Uncategorized

język polski 1B4

28.04.2020 r.

TEMAT: Słowa i ich znaczenia.

Dzień dobry,

Dzisiejsze zajęcia rozpoczniemy- tak jak zapowiadałam- od kartkówki z ostatnich zajęć. O godz. 9.45 proszę się zalogować na stronę https://epodreczniki.pl/ , następnie otwieracie „Kartkówkę z lektury „Don Kichot” i rozwiązujecie zadania. Kartkówka będzie dostępna przez 15 minut- od 9.45 do 10.00. Po ukończeniu proszę się wylogować. Dziękuję.

Przechodzimy do dzisiejszego tematu lekcji.

Celem dzisiejszych zajęć jest analiza leksykalno- semantyczna wierszy barokowych J. A. Morsztyna.

Wprowadzenie:

Na znaczenie wyrazu składa się jego treść i zakres.

Treścią wyrazu nazywamy zespół cech pozwalających określić, co ten wyraz znaczy, a zakres wyrazu dotyczy ogółu przedmiotów nazywanych tym wyrazem.

Wykonaj krótkie ćwiczenie: Na podstawie dwóch zdań, „Kasia spacerowała z psem”„Kasia spacerowała z jamnikiem”, zastanów się, który z wyrazów ma bogatszą treść, a uboższy zakres.

Zwróć uwagę na zależności między treścią a zakresem wyrazu.

Zauważ, że im bogatsza, bardziej szczegółowa jego treść, tym węższy zakres, i odwrotnie.

 

Przeczytaj wykład w podręczniku(str. 197-198), na temat znaczenia i wieloznaczności słów, czyli polisemii.

Zapamiętaj, że ze względu na swoje znaczenie słowa mogą pozostawać wobec siebie w różnych relacjach:

SYNONIMIA to relacja między wyrazami o tym samym lub bardzo podobnym znaczeniu. Wyrazy, które wchodzą w taką relację nazywamy synonimami– wyrazami bliskoznacznymi, np. miłość- kochanie, sympatia, amory.

ANTONIMIA, czyli związek łączący słowa o przeciwstawnych znaczeniach. Wyrazy o znaczeniach przeciwstawnych to antonimy, np. miłość- nienawiść.

HOMONIMIA, czyli identyczność brzmienia i pisowni wyrazów mających różne znaczenia i zwykle też różne pochodzenie. Homonimami są np. bal (jako zabawa) – bal ( jako ociosany pień drzewa).

Wykonaj ćwiczenie: W poniższym tekście Tomasza Olbratowskiego odszukaj i zanalizuj przykłady gier językowych opartych na:

a) wieloznaczności wyrazów,

b) częściowej homonimii,

c) wykorzystaniu słownictwa związanego z wodą w utartych połączeniach wyrazowych.

Tekst:

Tomasz Olbratowski (RMF FM)

[…] pewien fryzjer z Tajlandii […] wpadł na dość niezwykły sposób uprawiania swojego zawodu. Proponuje on swoim klientkom strzyżenie pod wodą. W zakładzie zainstalował basen, gdzie w akwalungu schodzi pod wodę wraz z klientką […] – stanowią w dwójkę parę wodną. […] Bardzo dobrze pod wodą wychodzą fale, a specjalnością zakładu jest fryzura o nazwie „mokra Włoszka”. Jeśli klientka chce sobie utlenić włosy albo zafarbować wodoodrosty, to wtedy fryzjer napełnia basen wodą utlenioną. […] Poza tym klientka nie może wynurzać się przed fryzjerem, bo go wszelkie wynurzenia nudzą.

Sprawdź, czy poprawnie wykonałeś polecenie- otwórz plik- ćwiczenie- odpowiedzi

Przykłady omawianych na dzisiejszych zajęciach zjawisk można odnaleźć w wierszach J.A. Morsztyna.

Przeczytaj wiersz J.A.Morsztyna Cuda miłości. Sonet, dostępny na stronie https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/cuda-milosci-karmie-frasunkiem-milosc-i-mysleniem.html lub w podręczniku na str. 198

Czytając wiersz barokowy zwróć uwagę na leksykalne środki wyrazu zastosowane przez barokowego twórcę.

Odpowiedz na pytania:

  1. W jakim znaczeniu występuje w wierszu słowo „miłość”? Odwołaj się do znaczeń tego słowa, podanych w słowniku języka polskiego, które znajdziesz na stronie https://sjp.pwn.pl/szukaj/mi%C5%82o%C5%9B%C4%87.html
  2. Uzasadnij, dlaczego wybierasz to, a nie inne znaczenie słowa „miłość”.
  3. Jakie dwa znaczenia słów „karmić” i „głód” wykorzystał autor, tworząc koncept, na którym jest oparty analizowany wiersz?
  4. Ustal, które z wykorzystanych w utworze znaczeń słów „karmić” i „głód” jest znaczeniem metaforycznym.

Sprawdź, czy udzieliłeś poprawnych odpowiedzi – otwórz plik- Przykładowe odpowiedzi.

Zapamiętaj!

  • Stosowanie świadomie wykorzystanych semantycznych środków językowych podnosi wartość pracy (bogactwo językowe, styl indywidualny, żywy i swobodny).
  • Stosowność wypowiedzi oficjalnej wymaga zrezygnowania ze słownictwa potocznego i slangowego.
  • Należy zachować ostrożność w stosowaniu wyrazów nacechowanych emocjonalnie.
  • Przy nieprzemyślanym zastosowaniu polisemów czy homonimów może powstać niezamierzona dwuznaczność lub śmieszność wypowiedzi.
  • Wykorzystanie semantycznych środków językowych powinno służyć wyeksponowaniu własnego stanowiska, zwróceniu uwagi na szczególnie istotny problem czy nawiązaniu kontaktu z odbiorcą.

Zaliczenie zajęć:

Proszę sporządzić pełną notatkę z lekcji, zrobić zdjęcie i przesłać na mojego maila w dniu dzisiejszym.

Pozdrawiam- Bożena Kusiuk