23.04.2020 r.
TEMAT: JEDNA ŚMIERĆ W ZAMIAN ZA STO ISTNIEŃ… CREDO ROSYJSKIEGO NIHILISTY.
- Wprowadzenie: określenie genologiczne powieści „Zbrodnia i kara” Dostojewskiego.
- Powieść kryminalno-sensacyjna (pierwowzorem jest biblijna historia Kaina i Abla, dominantą fabularną jest sama zbrodnia ukazana jako problem moralny i społeczny; przed czytelnikiem zostaje postawione pytanie: dlaczego ją popełniono; sprawca od początku jest znany, a zdarzenia przybierają układ: zbrodnia – śledztwo – ukaranie zbrodniarza).
- Powieść realistyczna (zastrzeżenia krytyków budziła zbyt skomplikowana motywacja działań bohatera).
- Powieść psychologiczna (ale dyskusyjna, słabo umotywowana przemiana głównego bohatera).
- Powieść polifoniczna (nowy typ powieści-dyskusji światopoglądowej – ten aspekt będzie przedmiotem analizy na kolejnych lekcjach).
- Analiza fragmentu powieści pod kątem charakterystyki głównego bohatera.- rozdział I- fragment do analizy znajdziesz na stronie http://cyfroteka.pl/ebooki/Zbrodnia_i_kara-ebook/p00619661i006#Darmowy-fragment
- Portret Rodiona Raskolnikowa w świetle pierwszego rozdziału.
- Przedstawienie postaci: student, półsierota (zastawia zegarek po ojcu).
- Wygląd: młodzieniec wysoki, przystojny, miła aparycja, subtelne rysy, włosy ciemnoblond, piękne, czarne oczy, nędzny ubiór, łachmany (piękno zewnętrzne znakiem głęboko skrywanego dobra?).
- Warunki życia: mieszkanie to komórka pod dachem, podobna do szafy, prowadzą do niej wąskie schody, panuje półmrok, Rodion zalega z komornym, głoduje.
- Przestrzeń miasta: tłok, ogromna liczba pijaków, rusztowania, cegły, wapno, kurz, spiekota i duchota, odrażająca woń z knajp, w traktierni ciemne kąty, zaśmiecone, lepkie od brudu stoliki, plugawy, posępny koloryt, widok budzi przygnębienie i obrzydzenie bohatera (negatywny wpływ miejsca na psychikę).
- Relacje z ludźmi: Rodion to człowiek zamknięty w sobie, odseparowany od ludzi, z odrazą patrzy na pijaków i lumpów, chorobliwie wstydliwy, płochliwy, upokorzony koniecznością tłumaczenia się przed gospodynią.
- Stan psychiczny: przygnębienie ubóstwem, wewnętrzne rozdrażnienie, napięcie, wzgarda dla świata, ale i odraza wobec siebie, czuje osłabienie fizyczne, stan choroby.
- Plany: planuje mord, analizuje hipotetyczną sytuację zbrodni, racjonalnie rozważa możliwe przeszkody, toczy wojnę z własnymi myślami. To ma chęć pokonania tchórzostwa, bierności, zrobienia nowego kroku, zrealizowania zuchwałego i kuszącego rojenia, nawet wbrew własnej woli, to jest przerażony ohydą czynu, określa go jako niedorzeczny koszmar i efekt osłabienia fizycznego, wraca mu trzeźwość umysłu i postanowienie dobrych uczynków.
Wnioski: W analizowanym fragmencie powieści bohater został ukazany w krytycznym momencie życia, w stanie niepokoju, prowadzi wewnętrzny dialog, którego tematem są aluzje do niesprecyzowanego czynu, jakby Rodion sam nie chciał go głośno nazwać. Subiektywny narrator ujawnia perspektywę bohatera, naturalistyczne opisy przestrzeni pogłębiają opis negatywnych stanów emocjonalnych.
- Zapoznaj się z pojęciami kluczowymi (podręcznik, s. 33) nihilizm, naturalizm etyczny, immoralizm.
- Według naturalizmu etycznego, moralne jest to, czego w danym momencie wymaga życie.
- Immoralizm, kwestionuje zasadność jakichkolwiek zasad moralnych i zakłada, że człowiek wybitny może być twórcą norm dla samego siebie, ma też prawo narzucać swoje normy światu.
- Nihilizm, czyli negacja wszystkich dotychczasowych wartości i uznanie ich za iluzoryczne.
- Analiza porównawcza fragmentów powieści zamieszczonych w podręczniku – zasłyszanej przez Raskolnikowa rozmowy studentów( s. 31) i wykładu jego teorii ( s. 32). Przeczytaj oba fragmenty utworu i odpowiedz na pytania do tekstu od 1 do 5, podręcznik, s.33
Szczególną uwagę zwróć na podział ludzi na dwie kategorie, metody działania i ich uzasadnienie.
Na zakończenie przeczytaj sugestie interpretacyjne
Proszę zrobić notatkę w zeszycie przedmiotowym z dzisiejszych zajęć.
Pozdrawiam- Bożena Kusiuk