Uncategorized

język polski 1 B4

20.05.2020 r.

Temat: Bohater nowych czasów. „Śmierć Marata”, jako przykład oświeceniowego klasycyzmu.

Dzień dobry,

Na dzisiejszych zajęciach zapoznacie się z klasycyzmem- najważniejszym prądem estetycznym epoki oświecenia oraz zanalizujemy klasycystyczny obraz Jacquesa-Louisa Davida „Śmierć Marata”.

Klasycyzm w sztuce oświecenia odwoływał się do idei reprezentowanych przez sztukę antycznego Rzymu: powagi, dostojeństwa, prostoty. Współczesnym osobistościom artyści oświeceniowi nadawali rysy heroiczne, kreując ich na bohaterów, na wzór starożytnych Rzymian.

Cechy charakterystyczne klasycyzmu:

– uznawanie za wzór sztuki starożytnych Rzymian;
– naśladowanie rzeczywistości – tzw. zasada mimesis obowiązywała nie tylko w teatrze, zarówno rzeźba, jak i malarstwo dążyły do zachowania maksymalnej wierności przedstawienia;
– ukazywanie piękna i doskonałości, zachwycano się ludzkim ciałem, ale tylko młodym, proporcjonalnym, bez skazy;
– zamiłowanie do harmonii, dbałość o proporcje;
– statyka i spokój;
– prostota i umiar, oszczędność w środkach wyrazu;
– tendencje moralizatorskie, obrazowanie cnót, pareneza;
– w sztukach plastycznych nacisk na kształt był silniejszy niż na barwę, stosowano silny snop światła;

Przedstawiciele klasycyzmu w sztuce:

Malarstwo:

Jacques-Louis David
Jean-Auguste-Dominique Ingres
Jan Chrzciciel Lampi (starszy)
Thomas Gainsborough
Marcello Bacciarelli
Bernardo Bellotto

Rzeźba

Antonio Canova
Bertel Thorvaldsen
Andrzej Le Brun
Jakub Tatarkiewicz

Architektura

we Francji: J. G. Germain, J. F. Chalgrin, Ch. Percier
w Anglii: R. Adam
w Niemczech: K. F. Schinkel, L. Von Klenze, C. G. Langhans, G. W. von Knobelsdorff
we Włoszech: G. B. Piranesi
w Rosji: C. Rossi
w Polsce: D. Merlini, J. Ch. Kamsetzer, Sz. B. Zug, J. Kubicki, A. Corazzi, E. Szerger, W. Gucewicz

Muzyka

Józef Haydn
Wolfgang Amadeusz Mozart
Ludwig van Beethoven

Jacques-Louis David (1748–1825) był najwybitniejszym reprezentantem francuskiego klasycyzmu. Przez jednych uważany jest za filar sztuki oświecenia, przez innych za malarza– konformistę, ponieważ najpierw był oficjalnym artystą Wielkiej Rewolucji Francuskiej, a później nadwornym malarzem Napoleona..

W czasie rewolucji David był członkiem Konwentu, Komitetu Oświecenia Publicznego i Komisji Sztuki. Projektował dekoracje z okazji uroczystości i malował obrazy o tematyce współczesnej.

Obraz „Śmierć Marata” został uznany za największe dzieło Davida.

Jacques-Louis David, namalował obraz „Śmierć Marata”  w 1793 roku. Oryginalny tytuł brzmi: „La Mort de Marat”. Niektóre źródła podają też: „Marat assassiné”. Obecnie obraz znajduje się w Musées Royaux des Beaux-Arts w Brukseli.

Zgodnie z tytułem, dzieło przedstawia ostatnie chwile Jana Paula Marata,  jednego z przywódców Wielkiej Rewolucji Francuskiej.

Marat był przyjacielem Davida i po jego śmierci artysta został wezwany na miejsce zbrodni. Widok martwego ciała unurzanego we krwi głęboko go poruszył i natchnął do stworzenia przejmującego obrazu.

Marat został zasztyletowany przez Charlotte Corday, związaną z wrogim mu klubem Żyrondystów. Zdarzenie miało miejsce 13 lipca 1793. Według relacji świadków, martwy Marat leżał na podłodze w ubraniu. Niemal natychmiast po śmierci został uznany za męczennika rewolucji, a jego imieniem nazwano kilka świąt republikańskich. Zwłoki rewolucjonisty zostały przeniesione do Panteonu. Dla uczczenia pamięci przywódcy rewolucji Konwent zobowiązał Jacques-Louis Davida do namalowania obrazu poświęconego Maratowi. Pierwsze szkice zamordowanego rewolucjonisty malarz zrobił jeszcze na miejscu zbrodni. Obraz w ostatecznym kształcie został ofiarowany Konwentowi 15 listopada 1793 roku.

Porównajmy obraz Davida z  dziełem Caravaggia „ Złożenie do grobu”.

Obraz Caravaggia powstał prawie dwieście lat wcześniej w 1603 r.

Ciało Jezusa podnoszą Nikodem – na pierwszym planie i św. Jan, asystują im Maria, żona Kleofasa i Maryja ( w habicie zakonnym) oraz św. Magdalena. Zwróć uwagę na kompozycję diagonalną (po przekątnej), która zmierza do wyeksponowania ramienia Jezusa. To zabieg celowy, gdyż ukazanie postaci ze zwisającym prawym ramieniem, symbolizowało żałobę i stratę.

Wróćmy do obrazu Davida.

Celem Davida było ukazanie Marata,  jako męczennika idei rewolucyjnej, dlatego nadaje jego śmierci rys heroizmu.

Nie stara się wiernie odtworzyć okoliczności zbrodni, przeciwnie – zmienia niektóre fakty.

Zwróć uwagę, że Marat na obrazie jest nagi, choć wiadomo, że na miejscu zbrodni artysta widział jego ciało odziane. Zabieg ten stanowi nawiązanie do sztuki klasycznej, podobnie jak wystylizowanie wanny na antyczny sarkofag i poza omdlewania głównego bohatera dzieła.

Wizerunek Marata przypomina nieco martwe ciało Chrystusa z obrazu Caravaggia.

Całość tchnie spokojem kontrastującym z dramatycznym wydarzeniem. Spokój autor osiągnął m.in. poprzez pozostawienie pustej przestrzeni w tle, a także użycie linii pionowych i poziomych, a nie popularnych wówczas diagonalnych.

Sam pomysł przedstawienia śmierci świeckiej postaci był nowatorski.

Nietypowe było także ukazanie człowieka, który zmarł śmiercią gwałtowną, w taki sposób, jakby po prostu zasnął. Jego oblicze jest łagodne, nie widać na nim śladów agonii. Tylko ciemne tło podkreśla ponury nastrój sceny.

W martwej ręce Marat zaciska list, jest to petycja przyniesiona przez morderczynię o treści: „Moje wielkie nieszczęście czyni mnie godną twej łaskawości”.

W drugiej ręce Marat trzyma pióro, symbol pracy dziennikarskiej. Odnosi się przez to wrażenie, iż umarł on jak prawdziwy bohater – z bronią (ostrzem dziennikarskim) w ręku.

Obraz Jacques-Louis Davida jest nowatorski – dotychczas rzadko w malarstwie ukazywano śmierć osoby świeckiej w sposób tak naturalny, pozbawiony zbędnego patosu.

Podsumowanie:

Zamierzeniem Davida było przedstawienie Marata w sposób realistyczny, ale jednocześnie, jako męczennika i symbolu rewolucji. Dzięki prostocie przekazu obraz niesie do dziś duży ładunek emocji i znaczeń. Ma także wydźwięk moralizatorski, związany z ideologią oświecenia, typowy dla sztuki klasycystycznej. Surowość i powaga sceny, stonowany koloryt i perfekcja kompozycji czyni z tego obrazu jedno z najwybitniejszych dzieł malarstwa klasycystycznego.

Praca domowa

Analizują dokładnie dzisiejszy temat zajęć, wypisz w punktach cechy klasycystyczne obrazu „Śmierć Marata” Odpowiedzi prześlij na mojego maila- b.kusiuk@wp.pl

Pozdrawiam- Bożena Kusiuk