Drodzy Uczniowie,
Na dzisiejszej lekcji zapoznamy się z formą wypowiedzi, jaką jest streszczenie, kształtować będziemy umiejętności selekcji informacji oraz posługiwania się środkami językowymi w przekształcaniu tekstu.
Temat 1: Streszczenie a parafraza.
- Na Waszą pocztę internetową przyszedł link do platformy epodręczniki.pl „Jak napisać streszczenie ?” Spróbujcie wykonać wszystkie zadania zawarte w tej lekcji .
- Czym jest streszczenie tekstu nieliterackiego?
– Jest formą przetwarzania tekstu/wykonywania działań na tekście.
– Polega na takim przekształceniu tekstu, że radykalnie zmniejszona zostaje objętość tekstu (standardowa długość to 10% tekstu wyjściowego) przy zachowaniu zasadniczej myśli.
– Streszczenie tworzone jest metodą:
- a) skrótu lub/i
- b) uogólnienia lub/i
- c) przekładu z jednego systemu pojęciowego na inny […]
– Streszczanie jest […] ćwiczeniem wyrabiającym kompetencje poznawcze (selekcjonowanie i hierarchizowanie informacji) i kompozycyjno – stylistyczne (zwięzłość i klarowność stylu).
- Zwięzłość wypowiedzi polega na niewystępowaniu w niej elementów zbędnych ze względu na jej funkcję komunikatywną i niepełniących żadnych funkcji stylistycznych. Zwięzłość nieszkodząca zrozumiałości tekstu stanowi jego zaletę. Do jak największej ekonomii słowa powinno się dążyć przede wszystkim w tekstach pisanych.
Zwięzłości wypowiedzi szkodzi przede wszystkim występowanie pleonazmów (np. potencjalne możliwości), wyrazów treściowo pustych (m.in. teren, np. na terenie Warszawy zbudowano nowy wieżowiec = w Warszawie zbudowano…; fakt, np. trzeba się liczyć z faktem ujemnego wpływu = …z ujemnym wpływem; proces, np. metoda ważna w procesie nauczania = …w nauczaniu) oraz tzw. wyrażeń opisowych (np. ulec zepsuciu = zepsuć się).
- Struktura streszczenia tekstu nieliterackiego
Temat = to, o czym jest, czego dotyczy tekst.
Remat = to, co się o tym temacie mówi w tekście.
Pytania podstawowe:
- O czym się mówi w tekście? Czego dotyczy tekst? Jaka jest główna myśl/problem tekstu?
Te pytania pozwolą określić TEMAT tekstu.
- Co na temat problemu zostało powiedziane w tekście? Co autor tekstu mówi w nim o głównym
temacie/problemie? Te pytania pozwolą odtworzyć i zreferować REMAT tekstu.
- Zapoznaj się z prezentacją na stronie CKE – Na czym polega streszczanie tekstu?
- Zapoznaj się z tekstem Andrzeja Markowskiego „O przekręcaniu, czyli skrzydlate słowa ze zwichniętym skrzydłem”
- Poniżej zamieszczono prace spełniające wszystkie kryteria (liczba w nawiasie odzwierciedla liczbę słów – maksymalnie 60):
Andrzej Markowski w artykule „O przekręcaniu, czyli skrzydlate słowa ze zwichniętym skrzydłem” poruszył problem modyfikacji słów znanych autorów przez współczesnych ludzi. Zauważył, iż może stanowić to poważny problem w odbiorze oraz właściwemu zrozumieniu znaczenia. W swoim artykule przedstawia konkretne przykłady, najczęstszych przekręceń znanych cytatów pochodzących z polskiej literatury. W zakończeniu zwraca się z prośbą o dokładność w cytowaniu.(58)
Artykuł Andrzeja Markowskiego mówi o modyfikacjach powiedzonek znanych postaci lub cytatów z literatury i o wpływie na prawidłowe ich zrozumienie. Autor podał trzy przykłady, w których przedstawił różne konsekwencje tych przekształceń. Przedstawia on również swoją opinię na ten temat nie zgadzając się z celowością takich zabiegów i przestrzega czytelników przez niedokładnym cytowaniem. (52)
Artykuł „O przekręcaniu, czyli skrzydlate słowa ze zwichniętym skrzydłem” opowiada o nieświadomym modyfikowaniu cytatów. Autor tekstu przedstawia trzy przykłady przekształceń, które zmieniają sens słów znanych pisarzy. Tekst ma na celu uświadomić czytelnika, aby uważnie i starannie cytował słowa artystów. Autor zaznacza, że nawet niewielkie zmiany stylistyczne, mogą spowodować duże modyfikacje znaczeniowe. (51)
- Zapoznajcie się z treścią rozdziału „Streszczenie a parafraza” z Waszego podręcznika s. 108 – 112.
Temat 2: Renesans – powtórzenie wiadomości.
- Interpretacja tekstu – ćwiczenie umiejętności
Przeczytaj ze strony 113 podręcznika „Pieśń II” Jana Kochanowskiego i przeanalizuj rozwiązania zmieszczonych pod nią zadań.
- Interpretacja tekstu – ćwiczenie umiejętności
Przeczytaj ze strony 115 podręcznika wiersz Bolesława Leśmiana „Ubóstwo” i przeanalizuj rozwiązania zmieszczonych pod nim zadań.
- Krytyczne czytanie tekstu
Przeczytaj ze strony 117 podręcznika tekst „W labiryncie fraszek” Adama Karpińskiego i przeanalizuj rozwiązania zmieszczonych pod nim zadań.
- Kompetencje językowe i komunikacyjne
Przeczytaj ze strony 121 podręcznika tekst „Przysłowia polskie i obce od A do Z” Katarzyny Mosiołek – Kłosińskiej i przeanalizuj rozwiązania zmieszczonych pod nim zadań.
- Sprawdź się
Przeczytaj ze strony 128 podręcznika tekst „Rodowód humanizmu” Jaap van Praag i sformułuj odpowiedzi na zmieszczone pod nim cztery pytania. Rozwiązanie prześlij na mojego e-maila do oceny.
Pozdrawiam
Agnieszka Piekarska