22.04.2020. Temat: I czuję twe pocałunki i coraz bardziej umieram… Miłość i śmierć w wierszach Bolesława Leśmiana.
Bolesław Leśmian
- – poeta przełomu XIX i XX wieku (poeta kilku epok: debiutował w 1895 r., w pierwszej dekadzie XX wieku związał się ze środowiskiem „Chimery” Zenona Przesmyckiego, pierwszy zbiór wierszy pt. Sad rozstajny ukazał się tuż przed wybuchem wojny – w 1912 r.; najważniejsze wiersze poety ukazały się w dwudziestoleciu międzywojennym);
- poeta niedoceniony za życia (nigdy nie związał się z żadną z grup poetyckich, przez krytykę dwudziestolecia międzywojennego uznawany był za „pogrobowca” i „epigona” modernizmu);
- poeta prowincji (Leśmian prawie przez całe życie mieszkał na prowincji – na Kresach, Zamojszczyźnie, przez historyków literatury bywa określany mianem „ostatniego poety szkoły ukraińskiej”);
- poeta „pogranicza kulturowego” (pochodził ze spolonizowanej rodziny żydowskiej, ojciec poety przeszedł na katolicyzm w 1887 r., gdy Bolesław miał dziewięć lat).
- Zapoznaj się z informacjami o Leśmianie i jego twórczości zamieszczonymi w
https://epodreczniki.pl/a/przeciw-nicosci-natura-i-wola-istnienia/Dm6EEj0tK
- Wysłuchaj utworu „W malinowym chruśniaku”
https://epodreczniki.pl/a/przeciw-nicosci-milosc-i-zmysly/DvSVOHmGB
a następnie wykonaj ćwiczenie 1 i polecenia 2.1 – 2.6
- Przeczytaj balladę „Dwoje ludzieńków” zamieszczoną w podręczniku (lekcja nr 57) i wykonaj polecenia do tekstów.
|
W malinowym chruśniaku |
Dwoje ludzieńków |
| Podobieństwa między utworami:
zbieżność tematyczna (motyw miłości); osadzenie historii bohaterów w podobnej sytuacji (historia miłości dwojga ludzi ukazana na tle przyrody); podobna przestrzeń (ogród / natura). |
|
|
sposób ukazania historii zakochanych |
|
| perspektywa bohatera (zakochanego mężczyzny)
erotyk jako forma literacka |
– perspektywa narratora (zewnętrzna)
– ballada jako forma literacka (utwór inspirowany twórczością ludową) |
|
charakterystyka natury (przestrzeni spotkania kochanków) |
|
| ogród (malinowy chruśniak)
miejsce ukryte (odosobnione, ustronne) natura jako przestrzeń chroniąca kochanków przed ciekawych wzrokiem różnorodność form natury (bujność flory i fauny) brzydota natury (ogród kochanków jako przykład toposu raju „na opak”) maliny jako narzędzie pieszczoty kochanków przestrzeń natury jako miejsce tętniące życiem natura ogrodu jako żywioł wieczny (istniejący niezależnie od kochanków |
ogród jako miejsce pierwszego wyznania miłości przez bohaterów, ich schadzki
natura jako tło historii dwojga ludzieńków – typowość / sielankowość przestrzeni (jawor jako jeden z typowych elementów polskiej poezji ludowej) |
|
charakterystyka bohaterów |
|
| kochankowie
ukrywają się przed światem smakują miłość (oddają się rozkoszy) odnajdują radość w miłosnym uniesieniu |
para anonimowych ludzi (ludzieńki) zakochani, którzy nie mogą być razem („rozłączeni”)
zakochani cierpiący z powodu niemożności zaznania miłości zakochani, którzy nie mogą przeżyć rozkoszy miłości |
|
koncepcja miłości |
|
| miłość jako źródło rozkoszy i radości zmysłowy wymiar aktu miłosnego (znaczenie „sensualnych” sformułowań odnoszących się do smaku, barw, dźwięków, dotyku itd. | miłość jako źródło cierpienia i samotności
niemożność zrealizowania miłości zarówno w świecie doczesnym, jak i po śmierci (miłość niespełniona) miłość duchowa (bezgrzeszna) pragnienie zaznania miłości pozwala przekroczyć granicę życia i śmierci |
- miłość jest czymś nietrwałym (nie jest wieczna jak natura)
- ulotność rozkoszy przeciwstawiona została wieczności świata zewnętrznego
- doświadczenie miłości jest cechą doczesnego wymiaru życia człowieka
- miłość jest źródłem rozkoszy, ale i cierpienia, samotności człowieka
- Poetycka refleksja o śmierci w wierszach Leśmiana.
Przeczytaj utwory „Rok nieistnienia” i „Po ciemku, po ciemku łkasz” (lekcja 58), a następnie wyszukaj w nich sformułowania odnoszące się do sfery „miłości”, „ciała” oraz „śmierci”.
ciało ———————— nieistnienie
rozkosz ———————– samotność
miłość ———————– śmierć
Całą twórczość Leśmiana przenika głęboko myśl filozoficzna. Częstym tematem jego utworów są kwestie istnienia i nieistnienia. Leśmian pyta, co się dzieje z tym, co przestało egzystować, jak istnieją ludzie po śmierci, rzeczy po zniszczeniu, elementy przyrody w naturalnym cyklu zamierania i odradzania się.
Przypominam o przesłaniu zadanej rozprawki oraz (tym, którzy jeszcze tego nie zrobili) o przeczytaniu „Ferdydurke”.
Pozdrawiam – Katarzyna Nowak