Uncategorized

język polski II BT

02.06.2020. Temat: Co zostało nam, co wszystko wiemy… Dekadentyzm w poezji Młodej Polski.

Cele lekcji: scharakteryzowanie kreacji podmiotu lirycznego i adresata w wierszach; wskazanie postaw i przekonań odrzuconych przez podmiot liryczny w tekście Tetmajera;  objaśnienie zakończenia utworu Tetmajera w kontekście odwołania się do idei dekadenckich.

 

  1. Zapoznaj się z informacjami do tematu zamieszczonymi w  podręczniku (lekcja 7, s. 48 )

Następnie wejdź na stronę https://epodreczniki.pl/a/nie-wierze-w-nic/DCduUXu7c  i uzupełnij swoją widzę zapoznając  się z informacjami tam zamieszczonymi.

Przeczytaj rozdział Bilans końca wieku i rozwiąż ćwiczenia 1 -2.

 

W oparciu o materiał z podręcznika str. 48-49 oraz materiały zawarte w e- podręczniku, spróbuj odpowiedzieć na pytania:

  • Co było główną przyczyną obaw ludzi przełomu wieków?
  • Jakie były najbardziej charakterystyczne cechy kryzysu modernistycznego?
  1. Literatura okresu Młodej Polski została zdominowana przez nastrój smutku i melancholii. Głównym polskim twórcą tego okresu był Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Zapoznaj się z sylwetką twórcy zamieszczoną w podręczniku (s.50) i zapisz w zeszycieprzedmiotowym najważniejsze informacje.

Możesz także wykorzystać link:  https://culture.pl/pl/tworca/kazimierz-przerwa-tetmajer

  1. Przeczytaj wiersz „Koniec wieku XIX” a następnie wykonaj polecenia od 4.1 do 4.8

https://epodreczniki.pl/a/nie-wierze-w-nic/D74KFGIcE

 

Kształt poetycki utworu Tetmajera – środki, które podkreślają jego pesymistyczny wydźwięk:

– nagromadzenie pytań (również – pytań retorycznych), podkreślających zwątpienie w sens jakichkolwiek działań w obliczu absurdu egzystencji;

– nagromadzenie spójników lecz, ależ, ale; powtarzanie partykuły czyż;

– paralelizm składniowy (powtarzanie pytań tworzy hiperboliczny obraz zwątpienia);

– obrazowe porównania (człowiek jako mrówka itd.).

Charakterystyka relacji między „ja” lirycznym a adresatem.

„Ja” liryczne utożsamia się z zbiorowością (Co zostało nam, co wszystko wiemy…), którą można określić mianem „dzieci pozytywizmu”. Adresatem wypowiedzi lirycznej jest jakaś anonimowa osoba, człowiek końca wieku, ktoś, kto nie potrafi udzielić odpowiedzi na postawione pytania.

Dekadencka wymowa utworu Tetmajera w kontekście obrazu człowieka i świata.

  • sformułowania odnoszące się do człowieka:

dziki (sens: człowiek prymitywny), głupiec, skorpion, mrówka, skazaniec (wniosek: sformułowania te podkreślają znikomość człowieka);

  • sformułowania odnoszące się do rzeczywistości (świata):  bóg skryty w przestworze, ironia biegu najzwyklejszych rzeczy, ciężar, żar, pociąg nadchodzący w pędzie, gilotyna, tajniki gwiazd (wniosek: sformułowania te podkreślają niszczącą silę tajemniczego świata w stosunku do człowieka).

 Wymiary kryzysu światopoglądowego w wierszu Tetmajera:

Koniec wieku XIX kryzys religijny „Tylko dziki, kiedy się skaleczy, złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze” –  bunt przeciw bogu nie ma sensu

 

„Lecz niewielu tylko jeszcze mami oko w trójkąt wprawione i na świat patrząc” – sceptycyzm religijny powszechność ateizmu (agnostycyzmu)

Kryzys naukowy (poznawczy) „Gwiazd tajniki któż z ludzi ogląda, kto zliczy zgasłe słońca i kres światu zgadnie?” –

 świat z natury jest niepoznawalny, pozostanie dla człowieka tajemnicą

Kryzys egzystencjalny (kryzys człowieka) „Tylko głupiec gardzi tym ciężarem, którego na słabe nie zdoła wziąć ramiona” –

 życie jest ciężarem

 

„Więc za przykładem trzeba iść skorpiona, co się zabija, kiedy otoczą go żarem?

świat jest matnią (więzieniem) człowiek jest otoczony przez zło i cierpienie

 

„Czyż przez to mniej się cierpieć będzie, gdy się z poddaniem schyli pod nóż gilotyny?”

 celem ludzkiego życia jest śmierć

Kryzys filozoficzny (kryzys prawdy) „Idee? […] idee są zawsze tylko ideami.”

idee (pojęcia), które tworzy człowiek, nie zmieniają rzeczywistości, nie czynią ludzkiego życia lepszym.

 

Człowieka z końca wieku cechuje postawa dekadencka: brak ideałów, niewiara, bierność, bezsilność, niezdolność do czynu, poczucie niedorzeczności istnienia, pesymizm. Podmiot liryczny stwierdza, iż jednostka nie ma żadnej możliwości obrony wobec sił zła i  poeta nie może zaproponować swojemu pokoleniu żadnych pozytywnych wartości i modeli życia.

Pozdrawiam – Katarzyna Nowak