11.05.2020. Temat: Prawdziwy koniec XIX wieku. Wędrówka po motywach i tematach pozytywizmu.
Epoka nazywana w Polsce pozytywizmem do dopełnienie romantyzmu, wyrażone jednak innym językiem i sięgające po inne formy literackie. Należy zatem postrzegać literaturę XIX wieku jako jedną formację, która ma dwie odsłony: romantyczną i pozytywistyczną.
Główne tematy XIX – wiecznej literatury polskiej:
- Los ojczyzny pozbawionej niepodległości i jej miejsce w Europie;
- Budowa nowoczesnego narodu i społeczeństwa;
- Cywilizacyjna modernizacja rzeczywistości i związane z nią szanse oraz zagrożenia;
- Relacja między jednostką a grupą.
- Rola pisarza w życiu duchowym zbiorowości;
Zapoznaj się z wykładem w podręczniku (temat nr 70)
- Tematyka utworów
- Przestrzenie literackie
- Zadania literatury
POZYTYWIZM:
Program – program małych kroków – praca organiczna, praca u podstaw, emancypacja kobiet, asymilacja Żydów; człowiek właściwym podmiotem przemian;
Rola pisarza – nauczyciel, wychowawca, lekarz – wskazujący kierunek przemian społecznych, przypominający bohaterską przeszłość;
Koncepcja zbiorowości – społeczeństwo jako wspólnota ludzi zamieszkujących dane terytorium, których łączy wymiana usług ekonomicznych – członkami społeczeństwa polskiego są zatem również mieszczanie niemieccy i żydowscy;
Refleksja egzystencjalna – bohater literacki jest typowym przedstawicielem grupy społecznej czy zawodowej, ma jednak rozbudowane, indywidualne życie psychiczne; pełnoprawnym bohaterem staje się kobieta.
W literaturze pozytywizmu przeważał realizm z elementami naturalizmu. Twórcy dążyli do ukazywania problemów jednostki na szerokim tle społecznym, obyczajowym i historycznym.
Motywy popularne w pozytywizmie:
- Praca – ukazywana jako miara wartości człowieka i jego użyteczności. Stanowi podstawę oceny moralnej bohaterów i źródło ich życiowego powodzenia, dobrobytu całego społeczeństwa („Lalka”, „Nad Niemnem”);
- Asymilacja Żydów („Lalka”, „Mendel Gdański”);
- Emancypacja kobiet – kobieta łamiąca stereotypy obyczajowe i walcząca o równe prawa z mężczyznami („Lalka”)
- Społeczeństwo – jego struktura, problemy i stopniowa przemiana („Lalka”, „Nad Niemnem”);
- Miasto
- Miłość do ojczyzny – z powodu cenzury niewyrażana wprost – niedomówienia, przenośnie aluzje – język ezopowy( „Potop”, „Krzyżacy”, „Gloria Victis”, „Nad Niemnem”)
- Nauka i wiedza jako źródło postępu – motyw związany z programem ideowym pozytywizmu, wyrażającym wiarę w nieograniczone możliwości człowieka i ewolucję społeczeństw („Lalka )
Sprawdź się – wykonaj polecenia na koniec działu zamieszczone w podręczniku.
Wypełnij kartę pracy. Pozytywizm- karta pracy
Wypełnioną prześlij do sprawdzenia.
Pozdrawiam – Katarzyna Nowak