Uncategorized

język polski 1 B4

28.05.2020 r.

Temat: O, jakimże człowiek jest dzieckiem! Bolesne poznanie potrzeby samoograniczenia.

Na dzisiejszych zajęciach przyjrzymy się funkcjonowaniu kategorii dzieciństwa w obrazie uczuć bohatera powieści Johanna Wolfganga Goethego „Cierpienia młodego Wertera

Johann Wolfgang Goethe (1749–1832) to jeden z największych poetów niemieckich.

Angelica Kauffman, Młody Johann Wolfgang Goethe, 1787, olej na płótnie, Goethe-Nationalmuseum (Weimar)

Goethe jest przedstawicielem estetyki klasycznej, ale jego twórczość otworzyła drogę europejskiemu romantyzmowi. To myśliciel epoki, uczony, polityk i prawnik, którego prace literackie wpłynęły silnie na polskich romantyków, przede wszystkim na Adama Mickiewicza.

Historię jednego z najsłynniejszych pisarzy przedstawia film „Zakochany Goethe” z 2010 r., który możesz obejrzeć na stronie https://www.cda.pl/video/95770258/vfilm

W „Cierpieniach młodego Wertera” można dopatrzyć się wątków autobiograficznych. Lotta to Charlotta Buff, z którą Goethego połączyła przyjaźń. W Albercie można dostrzec rysy Johanna Christiana Kestnera – narzeczonego Charlotty, radcę dworu, którego pisarz poznał podczas praktyki prawniczej w Weltzlar. Scena śmierci Wertera prawdopodobnie także ma swój pierwowzór. Nieszczęśliwie zakochany w zamężnej kobiecie przyjaciel Goethego – Carl Wilhelm Jeruzalem – zastrzelił się z pistoletu pożyczonego od Kestnera.

Na podstawie informacji zawartych w podręczniku, temat 59, s. 308- 312 przeanalizuj następujące zagadnienia:

  1. Geneza „Cierpień młodego Wertera”
  2. Wprowadzenie do lektury.
  3. Werter a stosunki społeczne 2.połowy XVIII w.
  4. Osobowość werteryczna z kategoria dojrzałości.
  5. Dziecięce cechy postawy werterycznej.

„Cierpienia młodego Wertera”  to jedno z najsłynniejszych dzieł preromantyzmu i okresu Sturm und Drang  [czyt. szturm und drang, pol. burza i napór]

Nazwa „burzy i naporu” pochodzi od tytułu dramatu Klingera „Sturm und Drang”, który uznano później za szczególnie reprezentatywny dla literatury tego okresu. Nurt ten, zwany również preromantyzmem niemieckim, trwał mniej więcej do roku 1885.

„Cierpienia młodego Wertera”  to powieść epistolarna, czyli napisana w formie serii listów, której głównym bohaterem jest Werter, nieszczęśliwie zakochany w Lotcie. Ukochana mężczyzny jest mężatką, jednak nie potrafi on zrezygnować z miłości wobec kobiety i ciągle utrzymuje z nią kontakt, a nawet zaprzyjaźnia się z jej mężem. Wewnętrzne rozterki ukazują jednak, w jak trudnej sytuacji znajduje się Werter i jak bardzo cierpi z powodu niespełnionej miłości.

Sytuacja Wertera do dziś jest wzorcowym przedstawieniem nieszczęśliwego uczucia, a tzw. bohater werteryczny stał się jednym z najbardziej charakterystycznych typów epoki. Ogromna popularność książki, wydanej w 1774 roku, spowodowała później zjawisko nazwane po latach „efektem Wertera”, związane z naśladowaniem zachowań tytułowego bohatera. Młodzi ludzie ubierali się jak bohater Goethego – w niebieski frak i żółtą kamizelkę. Przez Europę przeszła również fala samobójstw.

Werteryzm (postawa werteryczna)- to model zachowania charakteryzujący się niezgodą na zastaną rzeczywistość społeczną i postrzeganiem świata przez pryzmat indywidualnych pragnień i przekonań.

W postawie werterycznej dużą rolę odgrywa uczuciowość, szczególnie w przeżywaniu nieszczęśliwej miłości i związanego z nią cierpienia.

Werteryzm gloryfikuje cierpienie jako źródło głębokich przeżyć psychicznych oraz cechuje się pesymizmem związanym z poczuciem niemożności zmiany świata, co prowadzi do tzw. bólu istnienia-  „Weltschmerz” [czyt. weltszmerc] i samobójstwa.

Obraz Françoisa  Charlesa Baude przedstawia śmierć Wertera, 1911

Przeczytaj fragmenty powieści zamieszczone w podręczniku, s. 309-311.

Wykonaj polecenia do tekstu 1-4, które znajdziesz na s. 312

Jedną z cech dzieciństwa jest nieumiejętność rozpoznawania granic i niezgoda na istnienie ograniczeń- tego, co świat dorosłych określa jako dozwolone, i tego co zakazane.

Sam Werter postrzega siebie jako dziecko i uznaje swe uczucia za dziecinne.

Zauważ , że we fragmencie 3 (podręcznik, s.311) bohater dowodzi twierdzenia: „jakimże dzieckiem jest człowiek”. Porównując swoje zachowanie do zachowania dziecka, posługuje się przykładem – stosuje analogię. Jako dziecinne przedstawia pragnienie zwrócenia na siebie uwagi Lotty, uchwycenia jej spojrzenia, wzbudzenia chwilowego zainteresowania swoją osobą.

Przejawy indywidualizmu Wertera to:

  • Lekceważący stosunek do ludzi nieprzychylnie do niego nastawionych.
  • Entuzjastyczne podejście do życia „z dnia na dzień”, jakie prowadzą dzieci (brak troski o dzień jutrzejszy).
  • Próba zwrócenia na siebie uwagi ukochanej poprzez tęskne wpatrywanie się w nią, wzruszenie.

Elementy stałe w osobowości, postawie i stosunku do świata głównego bohatera Cierpień młodego Wertera:

  • wrażliwość na piękno natury;
  • surowa ocena społeczeństwa mieszczańskiego;
  • miłość do Lotty jako uczucie najważniejsze, a zarazem autodestrukcyjne;
  • nadwrażliwość w postrzeganiu świata;
  • samotność, wyobcowanie;
  • bunt wobec panujących konwenansów.

Elementy zmienne w osobowości, postawie i stosunku do świata głównego bohatera Cierpień młodego Wertera:

  • nastrój, któremu towarzyszy zmienność natury;
  • popadanie w skrajne emocje (zachwyt – zniechęcenie).

Podsumowanie:

Bohater utożsamia dziecinność z gwałtownością, siłą i szczerością pragnień. Dziecinność to także bycie szczęśliwym mimo cierpienia, które Werter przeżywa w swym pragnieniu Lotty. Werter nie chce się pogodzić z tym, że nie wszystko można mieć i niepogodzony ginie.

Materiały dodatkowe:

Tekst całej powieści Goethego znajdziesz na stronach:

http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl – audiobook

https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/cierpienia-mlodego-wertera.html

Zachęcam cię również do obejrzenia filmu „Zakochany Goethe”- link podałam wcześniej.

Praca domowa

Proszę zrobić notatkę z dzisiejszych zajęć w zeszycie przedmiotowym.

Pozdrawiam- Bożena Kusiuk