28.05.2020. Temat: Oświecenie w Europie i w Polsce.
Przełom, który się dokonał w myśli i sytuacji politycznej XVIII – wiecznej Europy, nazwano oświeceniem. Nazwa ta symbolizuje rozproszenie przez światło rozumu mroków zabobonu, ignorancji, zniewolenia i zacofania. Charakter epoki, która uwierzyła w rozum jako najlepsze źródło wiedzy i narzędzie poznania, oddają również określenia „wiek rozumu” czy „wiek filozofów”.
Immanuel Kant w artykule „ C to jest oświecenie” zdefiniował to pojęcie jako historyczną dojrzałość ludzkości do samodzielnego posługiwania się rozumem, czyli zdolność do odrzucenia „obcego kierownictwa” autorytetów, krytyczny stosunek do tradycji i obowiązujących schematów myślowych oraz śmiałe rozumowanie, odwołujące się do rzymskiego hasła: sapere aude – miej odwagę myśleć.
Za wiek oświecony uznaje się w Europie całe XVIII stulecie, ale początki nowej epoki można dostrzec już w 2 połowie XVII wieku, zwłaszcza w Anglii. Oświecenie w Polsce – to dopiero 2 połowa XVIII wieku.
OŚWIECENIE POCHWALAŁO: rozum, wykształcenie, naukę, wolność, tolerancję, krytycyzm, republikę, równość obywateli, postęp;
OŚWIECENIE POTĘPIAŁO: zabobony, ciemnotę, autorytety, pańszczyznę, niewolnictwo, fanatyzm, dogmaty, monarchię, hierarchię społeczną, zacofanie.
Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki:
RACJONALIZM – pogląd, według którego podstawowym narzędziem poznania jest rozum
EMPIRYZM – teoria głoszące, że źródłem ludzkiej wiedzy jest doświadczenie
DEIZM, ATEIZM –w myśl deizmu Bóg stworzył świat i prawa nim rządzące, ale nie ingeruje wjego decyzje. Wyznawcy ateizmu uważali natomiast, że Boga nie ma.
Cechy literatury oświecenia:
- Dydaktyzm i „wychowywanie” czytelnika, idea „ bawiąc, uczyć”
- Propagowanie nowych idei, postaw i wzorców postępowania
- Współuczestniczenie w reformowaniu społeczeństwa i państwa
- Rozwój publicystyki, w której poruszano aktualne tematy.
- Zapoznaj się z wykładem na temat oświecenia:
https://www.youtube.com/watch?v=NzNzF35pe6s
- Przeanalizuj treści zawarte w lekcji Oświecona Polska na platformie e-podręczniki, a następnie wykonaj ćw. 5
https://epodreczniki.pl/a/oswiecona-polska/Dfx24ZmYt
3. Wykorzystując informacje zawarte w lekcji oraz e-elekcji stwórz listę osiągnięć polskiego oświecenia. Listę prześlij jako potwierdzenie udziału w zajęciach.
Pozdrawiam – Katarzyna Nowak