Uncategorized

język polski II BT

21.04.2020. Temat: I Bóg wie, co by dla kraju mógł zrobić taki jak on człowiek… Wokulski jako bohater nowych czasów.

Celem lekcji jest scharakteryzowanie Wokulskiego jako człowieka epoki pozytywizmu, porównanie wizerunków Wokulskiego stworzonych przez narratora odautorskiego i starego subiekta oraz analiza relacji między jednostką i społeczeństwem w warunkach kapitalizmu.

Akcja „Lalki” rozgrywa się w latach 1878 – 1879 głównie w Warszawie. Głównym bohaterem utworu jest Stanisław Wokulski – zubożały szlachcic, student Szkoły Głównej, uczestnik powstania styczniowego, sybirak, a także kupiec i właściciel dużego sklepu galanteryjnego. Należy zobaczyć w nim pozytywistycznego organicznika i człowieka angażującego się w pracę u podstaw. To nowoczesny kapitalista i człowiek pracy.

  1. Przeczytaj fragmenty powieści zamieszczone w podręczniku (lekcja 57, str.307), a następnie postaraj się odpowiedzieć na pytania dołączone do tekstu.
  2. Przypomnij sobie główne hasła pozytywizmu (patrz. lekcja nr 45)

 

3. Wokulski jako realizator programu pozytywistów warszawskich:

PRACA ORGANICZNA –  projekt powołania spółki handlowej, wykorzystania Warszawy jako stacji handlowej między zachodnią i wschodnią Europą, sprowadzania z Rosji tanich produktów, tym samym stworzenia warunków do bogacenia się przedsiębiorców i jednoczesnej poprawy warunków życia najuboższych;

PRACA U PODSTAW –  gesty filantropijne wobec rodziny Wysockich, ale i tworzenie miejsc i warunków pracy (metoda ryby i wędki);

SCJENTYZM –  studia przyrodnicze, współpraca z polskim geografami na Syberii, zainteresowanie pracami Geista i Ochockiego, marzenia o maszynie latającej i perpetuum mobile;

ASYMILACJA ŻYDÓW –  Przyjaźń z doktorem Szumanem, współpraca ze starym Szlangbaumem;

EMANCYPACJA KOBIET –  pomoc pani Stawskiej samodzielnie utrzymującej córkę i matkę;

  1. Interpretacja symbolicznej sceny w winiarni Hopfera w relacji Rzeckiego.

znak

znaczenie

przykład

czerwone ręce rzekoma niższość społeczna, brak ogłady odraza panny Izabeli widoczna w rozmowach z ojcem i Florentyną, we śnie
wspinaczka po drabinie awans społeczny wejście na salony arystokratów, spotkania
negatywna reakcja subiektów opór otoczenia lekceważenie kupca przez arystokratów, pogarda wobec jego planów, uniemożliwienie Wokulskiemu prawdziwej kariery, kpiny mieszczan Szprota i Węgrowicza z aspiracji bohatera

 

  • Wspinanie się po drabinie symbolizuje awans społeczny. Natomiast pozbawienie tej drabiny (jak w scenie z winiarni) to są trudności z jakimi zmagać się musiał Stanisław Wokulski na drodze swojej kariery. Rzecki wspominając tę scenę, zauważa, że była ona prorocza, bo późniejsze lata Stanisława to nieustanna próba „wydobywania się na wiersz”. Pokonywania barier, uprzedzeń, próba zmian przy oporze i niezrozumieniu Rzecki zauważa, że Wokulski mógłby dokonać wielu ważnych rzeczy gdyby go zrozumiano, zaakceptowano i „nie podcinano skrzydeł”.

 

  • Czerwone ręce były skutkiem odmrożeń, jakich Wokulski nabawił się podczas udziału w powstaniu styczniowym. W powieści są jakby symbolem przynależności do niższej warstwy społecznej. Oznaczają brak kultury, ogłady. W fabule powieści temat czerwonych rąk Wokulskiego pojawia się w rozmowach Izabeli (są one dla niej odrażające).

 

  • Wszyscy kpią z Wokulskiego i jego aspiracji. Nie próbują mu pomóc, bo Wokulski musi poradzić sobie sam. Wokulski to self-made man epoki (patrz pojęcia kluczowe). To człowiek, który sam sobie zawdzięcza wszystko. Jego droga życiowa, to jak samodzielne wychodzenie z piwnicy . Sam osiągnął sukces. Dzięki swojej zaradności, nauce, determinacji i ciężkiej pracy zdobył majątek i pozycję społeczną.

W Wokulskim odnaleźć można cechy wzorcowego pozytywisty. Widać je w pełnym zaangażowaniu bohatera w wykonywaną pracę, w żywionym przez niego kulcie nauki i techniki, w których upatruje źródła nadziei na poprawę bytu ludzkości. Ceni społeczny utylitaryzm, pracuje i daje pracę innym. Poważnie traktuje problemy społeczne i wierzy, że można je rozwiązać za pomocą racjonalnych działań

Jako potwierdzenie udziału w zajęciach proszę przesłać odpowiedzi na pytania  6 i 8.

Pozdrawiam – Katarzyna Nowak