28.04.2020r. Temat: Ustalenie dawki i terminu nawożenia.
Celem lekcji jest ustalenie dawki i terminu nawożenia , rozpoznanie zaburzeń wzrostu i rozwoju roślin wynikające z niedoboru składników mineralnych
Objawy niedoboru składników mineralnych:
Azot: Zahamowanie wzrostu części nadziemnych i podziemnych, sztywny, strzelisty pokrój rośliny, zabarwienie rośliny żółto zielone, ograniczone kwitnienie i plonowanie. Objawy pojawiają się najpierw na starszych liściach
Fosfor: Zahamowanie wzrostu części nadziemnych i podziemnych, sztywny, strzelisty pokrój rośliny, ograniczone kwitnienie i plonowanie rośliny, liście matowe, ciemne, często z odcieniem fioletowym lub purpurowym. Objawy pojawiają się najpierw na starszych liściach.
Potas: Zwiędły pokrój rośliny, liście matowe, niebieskozielone, słabo wykształcony system korzeniowy, międzywęźla skrócone.
Wapń: Objawy niedoboru występują rzadko, głównie na młodych liściach które skręcają się i zginają haczykowato, liście starsze o nieregularnych kształtach, korzenie śluzowate, sucha zgnilizna owoców. Częste wapnowanie gleby przez rolników jest wykonywane nie z powodu braku tego pierwiastka w roślinach lecz w celu zmiany właściwości gleby.
Magnez: Na liściach chlorozy przechodzące w nekrozy, pokrój rośliny zwiędły, w liściach dolnych pięter plamki pomiędzy żyłkami.
Siarka: Objawy niedoboru występują rzadko, na młodych liściach, przypominają objawy niedoboru azotu, szczególnie rośliny z rodziny krzyżowych (np. rzepak) są narażone na brak siarki, ponieważ wykorzystują ją do budowy olejków eterycznych.
Żelazo: Niedobory występują zwłaszcza na glebach wapiennych przy wysokim pH. Objawami są chlorozy, zwłaszcza młodych liści. Przy przedłużającym się niedoborze, może nastąpić zahamowanie wzrostu pędu.
Mangan: Chlorozy przechodzące w nekrozy na młodych liściach. Zwiększa się wrażliwość rośliny na niskie temperatury. Szczególnie wrażliwy jest owies.
Cynk: Skróceniu ulegają międzywęźla, liście mają mniejszą powierzchnię. Zwłaszcza w początkowych okresach wegetacji, niedobór cynku prowadzi do powstawania skupień małych liści, co nosi nazwę „choroby małych liści”
Bor: Zamieranie wierzchołków pędu i korzeni. Kwiaty zamierają, brak owoców. Szczególnie
wrażliwe na jego niedobór są buraki, rzepak oraz lucerna.
Miedź: Zaburzenia w turgorze (brak jędrności), na liściach mogą występować nekrotyczne plamy, młodsze liście bieleją, na starszych występują chlorozy
Molibden: Objawy niedoboru najszybciej widoczne u roślin motylkowych i krzyżowych. Występują zahamowania rozwoju blaszek liściowych, chlorozy młodych liści, deformacja pędu.
Rodzaje nawozów organicznych
W zależności od pochodzenia nawozy organiczne dzielimy na:
- Nawozy pochodzenia zwierzęcego:
– obornik,
– pomiot ptasi,
– gnojowica,
– gnojówka,
- Nawozy pochodzenia roślinnego:
– kompost z odpadów roślinnych,
– nawozy zielone i resztki pożniwne,
– słoma,
– torf
- Nawozy niekonwencjonalne:
– ścieki i osady ściekowe.
Stosowanie nawozów azotowych
Wybierając nawóz azotowy rolnik powinien uwzględnić zarówno właściwości nawozu jak i gleby, na której będzie stosowany. Zwłaszcza trzeba zwracać uwagę na odczyn gleby. O wyborze nawozu azotowego decyduje również termin, w jakim nawóz ma być stosowany: przedsiewnie czy pogłównie, na przedwiośniu, gdy temperatura jest niska, czy później, gdy temperatura jest wyższa. Na glebach o odczynie kwaśnym nie należy stosować nawozów fizjologicznie kwaśnych, siarczanu amonowego. Natomiast nadaje się mocznik. Na glebach o odczynie słabo kwaśnym można stosować siarczan amonowy, ale tylko pod rośliny dobrze znoszące taki odczyn gleby, tj. pod ziemniaki, owies, żyto. Typowymi nawozami przedsiewnymi wymagającymi wymieszania z glebą są: siarczan amonowy. Pozostałe nawozy można stosować zarówno przedsiewnie, jak i pogłównie. W tym drugim wypadku o wyborze nawozu decydować będzie odczyn gleby i wymagania roślin. Na glebach o odczynie zasadowym mocznik i saletra amonowa mogą być stosowane pogłównie tylko wówczas, gdy można je wymieszać z glebą, np. na polu pszenicy, którą się zawsze bronuje. Pod rośliny wrażliwe na kwaśny odczyn gleby, np. buraki czy jęczmień, powinno się stosować nawozy fizjologicznie obojętne lub zasadowe, np. mocznik.
Nawozy fosforowe wywierają silny wpływ na jakość plonu, natomiast w mniejszym stopniu zwiększają jego wysokość. Ponadto wpływają na efektywność nawożenia azotem. Fosfor w roślinie występuje głównie w połączeniach ze związkami organicznymi. Najwięcej fosforu zawierają nasiona. Nawożenie fosforem w powiązaniu z potasem zwiększa mrozoodporność i zmniejsza wyleganie. Ponadto fosfor korzystnie wpływa na ukorzenianie się roślin i krzewienie zbóż. Fosfor z nawozów mineralnych w pierwszym roku po zastosowaniu jest pobierany przez rośliny zaledwie w 20 – 30%. Pozostałe ilości fosforu są zatrzymywane przez glebę.
Nawozy potasowe są to nawozy mineralne, których głównym składnikiem jest potas w formie kationu K+, będący makroskładnikiem pokarmowym dla roślin, niezbędnym przy asymilacji dwutlenku węgla oraz do syntezy związków organicznych. Niedobór K powoduje mniejsze wytwarzanie cukrów (monosacharydów i skrobi). Potas reguluje gospodarkę wodną roślin, powoduje, że transport asymilatów jest intensywniejszy, poprawia właściwości tkanek,korzystnie wpływa na wykorzystanie światła przez rośliny, wzmacnia odporność na choroby, zwiększa mrozoodporność.W glebach piaszczystych i torfowych występują najmniejsze ilości potasu, bogatsze w ten składnik są gleby gliniaste, a największą zasobność wykazują lessy i mady. Wśród gleb uprawnych przeważają gleby lżejsze, które zawierają mało potasu.
Nawozy wapniowe
Większość gleb w Polsce wymaga odkwaszania i stan ten niestety nie zmienia się od wielu lat. Zakwaszenie większości gleb w Polsce wynika z naturalnych ubytków wapnia z gleby poprzez pobieranie go wraz z plonem, wypłukiwanie w głąb oraz kwaśne deszcze i stosowanie niektórych nawozów mineralnych. Zakwaszenie gleb powoduje niską ich produktywność oraz zwiększa skażenie środowiska naturalnego. Głównym zadaniem wapniowania jest odkwaszanie gleby, doprowadzając jej odczyn (pH) do poziomu optymalnego dla uprawianych roślin. Wapń wprowadzony do gleby umożliwia zlepianie się cząstek glebowych, tworząc strukturę gruzełkowatą, przez co ułatwia dostęp wody i powietrza do korzeni roślin oraz uaktywnia kompleks sorpcyjny. Na podstawie badania próbek glebowych wykonywanych przez stacje chemiczno-rolnicze i w oparciu o kategorię argonomiczną (stopień zwięzłości) gleby można określić potrzeby wapniowania Wapniowanie gleb jest procesem długotrwałym i musi być odpowiednio zaplanowane w płodozmianie. Optymalne jego miejsce jest uzależnione od doboru roślin, terminów stosowania nawozów organicznych oraz uprawy. Przy uprawie roślin bardzo wrażliwych i wrażliwych na zakwaszenie gleby, wapnowanie należy stosować z co najmniej rocznym wyprzedzeniem, jak również w roku poprzedzającym lub następującym po zastosowaniu obornika.
Zadania do rozwiązania.
Zad. 1. Ile kg saletry amonowej należy wysiać, aby zastosować 70 kg N na 1 ha?
Zad. 2. Zawartość……….. w glebie decyduje o wzroście roślin oraz o długości okresu ich wegetacji.
Zad.3. Odpowiednie nawożenie ………… i………. zwiększa odporność roślin na wyleganie i wymarzanie.
( w miejsce kropek uzupełnić)
informacje proszę przesyłać na e-mail mariakorpysz@wp.pl.
Maria Korpysz