Uncategorized

język polski III BT

12.05.2020. Temat: Połowiczny i niezdecydowany charakter… Obraz nowoczesnego miasta.

Awangarda łączona jest zwykle z kultem miasta i urbanizmem. Tymczasem wybitny prozaik awangardowy Bruno Schulz był zwolennikiem antyurbanizmu.

Urbanizm i antyurbanizm to dwa nurty w literaturze XIX i XX wieku. Zwolennicy urbanizmu kojarzyli miasto  z nowoczesnością, wygodą i komfortem, antyurbaniści z kolei podkreślali, że miasto jest sferą dehumanizacji, wyobcowania jednostki, jej anonimowości.

Miasto

Przedmiot fascynacji

Źródło obaw i lęków

– miasto jako znak postępu cywilizacyjnego

– miasto jako przestrzeń umożliwiająca wszechstronny rozwój człowieka

– miasto jako znak rozkładu kultury

– miasto jako przestrzeń osaczająca człowieka

UTOPIA CYWILIZACYJNA

ANTYUTOPIA

urbanizm

antyurbanizm

 

W opowiadaniu „Ulica krokodyli” , dzięki zastosowaniu groteski i absurdu pisarz ukazał dehumanizację człowieka ( zanikanie wartości, brak poszanowania praw i godności jednostki) w szybko uprzemysławiającym się mieście, a także pozorną świetność i tandetę wielkomiejskiej rzeczywistości.

GROTESKA – kategoria estetyczna występująca w literaturze i sztukach plastycznych. Charakteryzuje się upodobaniem do fantastyki, absurdu, przesady, osobliwości. Miesza w obrębie jednego dzieła odmienne normy estetyczne. W literaturze i sztuce XX wieku jest sposobem przedstawiania świata, który zaczął być odczuwany jako obcy, groźny, nieludzki, niezrozumiały.

ABSURD – inaczej: sprzeczność; polega na braku jednolitych zasad rządzących światem lub na sprzecznościach w tych zasadach.

  1. Przeczytaj fragmenty opowiadania „Ulica krokodyli” zamieszczone w podręczniku na s. 56-58 lub wykorzystaj link:

https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/sklepy-cynamonowe-ulica-krokodyli.pdf

 

Przestrzeń

 nowoczesna dzielnica prowincjonalnego miasteczka,

– dzielnica sklepów,

– komercyjny charakter dzielnicy,

– niejednoznaczność przestrzeni: miejsce tandetne, ale i eldorado,

– nijakość dzielnicy (dominacja szarości),

– sztuczność budynków (połowiczny charakter dzielnicy),

– miejsce nastawione na zaspokojenie prymitywnych potrzeb człowieka,

– teatralność przestrzeni,

– ulice tworzą strukturę labiryntu,

– dzielnica fascynuje swoją odmiennością, ale w istocie jest kwintesencją tandety.

 

Mieszkańcy dzielnicy

– tłum (bohater zbiorowy),

– niezindywidualizowana masa,

– ludzie podobni do siebie,

– ludzie skażeni życiem w dzielnicy handlowej (np. zdemoralizowane kobiety),

– ludzie pozbawieni tożsamości – nijacy (kreatury bez charakteru).

 

Kreacja narratora – styl narracji

 

– narracja pierwszoosobowa,

– narrator należy do świata przedstawionego (mieszkaniec miasta),

– subiektywizacja narracji (opis miasta ma charakter refleksyjny, wspomnieniowy).

 

Poetyka opisu przestrzeni miasta i jego mieszkańców

– nadrealizm (oniryzm),

– groteskowość (ludzie – manekiny, pociąg – wąż i in.)

– szczegółowość opisu,

– poetycki styl opisu (nagromadzenie epitetów metaforycznych, metafor, porównań, animizacji i in.),

– symboliczność.

 

  1. Wykonaj polecenia i odpowiedz na pytania:
  • W jaką rolę wchodzi narrator opowiadania?
  • Porównaj stosunek narratora i mieszkańców starej części miasta do ulicy Krokodyli. Z czego wynika różnica?
  • Wskaż elementy obrazowania onirycznego (przedstawienia marzeń sennych)
  • Rozpoznaj w opowiadaniu elementy fantastyki, absurdu i humoru.
  • Scharakteryzuj kobiety z ulicy
  • Omów stosunek narratora do nowoczesnej wielkomiejskości.

 

  1. Tworzenie teksu własnego. Wybierz jeden z tematów i napisz wypracowanie. Swoją pracę prześlij do sprawdzenia.

W jaki sposób w utworach literackich bywa kreowana przestrzeń miejska? Omów zagadnienie odwołując się do opowiadania Schulza oraz do innych utworów, np. „Ludzi bezdomnych” Żeromskiego i „Lalki” Prusa. Uwzględnij: wygląd ulic, ludzi, technikę obrazowania.

Miasto potęguje czy łagodzi poczucie samotności? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odnosząc się do poznanego fragmentu prozy Schulza i do innych tekstów kultury.

Pozdrawiam – Katarzyna Nowak