Uncategorized

język polski III BT

27.05.2020. Temat: Wędrówka po tematach, motywach i formach awangardy.

Celem dzisiejszej lekcji jest podsumowanie i powtórzenie wiadomości na temat awangardy w literaturze i sztuce międzywojnia.

  1. Zapoznaj się z materiałem wykładowym, zamieszczonym w podręczniku. Przeczytaj rozdziały:

 

  • NOWA RZECZYWISTOŚĆ POLITYCZNA

Nadchodząca katastrofa (II wojna światowa) ———— autorytaryzm, faszyzm komunizm niestabilność polityczna, przewroty, rewolucje.

Twórcy awangardowi dostrzegli i przedstawili w swojej twórczości te aspekty współczesnej im rzeczywistości politycznej. Utwory wyrażały też lęk przed nieuchronnie zbliżającą się wojną. Obraz nadchodzącej burzy dziejowej twórcy przedstawiali za pomocą apokaliptycznego obrazowania, zapowiadającego czasy zbiorowego zniewolenia i cierpienia ludzi.

  • NOWA RZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA

Wynik demokratyzacji i urbanizacji cywilizacji. Popularność motywu miasta.

Dla przedstawicieli „nowej sztuki” miasto – z jego zagęszczeniem, konfliktami społecznymi, rozpadem wartości i kryzysem dawnych obyczajów stało się jednych z podstawowych tematów. Miasto stało się symbolem ludzkiego zagubienia, zniewolenia lub taniego blichtru i oszustwa.

  • NOWA PSYCHOLOGIA

Badania Freuda doprowadziły do przełomu w podejściu psychologii do człowieka. Artyści, w tym twórcy literatury zaczęli odkrywać pokłady nieświadomości. Niejednokrotnie sięgali po wizje senne, by pokazać uwikłanie człowieka w swoją, często wypartą ze wspomnień przeszłość. Psychologia głębi stała się artystyczną metodą poszukiwania prawd o ludzkiej egzystencji i moralności.

  • NOWOCZESNE FORMY TECHNICZNE – NOWOCZESNOŚĆ ARTYSTYCZNA

SZTUKA AWANGARDOWA:

  • Groteska
  • Karykatura
  • Absurd
  • Oniryzm
  • Fantastyka
  • Dynamizm
  • Wolność artysty.

 

SURREALIZM – nurt artystyczny czerpiący inspiracje z psychoanalizy Zygmunta Freuda. Celem surrealistów było ujawnienie tego, co ukryte w podświadomości, a także wyzwolenie wyobraźni.

Salwador Dali, El hombre invisible – Niewidzialny człowiek, 1929, Muzeum Narodowe Centrum Sztuki Królowej Zofii – Hiszpański malarz łączy w surrealistycznej wizji konwencje baśni, mitolodii i demonologii. Tytułowy „niewidzialny człowiek” niejako rozpływa się w marzenia senne.

 

GROTESKA – kategoria estetyczna charakteryzująca się upodobaniem do fantastyki, absurdu, przesady. Istnieje w sztuce od czasów antycznych, ale szczególne znaczenie zyskała w XX wieku, zwłaszcza wśród twórców awangardowych.

Groteskowo ukazane na plakacie Wiesława Wielkuckiego symbole gęby i pupy są kluczowe dla wymowy  „Ferdydurke” Gombrowicza.

 

CZYSTA FORMA – koncepcja artystyczna stworzona przez Witkacego. W jej myśl dzieło ma doprowadzić odbiorcę do estetycznego wstrząsu, dzięki któremu dozna on przeżycia metafizycznego.

Władysław Ignacy Witkiewicz, Kompozycja z postaciami kobiecymi, 1917-1920, Muzeum Narodowe, Kraków.

 

ONIRYZM – nurt nawiązujący do struktury i treści marzenia sennego: jego nieciągłości, niespójności i niejasności znaczeniowej oraz logicznej. Przedstawienia oniryczne korzystają z fantastyki obrazowania, nastroju dziwności i niezwykłości.

Bruno Schulz, Zaczarowane miasto II, Xięga Bałwochwalcza, 1920-1922, Muzeum Literatury, Warszawa.

 

Praca w domu – przeczytaj „Opowiadania” Tadeusza Borowskiego.

Pozdrawiam – Katarzyna Nowak