16.04.2020
Język polski – klasa I CG
Temat: Historia wojny mnichów.
Czas realizacji: 1 godzina
Do najpopularniejszych gatunków literackich, za pomocą których postulowano „oświecenie” społeczeństwa, należały gatunki satyryczne, tworzone przez wybitnych poetów tamtych czasów, m.in. Ignacego Krasickiego czy Adama Naruszewicza.
Satyry były wymierzone w wady różnych stanów ówczesnej Rzeczypospolitej (m.in. szlachty, duchowieństwa) i wyszydzały przede wszystkim niedouczenie, pijaństwo czy też niedbałość o stan państwa. Poprzez przejaskrawienie wad chciano je wykorzenić. W ten sposób docierano także z postulatami niezbędnych reform do szerokiego grona odbiorców. Mistrzem w tej dziedzinie był Ignacy Krasicki, którego dzieła „uczyły, bawiły, wzruszały”.
- Zapoznaj się z krótką notatką biograficzną na temat Ignacego Krasickiego – podręcznik str. 143.
„Monachomachia, czyli Wojna mnichów” ukazała się anonimowo w 1778 roku. Ignacy Krasicki nie chciał dzieła drukować, obawiał się bowiem reakcji duchowieństwa. Sam był jednocześnie przedstawicielem tego stanu (pełnił funkcję biskupa warmińskiego). Ponad wszystko był poetą, krytykiem i wnikliwym obserwatorem osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej, dlatego ostrze satyry skierował także ku wynaturzeniom życia zakonnego.
- Przeczytaj fragmenty utworu pt. „Monachomachia, czyli Wojna mnichów” – podręcznik str. 141 – 143.
- W oparciu o przeczytany tekst zastanów się nad poniższymi problemami:
– Gdzie toczy się akcja „Monachomachii…”?
– Jakie techniki wojenne zastosowali w walce mnisi?
– Co pogodziło zwaśnione strony?
– Jakie wady mnichów piętnuje Krasicki?
Jak wskazuje sam tytuł, jest to wojna mnichów. Spierają się ze sobą zakonnicy z dwóch klasztorów: dominikanie i karmelici. Na akcję poematu składają się dyskusja i narada, które przeradzają się w bitwę.
O co właściwie się spierają, nie wiemy, możemy się jedynie domyślać, że powód jest błahy (spór wywołała Jędza Niezgody i dokładnie nie wiadomo, co jest jego istotną przyczyną). Akcja utworu jest bardzo dynamiczna – to opisy i monologi, autor przedstawił bohaterów w sposób dynamiczny, w akcji i działaniu.
„Monachomachia…” nie krytykuje zakonów i religii w ogóle, ale pokazuje wynaturzenia i wady polskiego kleru, Krasicki chciał ośmieszyć stosunki panujące wśród duchowieństwa – ich kłótliwość, zadziorność, również pijaństwo i lenistwo. Autor (sam przecież ksiądz) podkreślał, że jego dzieło nie jest skierowane przeciwko duchowieństwu jako takiemu, lecz przeciwko wadom kleru. Dlatego napisał:
I śmiech niekiedy może być nauką,
Kiedy się z przywar, nie z osób natrząsa.
Mnichów pokazał Krasicki jako kłótliwych, zacofanych i infantylnych. Zwraca uwagę na ich lenistwo, zamiłowanie do dobrego jedzenia i picia, kłótliwość i zapalczywość. Te właśnie nadużycia krytykuje Krasicki, łagodzi jednak swoje ataki humorem i dowcipem.
Poemat Krasickiego naśladuje poematy bohaterskie czy rycerskie eposy – stosuje ten sam podniosły i patetyczny styl wypowiedzi.
Krasicki pokazał „świętych próżniaków” nie tylko po to, aby ich skrytykować i pokazać swój kunszt pisarski. Dzieło Krasickiego to poemat heroikomiczny.
- Zapoznaj się z definicją poematu heroikomicznego – w podręczniku na str. 141.
- Zapisz w zeszycie notatkę:
„Monachomachia, czyli Wojna mnichów” to typowy poemat heroikomiczny. Zderzył w niej Krasicki błahą tematykę (wojna mnichów) z podniosłością stylu (patos wypowiedzi). Bijatykę opisał poeta tak, jakby to była wielka narodowa bitwa czy wojny; jak wielką scenę batalistyczną. Swój cel – ośmieszenie wad duchowieństwa – Krasicki osiągnął. Mnichów pokazał jako kłótliwych, zacofanych i infantylnych. Zwrócił uwagę na ich lenistwo, zamiłowanie do dobrego jedzenia i picia, kłótliwość i zapalczywość.
Wszelkie pytania dotyczące tematu oraz wykonane zadanie proszę kierować na grupę, dziennik elektroniczny lub mój adres mailowy: msemeniuk@onet.pl
Pozdrawiam, Małgorzata Semeniuk