Drodzy Uczniowie,
dziś skupimy się na rozwijaniu umiejętności formułowania argumentów i budowania wypowiedzi argumentacyjnej. Uczyć się będziemy pracy z kontekstami podczas interpretacji dzieła literackiego.
Temat: Kodeks moralny polityka – „Odprawa posłów greckich” Jana Kochanowskiego.
- Jakie macie skojarzenia ze słowem moralność ?
bezstronność,cenzuralność,dżentelmeneria,etyczność,godziwość,grzeczność,kryształowość, kurtuazyjność,obyczajność,porządność,prawość,przyzwoitość,rzetelność,słowność,słuszność, solidność,sprawiedliwość,sumienność,szarmanckość,szlachetność,takt,uczciwość,układność, uprzejmość, zacność,
Czym różni się moralność od etyki?
moralność – (mores – obyczaje, zwyczaje) zbiór konkretnych reguł postępowania, jak np. Dekalog,
etyka – (ethos – zwyczaj albo cecha charakteru) dziedzina filozofii, która zajmuje się badaniem moralności, czyli analizuje to, co leży u podstaw nakazów moralnych, oraz to, jakie skutki te nakazy wywołują,
- Czy w „Odprawie posłów greckich” znajdujemy tego typu wskazówki moralne. Dla kogo są one przeznaczone?
Utwór kierowany jest do polityków, do rządzących. Nie znamy daty powstania utworu, według niektórych badaczy Kochanowski zaczął pisać „Odprawę posłów greckich” jeszcze podczas swojej służby na dworze króla Zygmunta Augusta. Sztuka została wystawiona z okazji ślubu kanclerza Jana Zamoyskiego, najpotężniejszego magnata Rzeczypospolitej. Na premierze był obecny sam władca, Stefan Batory, dlatego należy traktować ją jako wydarzenie o znaczeniu nie tyle towarzyskim, ile państwowym.
- Zapoznajcie się z fragmentami tekstu źródłowego w podręczniku „Ponad słowami” 1.2, s. 57. Na podstawie pieśni „Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie” ułóżcie kodeks zasad moralnych, którymi powinien się kierować polityk, wypełnijcie poniższą kartę pracy.
4. Sprawa Parysa
Ujęcie postaci Parysa jest niebanalne, poeta wzbogacił tę postać nowymi rysami, bardziej ludzkimi, bo nie jednobarwnymi, a w każdym razie tak zdecydowanie odmiennymi od sylwetek w historii trojańskiej. Bohaterowie Odprawy odznaczają się w ogóle mocną podbudową i dobrym uzasadnieniem psychologicznym. Parys — sprawca nadchodzącej zagłady i wyzwoliciel straszliwego fatum — ustępuje tu zdecydowanie dwojgu bohaterom innym, n b . bardzo z nim jednak mocno związanym, a to najpierw Antenorowi, a następnie zaś fatalnie pięknej Helenie.
- Antenor
Otwiera poczet bohaterów Odprawy i przez cały ciąg akcji utrzymuje się jako czołowa, zarazem obok Kasandry niewątpliwie najbardziej tragiczna postać dramatu. Do niego należą pierwsze i ostatnie słowa utworu, ujmujące całość w logiczną a mocną oprawę. Jego wzorowa, jakby na posągu antycznym modelowana postawa moralna, jego męska, do gruntu odpowiedzialna i odwagą cywilną oraz patriotyzmem przeniknięta linia postępowania, pokrywają się bez reszty z ideą przewodnią dzieła, z głęboko ujętą lekcją obywatelskiej uczciwości, która wprawdzie w płaszczyźnie fabularnej przegrać musi (na tym polega tragizm bohatera i w ogóle sprawy trojańskiej), ale która równocześnie triumfować będzie w płaszczyźnie etycznej, ponadhistorycznej. Ideowa zatem obecność Antenora wyczuwana jest wszędzie. W jakimś sensie nawet poprzez obawy czy wyrzuty sumienia Heleny. Wyraźniej poprzez relację Posła, gdzie zabrzmią twarde słowa, że „prawdzie długich wywodów nie potrzeba”, czy przez wróżbę Kasandry i sprawozdanie Rotmistrza. Wreszcie poprzez pełne oburzenia głosy posłów greckich, tak bezwzględnie potępiających decyzję trojańskiego senatu i małodusznego Priama. Analiza psychologiczna ukaże również, że mamy tu do czynienia nie ze stosunkowo prostym i jednolitym typem bohatera pozytywnego, ale z charakterem w dramacie. Z jednostką, która na straconej pozycji walczy do końca, a mimo to, kiedy tragicznej wojnie zapobiec już nie może, da z siebie przykład troski o przygotowanie kraju do walki i obrony beznadziejnej (trudno walczyć przeciwko fatum), której chciała uniknąć za wszelką cenę. Patriota musiał się według Kochanowskiego cechować dojrzałością, światłym umysłem, przenikliwością polityczną, rozwagą, stoickim dystansem, co wpisuje się w odrodzeniową hierarchię wartości, na czele której stawiano rozum.
Proszę o wypełnienie karty pracy Jaki powinien być patriota? Karta pracy Jaki powinien być patriota
Odpowiedzi do karty pracy Jaki powinien być patriota
- Helena
O nią się właśnie toczą pertraktacje i że w najbliższej przyszłości stać się ma ona przyczyną straszliwej w skutkach wojny i ruiny miasta. Te elementy dane były w temacie niejako a priori i przyznać trzeba, że poeta posługiwał się nimi dyskretnie, choć bardzo umiejętnie. Ważniejszy natomiast jest fakt, że postać Heleny ukazanej, sądzić by można, w sposób dość szablonowy, bo za pomocą zwyczajnej w tragedii renesansowej typu antycznego sceny z piastunką, a potem jedynie dłuższej „roli” biernej słuchaczki relacji Posła — umiał Kochanowski ująć głęboko i świetnie uzasadnić psychologicznie. Helena jego nie jest więc bynajmniej marionetką bezwolną, jak mogłoby wynikać z faktu, że losy jej rozstrzygnęły się całkowicie niezależnie i poza nią. Nie jest również ofiarą miłości demonicznej jak piękna Izolda w romansie z Tristanem, ofiara przypadkowa siły magicznej miłosnego napoju. Nie jest wreszcie postacią papierową, jakich tak wiele powstawało we współczesnej tragedii klasycznej europejskiej. Jest natomiast powściągliwie i z natury rzeczy zwięźle, niemniej jednak subtelnie ukazaną kobietą i królową zarazem. Kobietą w pełnym tego słowa znaczeniu, a więc panią domu i matką, jednostką o dużej inteligencji osobistej, jednocześnie jednak o typowo kobiecym sposobie rozumowania i zachowania się w sytuacji krytycznej, z której niebezpieczeństw i możliwości zdaje sobie sprawę doskonale, chociaż wyjścia z niej praktycznego nie widzi. Orientuje się bowiem dobrze, że każde słowo nieopatrzne, rzucone wobec świadków mężczyzn (szczera jest tylko wobec starej piastunki, ależ ta, poza pociechą, rady ani pomocy dać jej nie potrafi), może ją kiedyś w przyszłości drogo kosztować, bo nie wiadomo przecież, w jakiej formie i kiedy do niej wróci. Cokolwiek zaś o niej postanowią mężczyźni, czy więc za cenę pokoju wydać ją Grekom (to chyba byłoby najgorsze, bo najbardziej hańbiące), czy też pozostawić ją w Troi z perspektywą jednak strasznej wojny (wiadomo, na co Greków stać), wojny zawinionej oczywiście przez Parysa — ten bowiem musi być wszystkiemu winien! — ona przyjąć będzie zmuszona, niezależnie od swojego tu zdania i wysokiej pozycji. Bezpieczniej się zatem nie wypowiadać osobiście wobec świadków, tak jak to z gestem i manierą królowej uczyniła w stosunku do Posła, przynoszącego jej wiadomości z sali obrad. Jakżeż znamienne i powściągliwe było przy tym jej zachowanie. Na gorącą i obiecującą zapowiedź wstępną wysłańca odpowiada wieloznacznym, a nic nie mówiącym życzeniem oraz chłodnymi pozornie pytaniami (ww. 185—195). Długie zaś i szczegółowe sprawozdanie, którego wyczekiwała z najwyższym niepokojem i zdenerwowaniem, przyjmuje z charakterystycznym dystansem, jakby się to wszystko nie do niej odnosiło, i kwituje ostatecznie milczeniem, gdyż taki sens praktycznie ma jej „zgoda” na uwagę końcową Posła, że już późno i trzeba iść do domu, bo — mąż czeka (w. 378).
- Inne postaci dramatu.
Jeśli Antenora, Helenę i oczywiście Parysa uznać trzeba za postaci pierwszoplanowe, to pozostałe osoby tragedii układają się samorzutnie w dwie grupy. Najpierw więc wyróżnia się tutaj kategoria bohaterów drugoplanowych, takich jak tragiczna wieszczka Kasandra, jak epizodycznie tylko wprowadzeni, dzięki temu żywi i sugestywni, posłowie greccy: Menelaus i Ulisses, jak wreszcie zgodny z tradycją homerycką safanduła Priam, którego wyposażono po drodze w szereg cech, tak dobrze zrozumiałych odbiorcy polskiemu: w rysy więc monarchy typu zygmuntowskiego, rządzącego państwem w oparciu o Izbę i zdanie większości. Ta kategoria druga, obejmująca tu jeszcze jedną postać, znaną nam wprawdzie tylko ze słyszenia, ale za to wyjątkowo wyraźną – Iketaona, należy oczywiście w dramacie do postaci „pełnoprawnych”, tzn. wyposażonych we własną, na ogół zresztą jednolitą i z wyjątkiem Kasandry nieskomplikowaną psychikę, a przede wszystkim we własne oblicze, bo działających we własnym, indywidualnym imieniu. Natomiast pozbawiona jest imienia trzecia i ostatnia kategoria bohaterów, ukryta poza anonimowymi określeniami Pani Starej, Posła, Rotmistrza i Więźnia, nie mówiąc już oczywiście o pannach Chóru, które stanowią zbiorowość odrębną i traktowane są łącznie.
- Wypełnij na ocenę jedną z poniższych kart pracy (do wyboru), na Wasze odpowiedzi czekam do 14 maja 2020 r., macie zatem cały tydzień na odesłanie prac.
Pozdrawiam Was serdecznie, gdybyście mieli jakieś pytania proszę o kontakt
Agnieszka Piekarska