeważa w płodozmianie. Może on być
zbożowy – jeżeli udział zbóż przekracza 60% ogólnej powierzchni gruntów zajmowanych przez ten płodozmian. Istnieje wtedy konieczność umieszczenia chociaż raz w rotacji roślin kłosowych po sobie, część zbóż uprawiana jest więc na stanowiskach po innych zbożach;
okopowy – gdy udział roślin okopowych przekracza 25%. Z reguły są to płodozmiany intensywne, a o stopniu intensywności decyduje gatunek roślin okopowej. W kolejności malejącej są to: buraki cukrowe, ziemniaki, brukiew, marchew; lub
przemysłowy – jeśli udział roślin z tej grupy przekracza 25%. Należy pamiętać, że nazwy płodozmianów są umowne, podobnie jak granice procentowego udziału poszczególnych gatunków, a najczęściej występują płodozmiany
mieszane.
· Płodozmiany paszowe
Płodozmiany, w których rośliny pastewne uprawiane w plonie głównym zajmują ponad 50% powierzchni. Wprowadza się je w gospodarstwach nastawionych na chów bydła, a jednocześnie posiadających zbyt małą powierzchnię użytków zielonych w stosunku do wielkości stada. W tym przypadku uprawia się głównie gatunki dostarczające paszę objętościowo soczystą: motylkowe drobnonasienne, strączkowe na zielonkę oraz niemotylkowe pastewne – ostateczny dobór gatunków zależy od jakości gleby i jej zdolności retencyjnych, a także poziomu wód gruntowych.
· Płodozmiany specjalne
Płodozmiany specjalne różnią się od poprzednich dodatkowymi zadaniami bądź specjalnym doborem czy celem uprawy roślin. Zaliczają się do nich płodozmiany nasienne, warzywne oraz przeciwerozyjne, które mają do spełnienia bardzo określone zadania.
Płodozmiany nasienne są stosowane w gospodarstwach wytwarzających kwalifikowany materiał nasienny. W tym przypadku zmianowanie, a zwłaszcza dobór przedplonów podlegają zaostrzonemu rygorowi, gdyż ponad 50% roślin uprawianych jest na nasiona przeznaczone do reprodukcji danego gatunku;
warzywne – w gospodarstwach, które nastawione są na produkcję warzyw. Zwykle mają zastosowanie na mniejszych powierzchniach; natomiast
przeciwerozyjne – w gospodarstwach położonych na terenach falistych, na których występuje erozja wodna. Mają za zadanie ograniczyć ją w jak największym stopniu. W płodozmianach przeciwerozyjnych pola powinny być ułożone wstęgowo, a uprawiać powinno się na nich przede wszystkim oziminy i rośliny wieloletnie, które dobrze się ukorzeniają i zacieniają powierzchnię w okresie opadów i roztopów.
Choroby płodozmianowe (zmęczenie gleby)
Niewłaściwe następstwo roślin i uprawianie pewnych gatunków po sobie przez kilka lat prowadzi do obniżki plonów i występowania chorób płodozmianowych, nazywanych również zmęczeniem gleby. Najczęstszymi z nich są zjawiska takie jak wykoniczynienie, wyłubienie i podobne choroby płodozmianowe wywołane pojawieniem się w glebie bakteriofagów atakujących i niszczących bakterie brodawkowe; wylnienie gleby spowodowane masowym pojawieniem się chorób atakujących len, takimi jak fuzarioza lnu, szara pleśń i antraknoza lnu; wyburaczenie gleby spowodowane występowaniem na dużą skalę mątwika burakowego, szkodnika z gromady nicieni; wyziemniaczenie gleby spowodowane pojawieniem się mątwika ziemniaczanego; choroby zgorzelowe zbóż, do których należą zgorzel podstawy źdźbła oraz łamliwość podstawy źdźbła.
Robicie notatkę w zeszycie – typy płodozmianów.
Dostaniecie test do rozwiązania na waszą pocztę. Proszę rozwiązać i odesłać do oceny.
Zapytania i informacje proszę przesyłać na e-mail mariakorpysz@wp.pl.
Maria Korpysz