Uncategorized

język polski 1B4

8.04.2020 r.

TEMAT: EPOKA PRZECIWIEŃSTW. WPROWADZENIE DO KULTURY BAROKU

Czas trwania zajęć: 1 godzina lekcyjna.

Cele lekcji:

  • Określenie najważniejszych cech epoki.
  • Wskazanie głównych cech estetyki barokowej w dziele malarskim i rzeźbiarskim.
  1. Wprowadzenie

Barok jest nazywany epoką przeciwieństw. Z jednej strony to czas rozwoju architektury, malarstwa, muzyki i  literatury. Z drugiej strony to okres wyniszczających wojen, polowań na czarownice czy głodu spowodowanego wojnami.

Nazwa epoki „barok”- pochodzi od portugalskiego słowa barocco– oznaczającego perłę o nieregularnym kształcie.

Epoka baroku trwała wyjątkowo długo, gdyż jego początków dopatrzeć się możemy w drugiej połowie XVI w., a schyłek przypada na końcowe dziesięciolecia XVIII w.

Nazwa „barok” została zaczerpnięta ze sztuki na określenie całej epoki w dziejach kultury, zaczęto jej używać dopiero u schyłku XIX w., a wcześniej z perspektywy ideałów klasycystycznych postrzegano dorobek XVII w. jako przejaw upadku kultury, zepsucia smaku, zdziczenia sztuki, stąd nazwa wywodząca się od perły o dziwacznym, ale i oryginalnym kształcie stała się dobrą metaforą epoki.

 

  1. Praca z podręcznikiem:

Na podstawie wykładu w podręczniku , część 2. temat 27, s. 148-152 oraz  tablic chronologicznych, s. 144–147 opracuj następujące zagadnienia:

  • Odkrycia naukowe i ich konsekwencje dla świadomości człowieka baroku.
  • Wojny oraz konflikty społeczne i ich wpływ na umysłowość ludzi.
  • Przyczyny, przejawy i skutki kontrreformacji.

3. Analiza wpływu klimatu epoki na sztukę na podstawie dwóch reprezentatywnych dzieł- obrazu Rembrandta, s.149 w podręczniku i rzeźby Berniniego, s. 150.

Przeczytaj poniższe  informacje:

Lekcja anatomii doktora Tulpa

Obraz został namalowany w 1632 r. przez holenderskiego malarza Rembrandta, uwieczniono na nim publiczną sekcję zwłok złodzieja (do publicznych sekcji używano zazwyczaj ciał zgładzonych przestępców) przeprowadzoną przez doktora Nicolaesa Tulpa. Obraz przedstawia Tulpa tłumaczącego widzom szczegóły anatomiczne ludzkiej ręki. Osoby przypatrujące się sekcji to wysoko postawieni mieszkańcy Amsterdamu. Obraz nie jest realistycznym przedstawieniem sekcji zwłok, w rzeczywistości sekcję rozpoczynano zazwyczaj nie od ręki, ale od brzucha zmarłego. Prawdopodobnie malarz chciał uzyskać efekt mniej dramatyczny, malując dzieło w taki właśnie sposób.

Układ rąk doktora wskazuje na objaśnianie funkcji preparowanych mięśni i ścięgien przedramienia. Pomimo statyczności namalowanej sceny, dzieło Rembrandta ilustruje twierdzenie Galileusza, Newtona i innych naukowców: ruch jest istotą rzeczy.

Postacie na obrazie są uformowane w dwa trójkąty, jeden tworzy ciało zmarłego i osoba anatoma, drugi – widzowie. Centralnym elementem obrazu jest biała sylwetka trupa otoczona cieniem, a źródłem odbitego światła są – jak zwykle na obrazach Rembrandta – jasne twarze postaci i kryzy, kołnierze ubiorów.

Dzieło przedstawia nie tylko samą sytuację śmierci, ale i refleksję nad ludzkim istnieniem.

Apollo i Dafne

Rzeźba, której temat zaczerpnął jej autor – Bernini – z Przemian Owidiusza. (Apollo obraził Erosa i porażony przez niego złotą strzałą miłości zakochał się w Dafne. Jednak nimfa była niezdolna do odwzajemnienia uczucia i uciekała przed nim, aż w końcu ubłagała swego ojca, Penejosa, by ją zamienił w drzewo laurowe. Z liści lauru Apollo uplótł sobie wieniec, który zyskał znaczenie symboliczne).

Uchwycony przez rzeźbiarza moment metamorfozy ukazuje przeobrażanie się włosów w liście, rąk w gałęzie… Stopy stają się korzeniami, a tułów zaczyna porastać korą. Dramatyczny wyraz twarzy nimfy kontrastuje ze spokojem, chłodem emocjonalnym Apolla, odczuwającego satysfakcję myśliwego dopadającego zwierzyny.

Historiom Owidiusza przypisywano alegoryczne znaczenie. Natomiast kardynał Barberino, późniejszy papież Urban VIII, przypisał rzeźbie moralną naukę, aby uzasadnić sens „pogańskiego” dzieła w czasach kontrreformacji. Polecił umieścić na cokole dwuwers, ukazujący zgubne skutki erotycznych, ludzkich emocji: „Kto zakochany, za złudną radością gna formy, / Dłonią liść tylko chwyta i cierpkie zrywa jagody”.

 

Zastanów się czy dzieła te można powiązać z ogólnymi tendencjami epoki?

Odpowiedź znajdziesz w Załączniku, sprawdź, czy Twoje przemyślenia były podobne.

 

  1. Sporządź notatkę z dzisiejszych zajęć w zeszycie przedmiotowym

 

  1. Dla chętnych.

Korzystając z platformy e-podręczniki- temat: Barok w Europie i Polsce uzupełnij wiadomości wstępne na temat epoki. https://epodreczniki.pl/a/barok-w-europie-i-polsce/DfIkVcyXD

W razie pytań, proszę o kontakt przez messenger, e –mail : b.kusiuk@wp.pl

Życzę zdrowych, spokojnych Świąt Wielkanocnych.

Pozdrawiam- Bożena Kusiuk