20.04.2020
Język polski – klasa III CB
Temat: Człowiek człowiekowi zgotował ten los – Tadeusz Borowski Proszę państwa do gazu.
Czas realizacji: 1 godz.
Przedmiotem dzisiejszego tematu będą opisane przez Tadeusza Borowskiego zachowania więźniów obozu koncentracyjnego.
W polskim piśmiennictwie literatura stanowiąca świadectwo doświadczenia lagrów tworzy bogaty i zróżnicowany zbiór tekstów. Wśród nich opowiadania obozowe Tadeusza Borowskiego zajmują ważne miejsce.
Poszukiwanie adekwatnej literackiej formuły dla doświadczenia obozowego poprowadziło Borowskiego ku prozie. Rezultatem tych poszukiwań są opowiadania z cyklu Pożegnanie z Marią, w których pisarz zawarł literacką diagnozę rzeczywistości okupacyjnej (tytułowe opowiadanie), ale przede wszystkim – rzeczywistości hitlerowskiego obozu zagłady i konsekwencji jej doświadczenia dla więźniów i kultury.
Lektura opowiadań Borowskiego szokuje przede wszystkim z dwóch powodów – po pierwsze, ze względu na przedstawione w nich nieludzkie warunki życia obozowego i metody traktowania więźniów przez system nazistowski, poi drugie, ze względu na ukazane zachowania osadzonych. W świetle tych tekstów zaskakują przystosowawcze możliwości ludzkiej psychiki, odporność uwięzionych na zdehumanizowaną rzeczywistość, w której przyszło im żyć, a nawet umiejętność pełnienia przez nich nadzorczych i kierowniczych funkcji wobec swoich współtowarzyszy. Cynizm hitlerowskich oprawców polegała na tym, że w machinę represji wobec skazańców włączali ich samych. Esesmani przenosili część odpowiedzialności za zbrodnie na wybranych więźniów i tym samym zwalniali się z obowiązku nadzorowania i przemocy na najniższym poziomie stworzonego przez siebie systemu. Syndrom psychicznego dostosowania do warunków obozowych określano mianem postawy „człowieka lagrowanego” (niem. Lager – obóz).
- Przeczytaj fragm. opowiadania Tadeusza Borowskiego „Proszę państwa do gazu” (pierwsze trzy strony) http://matecznik.npr.pl/lektury3/do_gazu.pdf lub wysłuchaj tu: https://www.youtube.com/watch?v=RbdCIDrOJWw
- Znajdź w tekście przykłady sytuacji, które prezentują reakcje bohatera (bohaterów) na dramaty innych więźniów obozu. Przywołaj odpowiednie cytaty.
- W oparciu o tekst spróbuj odpowiedzieć na polecenia:
– Przedstaw najważniejsze potrzeby więźniów i sposoby ich zaspokajania.
– W jaki sposób opisane przez autora zachowania więźniów łamią znane Ci zasady moralności?
– Uzasadnij na podstawie przykładów z tekstu, że pojęcie godności ludzkiej zostało w nazistowskich obozach świadomie zdewaluowane (pozbawione wartości). - W oparciu o podane źródła (https://epodreczniki.pl/a/oboz-jako-tu-i-teraz-czlowieka-zlagrowanego/D14OYoeav, skan) sporządź w zeszycie przedmiotowym notatkę uwzględniającą następujące zagadnienia:
a) Obóz koncentracyjny według Tadeusza Borowskiego.
b) Człowiek lagrowany.
Wszelkie pytania dotyczące tematu oraz wykonane zadanie proszę kierować na grupę, dziennik elektroniczny lub mój adres mailowy: msemeniuk@onet.pl.
Pozdrawiam, Małgorzata Semeniuk