Uncategorized

język polski IIIBT, III FT

Temat: Jakaś granica, za którą nie wolno przejść… Problematyka moralna „Granicy”.

 

Dzieje Zenona Ziembiewicza posłużyły Nałkowskiej do zbadania kwestii granic odpowiedzialności człowieka za swoje czyny, a także do refleksji nad problemem wiarygodności samooceny i oceny danej jednostki przez innych ludzi.

  1. Portret głównego bohatera w świetle pierwszego i ostatniego rozdziału powieści. Informacje, opinie i sądy na temat bohatera uwzględniające dwie perspektywy:

„zewnętrzną” (tożsamą z sądami opinii publicznej)

„wewnętrzną” (tożsamą z wiedzą bohatera).

PERSPEKTYWA ZEWNĘTRZNA (od strony ulicy; inni ludzie):

  • człowiek powszechnie znany w mieście (prezydent miasta)
  • zróżnicowana ocena wyglądu zewnętrznego (mężczyzna o twarzy przyjemnej i rasowej albo jezuickiej i nienawistnej)
  • wzór męża (mężczyzna prowadzący spokojne życie i dobrze zorganizowane, który nie zdawał się poszukiwać przygód)
  • człowiek przyzwoity, o nowoczesnych poglądach, socjalista (perspektywa kół towarzyskich/elity miasta)
  • mężczyzna uwikłany w romans z protegowaną własnej żony (poczucie zażenowania i niesmaku)
  • ofiara napaści niezrównoważonej psychicznie kobiety (współczucie opinii publicznej)

PERSPEKTYWA WEWNĘTRZNA (od strony siebie):

  • człowiek mający zasady, racje i motywy postępowania
  • związek z pospolitą dziewczyną jako coś, co da się wytłumaczyć

 

  1. Specyfika kompozycyjna utworu Nałkowskiej.
  • struktura utworu oparta jest na klamrze kompozycyjnej;
  • kompozycja powieści jest niechronologiczna
  • mowa pozornie zależna jako podstawowa technika narracyjna (zasada konfrontowania sądów i opinii na temat bohatera i jego zachowania);
  • postać głównego bohatera jest niejednoznaczna (budzi sprzeczne sądy i opinie);
  • niejednoznaczna motywacja zachowań Ziembiewicza „z perspektywy zewnętrznej” (romans człowieka uznanego za wzorowego męża);
  • tragiczny finał losów Ziembiewicza jako przykład niszczącego wpływu życia intymnego na życie zawodowe (oficjalne);
  • zderzenie perspektywy „zewnętrznej” z „wewnętrzną” sposobem na ukazanie problematyczności, względności prawdy o człowieku;
  • trudność w uchwyceniu obiektywnej prawdy o człowieku.

W pierwszym i ostatnim rozdziale powieści narrator powieści mówi o zajściu, które zakończyło karierę Zenona Ziembiewicza. Nie opowiada o sensacyjnym zdarzeniu, lecz próbuje dociec, dlaczego do niego doszło. Zastosowana w powieści inwersja czasowa (odwrócona kolejność zdarzeń) oraz technika punktów widzenia zostały podporządkowane ujęciu zdarzeń od strony psychologicznej i etycznej. Nałkowską mniej interesuje intryga, a bardziej odpowiedź na pytanie jak to się stało, co do tego doprowadziło? Dlatego też czytelnik już na wstępie powieści dowiaduje się o tragicznym finale losów głównego bohatera i dopiero w miarę rozwoju akcji poznaje motywy i przyczyny, które do tego doprowadziły.

  1. Rekonstrukcja losów głównego bohatera powieści z dwóch perspektyw.

Wykorzystując znajomość utworu oraz fragmenty zamieszczone w podręczniku wypełnij kartę pracy:Karta pracy – Losy Zenona Ziembiewicza

  1. Wnioski

Losy Ziembiewicza z „perspektywy zewnętrznej”:

losy bohatera przykładem trudnego awansu społecznego (błyskotliwa kariera syna zubożałego szlachcica); jako prezydent miasta nie zrealizował swojego ambitnego programu społecznego; jako mężczyzna nie potrafił uporządkować swojego życia intymnego (romans z kobietą z niższych sfer zniszczył jego karierę zawodową).

Losy Ziembiewicza z „perspektywy wewnętrznej”:

decyzje podejmowane przez bohatera świadczą o tym, że jest konformistą (łatwo ulega wpływom ludzi); nie potrafił sprostać celom, które sobie postawił; nieustannie oszukiwał samego siebie, usprawiedliwiając swoje decyzje; podporządkował swoje życie karierze, co doprowadziło do jego ostatecznej katastrofy.

Nałkowska stawia pytanie o granicę kompromisu moralnego. Pyta o to, jak daleko może posunąć się człowiek w swoim egoizmie i nieuczciwości. Taką granicą, według pisarki jest drugi człowiek a rezygnacja z zasad moralnych pozbawia człowieka jego człowieczeństwa. Zenon Przekracza tę granicę: unieszczęśliwia żonę i Justynę, robi karierę przy pomocy kompromisów, zdradza swoje młodzieńcze ideały. Jako człowiek dorosły sam wybiera swoje drogi życiowe i sam musi za to ponosić konsekwencje.

  1. Tworzenie tekstu własnego.

Normy moralne – absolutne czy względne? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie w odniesieniu do „Granicy” Zofii Nałkowskiej i innych, znanych ci tekstów kultury.

Pracę proszę przesłać do 24.04.2020.

Pozdrawiam – Katarzyna Nowak