Uncategorized

język polski 2 PT

5.05.2020 r.

TEMAT: Sen, muzyka, granie, bajka… Relacje między inteligencją a ludem w „Weselu”.

Jest to druga lekcja z cyklu godzin poświęconych na omówienie „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego.

Na pierwszej lekcji zapoznaliście się z genezą dramatu, okolicznościami powstania utworu, bohaterami, oraz obrazem chłopów przedstawionym w dramacie Wyspiańskiego. Na dzisiejszych zajęciach omówimy relacje między inteligencją a ludem.

W „Weselu” Stanisław Wyspiański poddaje krytyce modną w czasach modernizmu ludomanię (chłopomanię).

Chłopomania (ludomania) – przesadne, nacechowane egzaltacją interesowanie się chłopstwem; fascynacja ludem, jego siłą, prostotą, barwnością, obyczajowością. Chłopomania była charakterystyczna dla okresu Młodej Polski.  Przejawem ludomanii wśród młodopolskich artystów były np. małżeństwa z chłopkami.

  1. Charakterystykę inteligencji przeprowadzimy w oparciu o znajomość aktu I dramatu. Tekst utworu dostępny na stronie
    https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/wesele.html

Przypomnij sobie bohaterów dramatu należących do inteligencji- (podręcznik, s. 122). Wyszukaj w tekście dramatu wypowiedzi bohaterów, którzy idealizują wieś.

Zwróć uwagę, że idealizacja i mitologizacja wsi widoczna jest w wypowiedziach Pana Młodego, Poety, Dziennikarza i Gospodarza, Przedstawiciele inteligencji zwracają uwagę na:

  • liczne zalety chłopów,
  • piękno kobiet podkreślone przez barwny, odświętny strój,
  • szczerość, spontaniczność uczuć,
  • witalność, zdrowie,
  • urodę wsi i sielankową wizję życia.
  1. Typowym przykładem chłopomana jest Pan Młody:
    • egzaltowany, ujawniający spontaniczne, naturalne uczucia;
    • zachwycony strojem żony – jak z lalki z Sukiennic – i folklorem (lud krasny, kolorowy);
    • pobudzony swojską urodą żony (światłem gorą lica);
    • ma stereotypowy obraz wsi (modrzewiowy dwór, brzózki, sad, pszczoły, zboże, słońce);
    • ma uproszczone wyobrażenie o życiu chłopów (chodzenie boso, bez bielizny – źródłem zdrowia, witalności);– nie zna obyczajów;
    • traktuje wieś jako temat twórczości (kiedyś wszystko to opiszę).
  2. Ważna rolę w dramacie Wyspiański przypisał Gospodarzowi, który miał być swoistym pomostem między wsią a miastem i potencjalnym przywódcą powstania narodowego.

Proszę przypomnieć sobie fakty biograficzne z życia pierwowzoru postaci literackiej ( podręcznik, s. 122)  a następnie przeczytać wskazane fragmenty utworu, zwracają uwagę na następujące zagadnienia:

  • opinię Gospodarza o chłopach współczesnych i dawnych (akt I, scena 24, 30),
  • opinię Gospodarza o inteligentach (akt II, scena 30),
  • refleksję o przyczynach zbliżenia, sojuszu z chłopami (akt I, scena 30).

Zwróćcie uwagę na trzeźwość myślenia Gospodarza, wiarę w lud i dobrą wolę inteligentów dążących do zgody społecznej, a jednocześnie jego dystans wobec mitycznych i heroicznych potrzeb duchowych Polaków, świadomość zagrożeń wynikających z cech stanowych chłopów.

  1. Charakterystyka chłopów i inteligencji poparta cytatami z utworu.
CHŁOPI INTELIGENCJA
z takich jak my był Słowacki

dumni z własnego rodowodu

sięgają do historii

panowie dużo by już mogli chcieć ino oni niechcom chcieć

bierni, niezdolni do walki, leniwi, egoiści

Panowie to nijak nie wiedzą, że chłop chłopskim rozumem trafi choćby było i daleko

na swój sposób mądrzy, rozumni, optymiści, wiedzą, że panowie wątpią w nich, mają świadomość różnic stanowych

ja myślę, że w waszej parafii świat dla was dosyć szeroki

nie chcą, aby chłopi mieszali się w politykę, wiedzą, że wieś jest zacofana, ale nie chcą tego zmieniać

zapalni jak sucha słoma

pełni zapału, chęci, ale zapał ten nietrwały jest i szybko się wypala

u nas wszystko dramatyczne, w wielkiej skali, niebotyczne

wszystko wyolbrzymiają, upiększają, idealizują, przewartościowują

chłop potęgą jest i basta

tylko na wsi dusa co się z fantazyją rusza

mają świadomość własnej potęgi, wiedzą, że w nich leży siła i potęga narodu

Wy a wy — co wy jesteście: wy się wynudzicie w mieście, to się wam do wsi zachciało

zainteresowanie wsią spowodowane jest nudą, szukaniem nowej rozrywki

my tu gotowi

są gotowi do walki, patrioci, ale bez przywódcy

Pon się boją we wsi ruchu Pon nos obśmiwają w duchu

kpią z chłopów, ich zapału, dążeń, odwagi, zapału do walki, sami boją się odpowiedzialności, nie chca jej brać na swoje barki

Niech na całym świecie wojna, byle polska wieś zaciszna, byle polska wieś spokojna

krytykowani za obojętność, niewiedzę wobec losów kraju, świata, żyjący we własnym świecie, egoiści

wyście sobie, a my sobie każden sobie rzepkę skrobie

podzieleni, brak porozumienia z chłopami, każdy martwi się o siebie, wszyscy godzą się na ten podział

WNIOSKI:

Chłopi są materialistami, egoistami, nieodpowiedzialni, niedojrzali, pełni słomianego zapału, energiczni, pazerni, egoistyczni, niezorganizowani. Inteligenci są próżni, bierni, niezdolni do czynu, słabi, bojaźliwi, unikający odpowiedzialności, nieufni wobec chłopów, znudzeni.

7. Podsumowanie:

Sojusz między chłopami a inteligencją nie jest możliwy, gdyż więcej ich dzieli niż łączy. Chłopi są silni i chętni do walki, ale nie potrafią sami zorganizować powstania. Inteligenci mogliby poprowadzić chłopów, ale nie dojrzeli jeszcze do tak wielkiej sprawy, jaką jest powstanie.

Relacje między chłopami a inteligencją przedstawia poniższa tabela.

Jak jest? Jak powinno być?
–  brak porozumienia między inteligencją a chłopami

–  pozorna zgoda i wzajemna akceptacja, ukryte animozje (nieautentyczność relacji)

–  wady inteligencji (bierność, marazm, chłopomania, poczucie wyższości, postrzeganie życia przez pryzmat literackich wyobrażeń) oraz chłopów (brak umiejętności panowania nad emocjami, zapalczywość, skłonność do agresji)

– naród zdolny do współdziałania
Dlaczego nie jest tak, jak powinno być? Co można zrobić, aby zmienić ten stan rzeczy?
–  nieznajomość wiejskich realiów oraz lekceważenie chłopów przez inteligentów

–  dekadentyzm inteligentów

–  powierzchowność zainteresowania wsią, postrzeganie jej przez pryzmat wiejskiego folkloru

–  wydarzenia z przeszłości (rabacja galicyjska)

–  zjednoczenie w imię wyższego celu (walki o niepodległość)

–  wykorzystanie siły i zapału chłopów oraz potencjału inteligentów jako przywódców powstania (zaprzepaszczona szansa – zapowiedź problematyki następnej lekcji)

Praca domowa:

  1. Proszę napisać notatkę z dzisiejszych zajęć w zeszycie przedmiotowy.
  2. Na następnych zajęciach w czwartek, zapoznacie się z ekranizacją „Wesela”.
  3. Na przyszły piątek- 29 czerwca 2020 r. zapowiadam sprawdzian z „Wesela”, który będzie dostępny na stronie epodręczniki- godz. 8.50
  4. Proszę czytać kolejną lekturę, którą są „Chłopi” Reymonta.

Pozdrawiam- Bożena Kusiuk