Uncategorized

język polski I F4R

18.05.2020. Temat: Do czego to wszystko zmierza?… „Rękopis znaleziony w Saragossie” Wojciecha Jerzego Hasa.

Kolejne lekcje poświęcone będą filmowi, który jest adaptacją oświeceniowej powieści Jana Potockiego – polskiego pisarza piszącego po francusku. Ze względu na obszerność dzieła, przeznaczymy na nie  trzy jednostki lekcyjne (1 lekcja w dniu dzisiejszym i lekcje 21 maja)

Jan Potocki – (1761 – 1815), polski arystokrata, podróżnik, uczony i pisarz.

Starannie wykształcony w Szwajcarii, Paryżu i Niemczech. Interesował się historią, geografią i matematyką. Jego największą pasją były podróże, podczas których zwiedził Egipt, Kaukaz, Turcję, Chiny, Afrykę Północną i całą niemal Europę Zachodnią. Był pierwszym polskim aeronautą. Brał udział w pracach Sejmu Czteroletniego i opracował projekt reform systemu oświaty. 23 grudnia 1815 r. popełnił samobójstwo.

Akcja powieści Potockiego dzieje się w czasach wojen napoleońskich, bohaterem jest młody kapitan gwardii walońskiej Alfons van Worden, który zmierzając do Madrytu wybiera drogę przez góry Sierra Morena. Jest to droga najkrótsza, ale jednocześnie uchodząca za najniebezpieczniejszą. Jak można się domyśleć van Wordena czeka szereg niespodzianek.

 

Premiera filmu odbyła się 9 lutego 1965 roku w Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Wojciech Jerzy Has był już wówczas twórcą o uznanej pozycji. Współpracy z nim podjęli się znakomici artyści: za zdjęcia odpowiadał Mieczysław Jahoda, za muzykę Krzysztof Penderecki, scenografię i kostiumy – Lidia i Jerzy Skarżyńscy. Scenariusz na podstawie słynnej powieści Jana Potockiego o tym samym tytule, opracował natomiast Tadeusz Kwiatkowski.

 

W obsadzie filmu znalazł się szereg sław polskiego kina ze Zbigniewem Cybulskim w roli głównej. „Alfons van Worden to jedyna jego rola kostiumowa. W filmie wystąpili również: Gustaw Holoubek – Don Pedro Velasquez, Iga Cembrzyńska – księżniczka Emina, Elżbieta Czyżewska – Frasquetta Salero, Bogumił Kobiela – Senor Toledo, Zdzisław Maklakiewicz – Don Roque Busqueros, Franciszek Pieczka – Paszeko, Jan Machulski – hrabia Pena Flor, Barbara Krafftówna – Camilla de Tormez.

W innych rolach – Wiesław Gołas, Janusz Kłosiński, Beata Tyszkiewicz, Adam Pawlikowski, Ludwik Benoit, August Kowalczyk, Gustaw Lutkiewicz, Pola Raksa, Witold Pyrkosz, Leon Niemczyk i Kazimierz Opaliński. Razem zespół „Rękopisu” liczył 180 osób.

Plenery kręcono w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej (zamek w Olsztynie k. Częstochowy). Wnętrza powstały we wrocławskim studiu filmowym. Madryt zaś zbudowano w tamtejszym parku Morskie Oko z drewna i gipsu. Stworzono ponad sto dekoracji, łącznie ze schodami i kościołem w filmowym Madrycie, przy budowie których pracowało około 300 osób z Wrocławskiej Wytwórni Filmowej, studentów, konserwatorów i więźniów.

 

ZNAWCY O FILMIE

„To jeden z najbardziej znanych polskich filmów wszech czasów. Do dziś ma zaprzysięgłych fanów. Przy tym jest najbardziej szalony i niezwykły. W zasadzie do niczego niepasujący. Co wiąże się ze specyficznym gustem literackim Hasa” – prof. Tadeusz Lubelski. Krytyk i filmoznawca.

„Zabawny pastisz romansu płaszcza i szpady, zalecający się pomysłową plastyką i przeglądem różnobarwnych kreacji aktorskich”. – krytyk i historyk kina Stanisław Janicki.

„Trzygodzinna ekranizacja dla jednych stała się filmem awanturniczym spod znaku „serca i szpady”, dla innych komedią kostiumową lub też fantastyczną baśnią z duchami, wisielcami, opętanymi i tajemniczymi księżniczkami. Podobnie jak powieść, w swej głębszej warstwie film jest racjonalistyczną satyrą na ludzką głupotę i zabobon” – filmoznawca –  Małgorzata Hendrykowska.

„Rękopis znaleziony w Saragossie” należy do rzędu arcydzieł polskiego kina, realizując ten film Wojciech Jerzy Has, miał niecałe 40 lat i był u szczytu swoich możliwości twórczych. To, co otrzymaliśmy wówczas, stanowiło ogromne zaskoczenie dla wszystkich, powstało dzieło zupełnie niepodobne do poprzednich”. Zdumienie nie oznaczało jednak powszechnej akceptacji szerokiej widowni. Has, dzisiaj wiemy to z całą pewnością, przeskoczył swoją epokę i stworzył dzieło ponadczasowe, które może się podobać i podoba się na całym świecie”. – prof. Marek Hendrykowski, filmoznawca.

 

CIEKAWOSTKA

W latach 90 – tych muzyk Jerry Garcia – lider grupy „Grateful Dead”, obejrzał 120-minutową wersję filmu. Obraz Hasa na tyle go ujął, że podjął próbę zdobycia jego pełnej wersji, inspirując przy tym światowej sławy reżyserów – Scorsese i Coppolę, do jej odnowienia i powtórnego wydania. Stało się to w 2001 roku. Scorsese uważa „Rękopis znaleziony w Saragossie” za jeden z najlepszych filmów, jakie widział. Zresztą nie tylko on i Coppola zachwycają się dziełem Hasa. Filmem zafascynowani byli również Luis Bunuel, David Lynch i Lars von Trier.

 

NAGRODY I WYRÓŻNIENIA

1965 – Edynburg – wyróżnienie

1965 – San Sebastián – nagroda CIDALC

1965 – San Sebastián  – Złote Pióro (nagroda Klubu Dziennikarzy Zagranicznych)

1969 – Sitges (Międzynarodowy Festiwal Filmów Fantastycznych i Grozy) – medal specjalny

1971 – Nagroda Krytyki Hiszpańskiej

W 2006 miesięcznik „Film” przyznał filmowi Złotą Kaczkę w kategorii „Film 60-lecia”.

 

  1. Przeczytaj wprowadzenie do analizy (podręcznik, lekcja 52)
  2. Przeczytaj fragment powieści.
  3. Obejrzyj film. Podczas oglądania zastosuj się do poleceń do analizy w trakcie oglądania filmu oraz po jego obejrzeniu, zamieszczonych w podręczniku.
  4. Odpowiedź na polecenie 9 prześlij.

 

https://vod.pl/filmy/rekopis-znaleziony-w-saragossie/5gev06d

 

Pozdrawiam – Katarzyna Nowak