Drodzy Uczniowie,
dzisiaj ostatnie spotkanie z poezją Czesława Miłosza.
Temat: Refleksja o człowieku współczesnym w poezji Czesława Miłosza.
- Przeczytaj wiersz Cz. Miłosza „Oeconomia Divina”
OECONOMIA DIVINA Czesław Miłosz
2. Wyjaśnij tytuł, określ gatunek i typ liryki
Boska ekonomia – teologiczne określenie działania Boga w świecie; Liryka bezpośrednia, refleksyjna.
- Kim jest podmiot liryczny? Przedstaw sytuację liryczną.
Podmiot liryczny –obserwator chwili osobliwej („Wesele”- Wernyhora i Gospodarz), uczestnik dziejącej się rzeczywistości – Bóg upokarza, czyli opuszcza ludzi; daje im całkowitą wolność; świat zostaje pozbawiony sacrum – rozsypuje się.
- W jaki sposób Bóg upokorzył pysznych ludzi i do czego to doprowadziło?
Znaki cywilizacji XX w. (drogi, lotniska, miasta) świadczą o pysze człowieka, rozpadają się z braku zasady – Boga; materialność opuszcza naturę – pustka; symboliczny rozpad kultury, zanik mowy; rozpad człowieka – bo brak mu miłości, wiary, Boga; osąd nad cywilizacją współczesną bez duchowości – przestroga dla współczesności.
- Jaka jest budowa wiersza i jakie funkcje pełnią użyte w wierszu środki stylistyczne?
Wiersz stychiczny, zdaniowy- oschłość podkreśla przestrogę;
Antynomie- wszędzie było nigdzie i nigdzie, wszędzie- chaos przed stworzeniem świata – znak biblijny; metafora- litery ksiąg…nikły –symbol rozpadu kultury, jej bezwartościowość; wyliczenie; pointa; paralelizm składniowy.
- Do jakich uniwersalnych toposów, motywów, symboli odwołuje się ten tekst?
Konteksty kulturowe – Biblia: Bóg, Pan Zastępów- starotestamentowy, groźny sędzia; deizm; apokalipsa; znaki kultury – królewskie tragedie Szekspira; motyw wieży Babel – śmiertelność mowy, symboliczny rozpad kultury; znaki symbolizujące dorobek intelektualny; obrazy apokaliptyczne – nagość ludzi prowokująca Boga do sądu ostatecznego – średniowieczna ikonografia, „Wichry wojny”, „Lista Schindlera”; T. Różewicz „Wygaśnięcie Absolutu”.
- Przeczytaj wiersz Cz. Miłosza „Wyznanie”
https://www.youtube.com/watch?v=SGAQXJYeEJg
- Wyjaśnij tytuł, określ gatunek i typ liryki
Liryka bezpośrednia, konfesyjna (szczere , osobiste wyznanie podmiotu lirycznego).
- Kim jest podmiot liryczny? Przedstaw sytuację liryczną.
Podmiot liryczny – dojrzały mężczyzna, poeta, który z perspektywy swojego życia patrzy na siebie, swoje zachowania, myśli; apostrofa do Boga z deklaracją zmysłowych, hedonistycznych upodobań poety (dżem, kobiety, wódka, śledzie); Problem: czy hedonista może być wieszczem narodowym na miarę Mickiewicza? Życie Miłosza jest dalekie od ideału, nie jest wybrańcem Boga, lecz normalnym człowiekiem korzystającym z rozkoszy życia. Nie ukrywa słabości i chęci bycia naprawdę wielkim, ale jest świadom swej „mniejszości” – zrywa maskę poety wielkiego, natchnionego.
- Jaka jest budowa wiersza i czemu służy? Jakie funkcje pełnią użyte w wierszu środki stylistyczne?
Wiersz stychiczny, brak podziału na strofy daje efekt autentyczności;
Apostrofa – Panie Boże- podkreśla szczerość podmiotu lirycznego; metafora – turniej głupców= literatura = przestrzeń szczerości między zwykłymi ludźmi; zdania pytające, przerzutnie – podkreślają spontaniczny tok myśli; język prosty.
- Do jakich uniwersalnych toposów, motywów, symboli odwołuje się ten tekst?
Kontekst filozoficzny – hedonizm; epikureizm; kontekst literacki- Mickiewicz, Słowacki – wieszcz narodowy; pytanie o rolę poety i poezji; Noblista z defektem – świadomy swej ułomności (Nobel 1980).
- Kim był Miłosz- poeta?
Trudno zdefiniować jego poezję; był poetą kultury (jego poezja jest zbiorem znaków i symboli całej kultury, języka, mitów, religii, sztuki); łączył znaki różnych kultur. Był poetą moralistą – przemawiał różnymi głosami, kreował różne role. Wyróżniał się pozornie prostym, a w istocie intelektualnym językiem. Bywa nazywany Proteuszem poezji polskiej ( symbolicznie – wielość twarzy, wielość wcieleń, w poezji – wiele głosów).
Odnieś się do słów Miłosza, że „bycie Polakiem to siedzenie na sobie i pilne baczenie, czy ktoś się nie wychyli”.
Pozdrawiam
Agnieszka Piekarska