30.04.2020 r.
Język polski Klasa III MTP
Temat: Długi szereg nędzarzy… Świadectwo rzeczywistości łagrowej.
Czas realizacji: 1 godz. lekcyjna
Porządek totalitarny, niezależnie od jego ideowej podstawy, miał charakter panoptyczny. Terror, inwigilacja tajnych służb, wreszcie więzienia o zaostrzonym rygorze współkształtowały jego codzienność. Odpowiednikiem nazistowskich obozów koncentracyjnych były sowieckie łagry. Przejmującym świadectwem rzeczywistości łagrowej są wspomnienia Gustawa Herlinga – Grudzińskiego, które poznacie na tej lekcji.
Geneza:
„Inny świat. Zapiski sowieckie” jest opowieścią zbudowaną na literacko przetworzonym materiale autobiograficzny. Herling – Grudziński przedstawił wydarzenia, w których uczestniczył i których był świadkiem w czasie swojego pobytu w Związku radzieckim. „Inny świat” opublikowano w Londynie, po angielsku w 1951 r., po polsku – w 1953. W rządzącej przez komunistów Polsce tekst był objęty ścisłym zakazem druku, wydawały go jedynie podziemne drukarnie od roku 1980. Pierwsze oficjalne wydanie krajowe ukazało się dopiero w 1989 r. Świat przez lata nie mógł uwierzyć Herlingowi – Grudzińskiemu. Z nieufnością przyjmowano informacje o sowieckich obozach koncentracyjnych, zwłaszcza tych, które istniały w okresie II wojny światowej; oznaczało to bowiem zrównanie hitlerowskich Niemiec i stalinowskiej Rosji – od 1941 r. sojusznika zachodnich aliantów. Jeden z angielskich recenzentów „Innego świata” pisał: „Kto wie, czy możemy w pełni wierzyć autorowi książki, ponieważ jest Polakiem, a Polacy bardzo nie lubią Rosjan”. Przekonująco dla świata zabrzmiał dopiero głos rosyjskich dokumentalistów, którzy potwierdzili fakty ujawnione przez Herlinga – Grudzińskiego. Zobacz informacje „Mini przewodnik. Literatura łagrowa” – podręcznik str. 204.
- Zapoznaj się z załączoną biografią Gustawa Herlinga – Grudzińskiego: skan
lub https://epodreczniki.pl/a/pieklo-lagrow/D55d7J2xT - Przeczytaj informacje „Wprowadzenie do lektury” – podręcznik str. 200 – 201.
Tytuł utworu:
Sformułowanie „inny świat” twórca zaczerpnął z „Zapisków z martwego domu” („wspomnień z domu umarłych”) Fiodora Dostojewskiego. Książka, w której rosyjski pisarz wyraził własne doświadczenia z syberyjskiej katorgi, poznana przez Herlinga – Grudzińskiego w obozie, wydawała się komentarzem najlepiej przystającym do rzeczywistości łagrów. Z „Zapisków…” Dostojewskiego pochodzi motto utworu: „Tu otwierał się inny, odrębny świat do niczego niepodobny; tu panowały inne, odrębne prawa, inne obyczaje, inne nawyki i odruchy […]”.
- Na podstawie przeczytanej lektury, ewentualnie na podstawie fragmentów zamieszczonych w podręczniku (str. 201 – 202) lub e-podręczniku wykonaj pisemnie w zeszycie przedmiotowym poniższe zadania:
a) Przeanalizuj narrację „Innego świata” – ustal z jakiego punktu widzenia narrator opisuje świat i jakie aspekty życia obozowego go interesują.
b) Scharakteryzuj warunki, w jakich przebywali w więźniowie w łagrze.
c) jak wyglądała praca uwięzionych w łagrze, jaki był cel pracy więźniów, na czym polegała hierarchizacja uwięzionych?
d) Jakie wartości ocalające umożliwiały Grudzińskiemu przetrwanie w sowieckich obozach pracy? Co pozwalało innym więźniom przeżyć w tych trudnych warunkach?
Materiały dla chętnych: Materiały do Innego świata
Wszelkie pytania dotyczące tematu oraz wykonane zadanie (notatkę) proszę kierować na grupę, dziennik elektroniczny lub mój adres mailowy: msemeniuk@onet.pl
Pozdrawiam, Małgorzata Semeniuk