30.04.2020
Język polski – klasa I CG
Temat: W świecie romantyków.
Czas realizacji: 1 godzina
Na dzisiejszej lekcji poznacie podstawowe informacje dotyczące romantyzmu jako epoki literacko – kulturowej, główne cechy światopoglądowe tego okresu oraz przedstawicieli.
Romantyzm to epoka, w której – w przeciwieństwie do oświecenia – świat postrzegano w sposób pozaracjonalny, poprzez pryzmat wrażliwości i intuicji jednostki. Poeci romantyczni nadawali szczególne znaczenie duchowości, uczuciowości i wyobraźni, a świat pozazmysłowy był dla nich najgłębszą inspiracją.
Europejski romantyzm rozpoczął się u schyłku XVIII wieku i panowała w sztuce do połowy XIX wieku. Początków romantycznego indywidualizmu trzeba szukać w drugiej połowie XVIII wieku w Niemczech, w okresie nazywanym Sturm Und Drang [czyt. szturm und drang, pol. burza i napór]. Charakterystyczna dla nowego nurtu literackiego stała się antynomia natury i kultury. Natura kojarzona była z czymś autentycznym, bardzo wartościowym, czystym, nieskażonym cywilizacją, czymś pierwotnym i naiwnym. Natomiast kultura, krytykowana jako sztuczny twór, była pozbawiona autentyczności i hamowała rozwój wolnej jednostki ludzkiej.
Literatura niemiecka, angielska i francuska zaczęły eksponować pojęcia geniuszu, intuicji i uczucia oraz związany z nimi hołd składany artyście. Artysta – twórca – indywidualista, przynależny do najwyższego kręgu wtajemniczenia, zgłębiał tajniki istnienia nie tylko człowieka, lecz także natury, historii i sztuki. Jako geniusz rozumiał błędy w porządku świata stworzonego przez Boga: dlatego mógł się buntować nawet przeciw Bogu. Najpełniejszy wyraz indywidualizmu dał Adam Mickiewicz w Wielkiej Improwizacji Konrada w III części Dziadów.
W literaturze europejskiej temat bohatera – indywidualisty buntującego się przeciw światu – i problem życia jednostki jako wartości samej w sobie można odnaleźć m.in. w Cierpieniach młodego Wertera (1774) i I części Fausta (1808) Johanna Wolfganga Goethego, Zbójcach (1781) Fryderyka Schillera, René (1802) François Chateaubrianda czy w Giaurze (1813) George’a Byrona
Najważniejsze założenia estetyczne, filozoficzne i kulturowe romantyzmu czerpały z następujących wzorców:
- Literatura Północy.
- Narodowe tradycje średniowieczne.
- Tradycja szekspirowska.
- Orientalizm.
- Odwołania do Biblii.
- Kultury peryferyjne i prowincjonalne.
W Polsce epoka romantyzmu trwała od 1822 roku (wydanie „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza) do 1863 roku (wybuch powstania styczniowego). Polski romantyzm, ściśle związany z narodową historią, naznaczyła klęska powstania listopadowego. Najważniejszym motywem twórczości poetów tego okresu stał się temat ojczyzny i jej wyzwolenia. Wówczas w literaturze objawili swój talent – Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński (uważani za narodowych wieszczy) i Cyprian Kamil Norwid (już u schyłku epoki).
W romantyzmie poeta wcielił się w nową rolę przewodnika narodu, który posiadł tajemnicę poznania historii i potrafi przepowiadać przyszłe dzieje (poeta – wieszcz).
- Na podstawie e-podręcznika: https://epodreczniki.pl/a/wprowadzenie-do-romantyzmu-najpopularniejsze-motywy-muzyczne-w-tworczosci-romantykow/D15Y4yGaR wymień cechy epoki romantycznej.
Romantycy uważali muzykę za najdoskonalszą ze wszystkich sztuk – narzędzie wyrażania najbardziej subtelnych uczuć. Dlatego kompozytorzy zerwali z regularnością budowy dzieła muzycznego, na pierwszy plan wysunęli melodię, operowali gwałtownymi zmianami tempa. Wybitnym przedstawicielem polskiego romantyzmu był także Fryderyk Chopin – kompozytor i pianista.
- Wysłuchaj etiudy rewolucyjnej Chopina: https://epodreczniki.pl/a/wybrani-kompozytorzy-xix-wieku—fryderyk-chopin/DeoY4I6LS
W romantycznym malarstwie pojawia się nowy sposób przedstawiania pejzażu, przyrody. Często jest to specyficzny pejzaż romantyczny (góry, wzburzone morze, księżyc). Obrazy romantyków odznaczają się dynamiką. Ich tematem są wydarzenia historyczne, a także sceny z życia ludu.
- Zapoznaj się z przykładowymi obrazami romantycznego malarstwa w: podręczniku str. 155 lub https://epodreczniki.pl/a/wybrani-kompozytorzy-xix-wieku—fryderyk-chopin/DeoY4I6LS
Dla chętnych:
– muzyka romantyczna: https://epodreczniki.pl/a/cechy-stylu-romantycznego/D1GpCyU63
Wszelkie pytania dotyczące tematu oraz wykonane zadanie proszę kierować na grupę, dziennik elektroniczny lub mój adres mailowy: msemeniuk@onet.pl
Pozdrawiam, Małgorzata Semeniuk