19.05.2020 r.
Temat: Jak dwa psy wściekłe… Zło w Chłopach.
- Zajęcia rozpoczniemy od scharakteryzowania koncepcji rodziny w „Chłopach”.
Proszę zapoznać się z fragmentami powieści Reymonta znajdującymi się w podręczniku ( s. 155- fragment opisujący odwiedziny starego Bylicy u Hanki; s.156- fragment opisujący kłótnię Boryny z Antkiem).
Proszę również przeczytać wprowadzenie do tematu, na temat sytuacji społecznej chłopów w XIX w. ( Temat 28., s. 154–155)
CECHY TRADYCYJNEGO MODELU RODZINY CHŁOPSKIEJ:
- hierarchiczność – relacje wewnątrz gromady i rodziny są uporządkowane, co jest widoczne np. podczas niedzielnej mszy w lipieckim kościele;
- patriarchalność – głową rodziny jest najstarszy mężczyzna, pełniący funkcję patriarchy rodu; wszyscy członkowie rodziny podporządkowują się jego decyzjom; sprzeciwienie się ojcu traktowane jest przez gromadę jako grzech, np.: rady księdza udzielane Antkowi, że zawsze powinien zgadzać się z wolą ojca;
- chrześcijańska sakralizacja związku – małżeństwo traktowane, jako związek uświęcony przez Boga, ślub kościelny jest formą zalegalizowania związku między kobietą a mężczyzną, Kościół jest instytucją jednoczącą gromadę;
- monogamiczność – w życiu gromady lipieckiej nie akceptowano zdrady, romansów;
- opresyjność – obojętność na los najstarszych członków rodziny, którzy nie pracują a których trzeba utrzymywać – przykład ojca Hanki; przyzwolenie na stosowanie przemocy wobec kobiet;
- życie zgodne z rytmem natury, tradycją – dostosowanie prac rolnych do rytmu natury, życie zgodne z kalendarzem liturgicznym.
- Odwołując się do znajomości tomu I, scharakteryzujemy strukturę wewnętrzną Lipiec.
Jeżeli, nie posiadasz lektury w domu, to podaję link, gdzie znajdziesz treść tomu I- https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/chlopi-czesc-pierwsza-jesien.html
Czytając powieść zwróć uwagę na następujące zagadnienia:
- Relacje rodzinne oraz hierarchię majątkową.
- Na czym polega konfliktowa wizja życia w gromadzie?
Wnioski:
Porządek społeczny wśród chłopów podlegał ścisłej hierarchii– najwyżej stali najstarsi i najbogatsi we wsi, najniżej- pozbawieni majątku, niezdolni do pracy starcy i parobkowie.
Najwyższą wartością był „gront”, czyli ziemia.
Ukazana przez Reymonta wspólnota wiejska tylko z pozoru wydaje się solidarna i kultywująca tradycyjne wartości. Pod fasadą harmonijnej współpracy kryją się wzajemne konflikty, nienawiść i zło. Zasady podziału majątku wywołują nieustanne konflikty pomiędzy rodzicami a dziećmi.
- Przeanalizujmy kłótnię Boryny z antkiem z rozdziału X powieści „Chłopi” (podręcznik, s. 156–158).
Fragment ukazuje punkt kulminacyjny I tomu powieści. Bohaterami fragmentu są członkowie rodziny Macieja Boryny: „pokolenie dzieci”: Antek, Hanka, Kowalowa; „pokolenie ojców”: Maciej Boryna. Zwróćcie uwagę na dramatyczność sceny konfliktu.
Obejrzy fragment filmu „Chłopi” w reż. Jana Rybkowskiego – ( scena bójki Antka z ojcem- od ok.27 minuty do 30 minuty)- https://www.cda.pl/video/1904291e5
Charakterystyka konfliktu w rodzinie Macieja Boryny.
Przedmiot konfliktu:
– zapis (ziemia, jako największa wartość dla gromady lipieckiej)
– majątek rodziny Boryny (spór dotyczący prawnych podstaw dysponowania majątkiem)
– Jagna (konflikt między Antkiem a ojcem)
Zachowanie dzieci w czasie sporu:
Antek wypowiada się w imieniu siostry i żony, czuje strach; ulega emocjom (porywczość), obraża Jagnę, sugerując, że jest rozwiązła itd.
Racje dzieci w sporze z ojcem:
– poczucie skrzywdzenia (oszukania) przez ojca / teścia (jak te woły harowalim… a teraz co?; ma prawo, bo się o swoje upomina)
– zarzucanie ojcu niesprawiedliwego postępowania wobec własnych dzieci (sprawiedliwości chcemy)
– silne poczucie własności (tu jest nasze)
– zarzucanie ojcu nieetycznego postępowania (Pan Bog was pokarze za krzywdę naszą!)
– krytykowanie związku ojca z Jagną (lakudra jest, włok)
Zachowanie ojca w czasie sporu:
Maciej Boryna jest władczy, zawzięcie broni swojej decyzji, podobnie jak syn jest porywczy i zawzięty, nie wierzy w oskarżenia dotyczące Jagny.
Racje ojca w sporze z dziećmi:
– lęk przed wycugiem (na wycug do waju nie pojdę)
– silne poczucie własności (mojem się tu będzie dzieliła)
– poczucie niezależności wobec dzieci (A przeciwcie się, dużo o to stoję!)
Skutki konfliktu między ojcem a dziećmi:
– rozpad rodziny Macieja Boryny
– wygnanie Antka z rodziną z domu ojca
- Naturalistyczny wymiar konfliktu między bohaterami.
Wnioski:
- konflikt między członkami rodziny, jako jeden z przejawów darwinowskiej walki o byt;
- walka między Antkiem, Kowalową a ojcem, jako próba przejęcia władzy nad majątkiem przez najmłodsze pokolenie;
- spór między Antkiem a Maciejem Boryną, jako walka samców o samicę.
Praca domowa:
- Zrób notatkę z dzisiejszych zajęć w zeszycie przedmiotowym.
- Oceń postawę Boryny wobec syna i stosunek Antka do ojca. Kto według ciebie ma rację w tym sporze? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Pracę proszę wysłać na mojego maila-b.kusiuk@wp.pl do 20 maja 2020r.
Pozdrawiam- Bożena Kusiuk