01.06.2020
Temat: Celownik rzeczowników i przymiotników.
Celem dzisiejszej lekcji jest poznanie form rzeczowników w celowniku dla wszystkich trzech deklinacji w liczbie pojedynczej oraz form przymiotników w celowniku. Poznamy charakterystyczne dla tego przypadka końcówki oraz nauczymy się stosować formy celownika w zdaniach.
1.Nazwy przypadków w języku rosyjskim.
Rozpoczniemy od nazw przypadków w języku rosyjskim. Obejrzyjcie krótką prezentację, powtórzcie nazwy przypadków i pytania.
Zapewne zauważyliście, że w języku rosyjskim jest sześć przypadków, nie ma wołacza. Zapiszcie nazwy przypadków po rosyjsku oraz pytania:
Mianownik – Именительный – кто? что? – kto? co?
Dopełniacz – Родительный – кого? чего? – kogo? czego?
Celownik – Дательный – кому? чему? – komu? czemu?
Biernik – Винительный – кого? что? – kogo? co?
Narzędnik – Творительный – кем? чем? – kim? czym?
Miejscownik – Предложный – о ком? о чём? – o kim? o czym?
2.Celownik rzeczowników w języku rosyjskim.
Postarajcie się proszę obejrzeć krótki filmik wprowadzający do omówienia form rzeczowników w celowniku w języku rosyjskim.
https://ok.ru/video/388312009280
Zapoznajcie się z informacjami o formach rzeczowników w celowniku, końcówkach dla poszczególnych deklinacji, zapiszcie w punktach najważniejsze informacje wraz z przykładami:
Дательный падеж отвечает на вопрос: кому? чему? – Celownik odpowiada na pytanie: komu? czemu?
Вспомогательное слово: дать. – Wspomagające słowo: dać.
дать (кому?) сестре, маме, бабушке, подруге, брату, другу, Павлу, родителям, друзьям
Дательный падеж употребляется с предлогами и без них. – Celownik stosuje się z przyimkiem lub bez niego.
Основные предлоги с которыми употребляется: к, по – Główne przyimki, z którymi stosuje się przypadek: к, по
Ехать (к кому?) к дедушке, к дяде, к тёте, к Тамаре, к Ивану, к знакомым
Бегать (по чему?) по лесу, по парку, по пляжу, по улице
Окончания существительных, единственное число, дательный падеж ( Końcówki rzeczowników, liczba pojedyncza, celownik):
-Rzeczowniki na –а, – я (I deklinacja) mają w celowniku liczby pojedynczej końcówkę – е, np.:
мама – маме, (mama)
сестра – сестре (siostra)
тётя – тёте (ciocia)
папа – папе (tata)
дедушка – дедушке (dziadek)
девушка – девушке (dziewczyna)
подруга – подруге (koleżanka)
юноша – юноше (młodzieniec)
Саша – Саше (Sasza)
Тамара – Тамаре (Tamara)
учительница – учительнице (nauczycielka)
– Rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego (II deklinacja) mają końcówkę – у (twardotematowe) lub – ю (miękkotematowe), np.:
брат – брату(brat)
друг – другу (kolega)
Антон – Антону (Anton)
отец – отцу (ojciec)
стол – столу (stół)
дом – дому (dom)
дерево – дереву (drzewo)
поле – полю (pole)
море – морю (morze)
автомобиль – автомобилю (samochód)
– Rzeczowniki rodzaju żeńskiego na – ия (I deklinacja) oraz na spółgłoskę ze znakiem miękkim (III deklinacja) mają końcówkę – и, np.:
экскурсия – экскурсии (wycieczka)
геология – геологии (geologia)
мать – матери (matka)
дочь – дочери (córka)
ночь – ночи (noc)
грусть – грусти (smutek)
тетрадь – тетради (zeszyt)
3.Czytanie przykładowych zdań z zastosowaniem formy rzeczowników w celowniku.
Obejrzyjcie proszę krótkie nagranie z przykładami zdań:
Przeczytajcie zdania wraz z tłumaczeniem:
Янек часто писал (кому?) сестре. – Janek często pisał do siostry.
Мы рады (чему?) новой квартире. – Cieszymy się z nowego mieszkania.
Я сейчас буду звонить (кому?) Коле. – Teraz będę dzwonić do Koli.
Вера готовился к (чему?) классной работе. – Wiera przygotowuje się do pracy klasowej.
Студенты готовятся к (чему?) экзаминационной сессии. – Studenci przygotowują się do sesji egzaminacyjnej.
Сегодня вечером мы позвоним (кому?) матери. – Dziś wieczorem zadzwonimy do mamy.
Отец обрадовался (чему?) приезду сына. – Ojciec ucieszył się z przyjazdu syna.
Мы рады (чему?) встрече с друзьями. – Cieszymy się ze spotkania z przyjaciółmi.
Ученики хорошо подготовились к (чему?) уроку русского языка. – Uczniowie dobrze przygotowali się do lekcji języka rosyjskiego.
Мы готовимся к (чему?) экскурсии. – My przygotowujemy się do wycieczki.
После обеда я гулял с собакой по (чему?) парку. – Po obiedzie spacerowałem z psem po parku.
Czasowniki, które łączą się w języku rosyjskim z rzeczownikami lub zaimkami w celowniku (inaczej niż w języku polskim, porównaj):
радоваться (чему?) – cieszyć się ( z czego?)
писать (кому?) – pisać (do kogo?)
звонить (кому?) – dzwonić (do kogo?)
готовиться (к чему?) – przygotowywać się (do czego?)
Все радуются (чему?) весне. – Wszyscy cieszą się z wiosny.
Он пишет письмо (кому?) отцу. – On pisz list do ojca.
Я звоню (кому?) подруге. – Ja dzwonię do koleżanki.
Ольга готовится к (чему?) экзамену. – Olga przygotowuje się do egzaminu.
4.Końcówki przymiotników w celowniku.
Przeczytajcie informacje o końcówkach przymiotników w celowniku, zapiszcie zaznaczone informacje oraz przykłady:
W połączeniu z rzeczownikami w rodzaju męskim przymiotniki w celowniku mają końcówkę: – ому lub – ему, np.:
умный ученик (mądry uczeń) – кому? – умному ученику
сердечный человек (serdeczny człowiek) – (кому?) – сердечному человеку
хороший мальчик (dobry chłopiec) – (кому?) – хорошему мальчику
уютный дом (przytulny dom) – (чему?) – уютному дому
голубой свитер (niebieski sweter) – (чему?) – голубому свитеру
W połączeniu z rzeczownikami w rodzaju żeńskim przymiotnik w celowniku ma końcówkę: – ой lub – ей, np.:
образованная девушка (wykształcona dziewczyna) – (кому?) – образованной девушке
креативная подруга (kreatywna koleżanka) – (кому?) – креативной подруге
остроумная женщина ( dowcipna kobieta) – (кому?) – остроумной женщине
хорошая учительница (dobra nauczycielka) – (кому?) – хорошей учительнице
синяя шапка (niebieska czapka) – (чему?) – синей шапке
длинная юбка (długa spódnica) – (чему?) – длинной юбке
белая блузка (biała bluzka) – (чему?) – белой блузке
W połączeniu z rzeczownikami rodzaju nijakim przymiotniki mają końcówkę: – ому lub – ему, np.:
новое платье (nowa sukienka) – (чему?) – новому платью
большое дерево (duże drzewo) – (чему?) – большому дереву
короткое письмо (krótki list) – (чему?) – короткому письму
Postarajcie się samodzielnie rozwiązać ćwiczenie.
Ćwiczenie:
Utwórz formy celownika dla podanych połączeń przymiotników z rzeczownikami:
кому? чему?
весёлая сестра r. ż (wesoła siostra)–
ленивый отец r.m (leniwy ojciec)–
длинное письмо r. n (długi list)–
заботливый человек r. m (troskliwy ojciec) –
интересная книга r. ż (interesująca książka)–
новый друг r. m (nowy kolega) –
старый дом r. m (stary dom) –
красная рубашка r. ż (czerwona koszula) –
Zdjęcie rozwiązanego ćwiczenia prześlijcie na adres: radkowska.zsckrjablon@gmail.com
Otrzymacie plusa z aktywności.
Dla zainteresowanych polecam filmik z teorią i przykładami rzeczowników w celowniku:
https://youtu.be/5mCty9Et_hk
5.Podsumowanie.
Na zakończenie powtórzcie jeszcze raz nazwy przypadków po rosyjsku. Polecam filmik:
Nazwy przypadków w języku rosyjskim:
Posłuchajcie krótkiej teorii o rzeczownikach w celowniku.
Piszcie na dzienniku lub na adres: radkowska.zsckrjablon@gmail.com
Przysyłajcie rozwiązania.
Pozdrawiam
Urszula Rądkowska