28.05.2020r. Temat: Technologie produkcji roślin uprawnych – roślin zbożowych ozimych.
celem lekcji jest zaplanowanie nawożenia pszenicy ozimej
Uprawa pszenicy ozimej
Udział zbóż w strukturze zasiewów dla Polski od kilkunastu lat wynosi ponad 70 %. Rolnicy częściej uprawiają zboża ozime ze względu na wyższy plon końcowy. Dominującym gatunkiem pozostaje pszenica ozima.
Pszenica ozima ma największe wymagania glebowe i płodozmianowe spośród gatunków zbóż uprawianych w naszym kraju. Przoduje na kompleksach 1 (pszenny bardzo dobry) i 2 (pszenny dobry), dając obfity plon niezależnie od przebiegu warunków pogodowych. Na kompleksie 3 (pszenny wadliwy) narażona jest na przemarznięcie. Słabo plonuje w latach z niewystarczającą ilością opadów. Pszenica wymaga gleb o uregulowanym odczynie (5,3- 7,5). Ponadto, jest wrażliwa na niedobór wapnia oraz podstawowych mikroelementów: glinu, manganu. Zdaniem wielu badaczy, rozkład opadów w naszym kraju nie sprzyja uprawie pszenicy ozimej. Optymalna suma dla tego gatunku wynosi od 200 do 240 mm, co w naszych warunkach jest rzadko możliwe.
Przedplon
Najlepszym przedplonem dla pszenicy ozimej są rośliny motylkowe. Po pierwsze, mają właściwości fitosanitarne, oczyszczają pole z niepożądanych substancji, np. po jęczmieniu. Wpływając dodatnio na strukturę gleby, znacznie podnoszą jej kulturę. Dobrym przedplonem są także ziemniaki uprawiane na oborniku, zbierane stosunkowo wcześnie (1. Dekada września). Nie opóźnia to terminu siewu pszenicy. Rolę dobrych przedplonów mogą pełnić rzepak i owies, jeśli były odpowiednio chronione przed chorobami i chwastami. Jako przedplonu dla pszenicy nie poleca się kukurydzy, ze względu na odchwaszczanie jej środkami z grupy triazyn. Substancje te mogą modyfikować skład aminokwasów obecnych w białku pszenicy. Jęczmień, pszenżyto i żyto podawane są jako najgorsze przedplony. Wraz z uprawą tych roślin łatwo przenosi się szereg chorób grzybowych. Szacuje się, że spadki plonu mogą wynosić nawet 15 %, w porównaniu do uprawy po innych przedplonach. Płodozmian zbożowy sprzyja kompensacji chwastów charakterystycznych dla upraw w monokulturze. Problematyczne staje się także nawożenie mineralne oraz wzrastająca konkurencja pomiędzy gatunkami należącymi do tej samej rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Generalnie, im gorsze stanowisko dla pszenicy ozimej, tym potęguje się działanie przedplonu.
Zabiegi uprawowe
Czynnikami wyznaczającymi kolejność zabiegów uprawowych dla pszenicy ozimej są: rodzaj przedplonu oraz sposób jego uprawy. Pożniwną uprawę ściernisk wykonuje się po zbiorach zbóż, rzepaku i grochu. Podstawowym celem podorywki jest szybkie zakrycie glebą nasion chwastów oraz ograniczenie parowania z powierzchni roli. Wykonuje się ją w miarę płytko. Podorywka ma sens jedynie wtedy, gdy czas pomiędzy siewem a zbiorem umożliwia odleżenie gleby. Pełen zespół uprawek pożniwnych (podorywka + bronowanie) zaleca się po przedplonach wcześnie schodzących z pola. Bronowanie można powtórzyć kilkakrotnie. Dokładna uprawa pożniwna wpływa na ograniczenie zachwaszczenia, głownie samosiewami zbóż. Będąc źródłem wielu chorób grzybowych i bakteryjnych, stanowią ogromne zagrożenie w uprawie pszenicy. Po zbożach wskazana jest uprawa wsiewki poplonowej, której zadaniem jest ograniczenie nadmiernego parowania. Doskonale się sprawdza jako nawóz zielony. Liczne doświadczenia wskazują na możliwość eliminacji zabiegów pożniwnych po uprawie wsiewki. Gatunkami godnymi polecenia są rośliny szybko rosnące: gorczyca biała, rzepak, rzepik, rzodkiew oleista.
Na uprawę przedsiewną składają się orka i zabiegi doprawiające glebę. Głębokość orki powinna być średnia, wykonana na 2- 3 tygodniem przed siewem. Zabieg ten ma na celu odwrócenie wierzchniej warstwy gleby, naruszając jej naturalny układ. Silnie napowietrza i przesusza glebę. Siew pszenicy w nieosiadłe podłoże pogarsza zimotrwałość zbóż. Ich węzeł krzewienia formułuje się głębiej w glebie a korzenie mają trudności ze wzrostem. W przypadku, gdy orkę wykonano zbyt późno, należy przyspieszyć osiadanie roli stosując wał Campbella. Zabiegi uprawowe, w tym głownie pożniwne, pełnią kluczową rolę w ograniczaniu populacji chwastów w uprawie pszenicy.
Nawożenie
Pszenica ozima jest bardzo wrażliwa na niedobór fosforu i potasu. Rolnicy także zapominają często o nawożeniu magnezem. Pszenica plonująca na poziomie 5t/ha, pobiera średnio z gleby: 95 kg K2O, 20 kg MgO, 50 kg P2O5.
Odczytaj z tabeli:
Tabela 1. Zestawienie szacunkowych dawek nawozów mineralnych (kg/ha) stosowanych w uprawie pszenicy ozimej.
https://www.rynek-rolny.pl/artykul/uprawa-pszenicy-ozimej-wszystko-co-wiedziec-trzeba.html
Karta pracy Karta pracy 3FT
Szczególną uwagę należy zwrócić na nawożenie potasem i magnezem. Od fazy strzelania w źdźbło aż do kwitnienia pszenica bardzo intensywnie pobiera potas. W pełni dojrzewania roślina może wydalać potas do środowiska. Sumarycznie, zapotrzebowanie na ten składnik jest o wiele większe niż mogłoby to wynikać z pobierania ostatecznego. Maksimum pobierania magnezu wypada na okres pomiędzy kłoszeniem a pełnią dojrzałości ziarna. Dokładna znajomość faz rozwojowych pszenicy i nawożenie zgodne z wymaganiami pokarmowymi roślin to sukces wiernego plonowania tego zboża.
Duży problem w uprawie zbóż ozimych, w tym pszenicy, jest ustalenie terminu pierwszej dawki azotu. Jej skuteczność i działanie zależy od: warunków glebowych, pogodowych i agrotechnicznych. Można ją ustalić na podstawie dwóch założeń. Skoro pierwsza dawka to około 50% niezbędnej ilości azotu, jej wykorzystanie będzie modyfikowane przez czynniki pogodowe i uprawowe. O dokładnym ustaleniu terminu pierwszego nawożenia azotem decyduje stan łanu po ruszeniu wegetacji wiosennej oraz rozkrzewienie roślin. Wczesnowiosenna dawka azotu warunkuje liczbę źdźbeł produktywnych oraz prawidłowe zróżnicowanie elementów kłosa. Nadmiar azotu w tej fazie doprowadza do nadmiernego wydłużania pierwszych międzywęźli, co skutkuje zwiększoną podatnością na wyleganie. Ponadto, wzrasta udział kłosów nieproduktywnych w krzewieniu ogólnym. Początek strzelania w źdźbło wyznacza termin stosowania drugiej dawki nawożenia azotowego. Wpływa na wykształcenie sprawnego i w pełni dojrzałego aparatu fotosyntetycznego. Korzystnie działa na drugą składową plonu zbóż, jaką jest liczba ziaren w kłosie. Trzecia dawka, przypadająca na kłoszenie, podnosi procentową zawartość białka w ziarnie. Cecha ta jest szczególnie pożądana w uprawie pszenicy jakościowej, gdzie dużą rolę odgrywa plon i jakość białka. Wzrost tego składnika w ziarnie paszowym obniża jego wartość biologiczną ze względu na duży udział białek zapasowych: prolamin i glutelin.
Nawozy fosforowe i potasowe, niezależnie od ich formy, należy zastosować przedsiewnie. Dodatkowo, nie ma tu potrzeby podziału dawek. Wiosenna aplikacja tych nawozów jest mniej plonotwórcza.
Nawożenie mikroelementami, takimi jak Mn, Cu oraz Zn, jest niezbędne w uprawie pszenicy ozimej. Niedobór manganu i cynku zanotowano dla gleb organicznych oraz lekkich, przepuszczalnych. Zwiększa się w warunkach nadmiernego stosowania azotu i deficytowego nawożenia organicznego. Dostępność manganu dla roślin rośnie wraz ze zwiększającym się pH gleby. Dlatego też, stanowiska pod pszenicę trzeba regularnie wapnować.
Jeżeli ktoś z was chciałby poprawić ocenę proszę o kontakt.
wypełnioną kartę pracy odesłać do sprawdzenia ( karta pracy podana w treści)
informacje proszę przesyłać na e-mail mariakorpysz@wp.pl.