08.05.2020r. Temat: Charakterystyka i przygotowanie materiału siewnego. .
Celem zajęć jest charakterystyka i przygotowanie materiału siewnego do siewu.
Materiałem siewnym roślin uprawnych są wszystkie organy generatywne lub
wegetatywne służące do reprodukcji (rozmnażania) roślin. Rośliny uprawne rozmnażamy
generatywnie z nasion, owoców (jednonasiennych lub części owoców) i owocostanów oraz
wegetatywnie z części takich, jak bulwy, kłącza, cebule, pędy, korzenie spichrzowe, itp.
Materiałem siewnym generatywnym roślin uprawnych są:
– nasiona (np: strączkowych, lnu, rzepaku, lucerny, koniczyny),
– ziarniaki (zbóż),
– kłębki jednokiełkowe (buraków cukrowych), lub wielokiełkowe (np. buraków pastewnych),
– orzeszki (np. gryki i konopi),
– niełupki (np. słonecznika),
– rozłupki (marchwi),
– strąki jednonasienne (np. esparcety) lub części strąków (np. seradeli).
Materiał rozmnożeniowy wegetatywny na ogół jest sadzonyn i stanowią go:
– bulwy (np. ziemniaków) które się wysadza,
– cebule (np. cebuli, tulipanów),
– korzenie spichrzowe czyli tzw. wysadki nasienne (np. buraków).
– karpy korzeniowe (np. chmielu).
Odmiany roślin uprawnych rozmnażane w gospodarstwie przez kilka lat dają niższe
i często gorszej jakości plony. Zjawisko to nazywamy wyradzaniem. Zapobieganie ujemnym
skutkom wyradzania polega na okresowej wymianie nasion i sadzeniaków na materiał siewny
kwalifikowany.
Materiał siewny kwalifikowany odpowiada ustalonym normom jakości (np.
zdolności kiełkowania, czystości, wilgotności itp.). Pochodzi z plantacji tzw. nasiennych,
odpowiadających określonym wymaganiom. Normy jakościowe obejmują także inne cechy,
w przypadku zbóż zawartość pośladu, porażenie sporyszem, a ziemniaków – stopień
uszkodzenia bulw, porażenie parchem zwykłym, itp. Produkcja materiału siewnego polega na
rozmnażaniu materiału hodowlanego. Materiałem wyjściowym do reprodukcji nasiennej jest
materiał mateczny pochodzący z hodowli zachowawczej.
Materiał siewny znajdujący się w obrocie powinien być w zamkniętych opakowaniach, zaopatrzony w etykiety urzędowe lub etykiety przedsiębiorców. Kolory etykiet określają kategorię i stopień materiału siewnego i mogą być białe z ukośnym fioletowym paskiem – dla kategorii elitarny w stopniu PB/III lub PB/II (przedbazowy); białe – dla kategorii elitarny w stopniu B (bazowy); niebieskie – dla kategorii kwalifikowany C1 (kwalifikowany pierwszego rozmnożenia); czerwone – dla kategorii kwalifikowany C2 (kwalifikowany drugiego rozmnożenia).
Dobra jakość materiału siewnego, jak i dobór odmiany dostosowanej do określonych warunków klimatycznych i glebowych w dużej mierze wpływają na plonowanie roślin uprawnych. Zawsze należy wysiewać nasiona sprawdzone, o znanej sile i energii kiełkowania, zdrowe, dobrze wykształcone. Spełnienie tego wymogu jest jednym z podstawowych warunków uzyskania dobrych, wyrównanych wschodów. Wymianę materiału siewnego zaleca się co 3–4 lata. Nasiona kwalifikowanego materiału siewnego są jednolite pod względem pochodzenia i odmiany, odpowiadają normom czystości i zdrowotności, a ich zdolność i energia kiełkowania są zgodne z normami. Zanim podejmie się decyzję o wykorzystaniu nasion ze zbiorów z poprzednich lat, należy przeprowadzić ich ocenę. Badania laboratoryjne poprzedzone są oceną organoleptyczną. Przy ocenie bierze się pod uwagę barwę i połysk nasion, zapach, oraz porażenie szkodnikami i chorobami. W Stacjach Oceny Nasion dokonuje się oznaczania miedzy innymi: czystości nasion, zdolności kiełkowania, wilgotności.
W celu wykonania oceny zdolności kiełkowania należy wybrać losowo 100 ziarniaków, rozmieścić na wilgotnym podłożu (gaza, bibuła) i pozostawić do skiełkowania (jednocześnie należy kontrolować wilgotność podłoża). Po upływie 10 dni od daty siewu policzyć skiełkowane nasiona i ustalić procentową zdolność kiełkowania. Określić należy masę tysiąca nasion na wadze laboratoryjnej. Masa tysiąca nasion wyrażona jest w ramach 1000 nasion powietrznie suchych. Zdolność kiełkowania i masa tysiąca ziarniaków jest podstawą do określenia normy wysiewu nasion.
Przygotowanie zboża do siewu https://www.youtube.com/watch?v=S30CoYE-cGQ
Jak wyprodukować własny materiał siewny? https://www.youtube.com/watch?v=mG3SgHWWL2Y
Zaprawianie ziarna zbóż
Zaprawianie ziarna jest pierwszym chemicznym zabiegiem, który chroni rośliny przed atakiem wielu grzybów chorobotwórczych. Poważnym zagrożeniem są grzyby bytujące w glebie, a drugą grupą przenoszone z ziarnem siewnym, w postaci grzybni, zarodników czy przetrwalników (sporysz).
Uprawiane gatunki roślin wymagają zaprawiania materiału siewnego, ponieważ mogą być porażone przez sprawcę chorób, które zakłócać będą rozwój roślin albo spowodować mogą pogorszenie uzyskanego plonu w odniesieniu do jego ilości i jakości. Chorobę, która wymieniana jest na etykietach wszystkich zarejestrowanych zapraw przeznaczonych do ochrony ziarna
Ważną chorobą, która występuje w pszenicy, jest śnieć cuchnąca pszenicy. Grzyb wrasta w tkankę roślin w momencie kiełkowania nasion i wschodów. W uprawie jęczmienia do ważnych chorób, które zwalcza się, stosując zaprawianie należą: głownia pyląca, głownia zwarta i pasiastość liści. Pszenżyto i żyto trzeba zabezpieczyć przed zgorzelą siewek i pleśnią śniegową.
Zadanie do wykonania: ( oceniam waszą aktywność na lekcjach)
Wykonać notatkę w zeszycie przedmiotowym z lekcji.
Materiał siewny odpowiadający ustalonym normom jakości, pochodzący z plantacji
nasiennych, odpowiadających określonym wymaganiom jest to
a) materiał siewny jakościowy
b) materiał siewny mateczny.
c) materiał siewny kwalifikowany.
d) materiał nasienny oceniony.
Najtańszym zabiegiem ochrony przed zgorzelą siewek jest
a. wapnowanie gleb.
b. zaprawianie ziarna siewnego.
c. zastosowanie preparatów wirusowych
d. izolacja przestrzenna.
informacje proszę przesyłać na e-mail mariakorpysz@wp.pl.
Maria Korpysz