31. 03. 2020r. TEMAT: Kolonialna gospodarka białego człowieka.
Celem lekcji będzie przedstawienie uczniom procesu nasilonego ekspansjonizmu imperiów europejskich oraz skutków tego zjawiska.
Wprowadzenie do tematu:
W XIX wieku mocarstwa europejskie prowadziły ekspansję kolonialną w Afryce, Azji i Ameryce. Podbite kraje buntowały się przeciwko władzy imperiów kolonialnych i podejmowały próby uniezależnienia. Przykładem mogą być powstania w Chinach, bunt sipajów w Indiach, czy powstanie Mahdiego w Afryce. Wszystkie te wystąpienia były krwawo tłumione. Mocarstwa europejskie budowały swoja imperialna potęgę kosztem innych krajów i narodów.
Zagadnienia do tematu:
- Gospodarka w okresie imperializmu. – str.109 w podręczniku
a. Rola kolonii w epoce industrialnej
Kolonie stanowiły w znacznym stopniu rynki zbytów dla towarów wytwarzanych przez państwa europejskie. Jednocześnie metropolie prowadziły grabieżczą politykę eksploatacyjną na skolonizowanych obszarach.
Zapoznaj się z materiałami na stronach:
https://prezi.com/hdae_d1k9fkz/gospodarka-w-okresie-imperializmu/
https://www.e-historia.com.pl/22-notatki-z-historii/historia-i-spoleczenstwo/europa-i-swiat/807-4-4-gospodarka-w-okresie-imperializmu
b. Szlaki oceaniczne;
- budowa Kanału Sueskiego
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Canal_de_Suez.jpg/800px-Canal_de_Suez.jpg?1585565560961
- budowa Kanału Panamskiego
https://wynalazki.andrej.edu.pl/wynalazki/24-k/1135-panamski
c. Zarządzanie koloniami- imperia kolonialne
Do połowy XIX wieku państwa europejskie posiadały w Afryce i Azji jedynie składy handlowe i posterunki wojskowe. Do tego ograniczał się ich wpływy na tych terenach.
Aktywność europejską a następnie kolonizację afrykańskiego i azjatyckiego kontynentu w dużej mierze spowodowała rewolucja przemysłowa (szukano tanich surowców, darmowej siły roboczej, nowych rynków zbytu, gdzie można by sprzedać europejską produkcję przemysłową), a szczególnie jej skutki, to znaczy ogromny rozwój przemysłowy w Europie.
Duże znaczenie miała tutaj także polityka imperializmu, czyli chęć zapanowania przez pewne państwa nad całą resztą świata. Panowanie to miało się przejawiać zarówno w sferze militarnej, politycznej jak i gospodarczej. Kolonializm był też wynikiem szybkiego wzrostu liczby ludności a co za tym idzie przymusu szukania pracy poza miejscem zamieszkania.
Największymi mocarstwami kolonialnymi świata stały się takie państwa jak: Anglia, Francja, Rosja, Niemcy, USA.
Największe imperia i ich kolonie:
ANGLIA- Kanada, Australia, N. Zelandia, Indie, Afryka Południowa i Wschodnia, Cypr, Gibraltar, Malta, Singapur, kontrola kanału sueskiego
FRANCJA- Afryka Zachodnia i Centralna, Madagaskar
NIEMCY- Afryka (Kamerun, Togo,, Niemiecka Afryka Zachodnia, Niemiecka Afryka Wschodnia)
HOLANDIA- Indie Holenderskie (Indonezja), Gujana Holenderska
BELGIA- Kongo Belgijskie
USA- Filipiny, Kuba, Puerto Rico, Hawaje, Panama (Kanał Panamski)
ROSJA- Mandżuria (część), Gruzja, Azja środkowa, Turkiestan, Sachalin
WŁOCHY- Somalia, Trypolitania (Libia)
PORTUGALIA- Mozambik, Angola
2. Brzemię białego człowieka – str. 115
Bywało, że rządy kolonialne przyczyniały się do wzrostu poziomu cywilizacyjnego podbitych krajów. Administracja kolonialna zakazywała starodawnych, barbarzyńskich obyczajów i prowadzenia krwawych wojen plemiennych. Budowano linie kolejowe. Pojawiały się szkoły. Głównym celem metropolii było jednak uzyskanie jak największych korzyści z kolonii. Ludność tubylcza płaciła podatki które przeznaczano w większości na potrzeby metropolii. Importowane masowo wyroby przemysłu europejskiego rujnowały miejscowe rzemiosło. Kolonizatorzy wywozili natomiast cenne surowce po narzuconych, korzystnych dla siebie cenach. Przybyli z Europy osadnicy zajmowali na ogół tereny najbardziej urodzajne. Sytuację ludności kolonii pogarszała nieuczciwość urzędników kolonialnych, skłonność do przekupstwa i nadużyć. Możliwości odwoływania się do bezprawnych decyzji administracji kolonialnej były często znikome. Próby buntu tłumiono bezwzględnie.
Masowe importowanie taniej żywności z kolonii doprowadziło do spadku cen żywności na naszym kontynencie i spowodowało nieopłacalność uprawy ziemi w wielu regionach Europy. Podobnie było z produkcją rzemieślniczą i przemysłową Europejczyków – przedsiębiorcy szybko doszli do wniosku, że bardziej niż eksport do kolonii opłaca się produkcja na miejscu, gdzie koszty były znacznie niższe. W rezultacie tanie wyroby, wytwarzane w koloniach, wkrótce zaczęły stanowić niebezpieczną konkurencję dla przemysłu europejskiego. Posiadanie kolonii było jednak kwestią prestiżu państw. Im większym imperium dysponowało państwo, tym większym cieszyło się uznaniem na arenie międzynarodowej. Toteż wielokrotnie państwa europejskie decydowały się na podboje bez względu na koszty.
Czytaj więcej:
https://prezi.com/udgqsnpvnwgi/brzemie-biaego-czowieka/
Podsumowanie lekcji
Jako podsumowanie lekcji bardzo proszę wyjaśnić pojęcie „imperializm” oraz uzupełnić tabelę:
Nazwa kanału | Akweny, które połączył | Data oddania do użytku | Państwo zarządzające | Znaczenie |
Kanał Sueski | ||||
Kanał Panamski |
Bardzo proszę na podstawie udostępnionych materiałów zastanowić się , jakie skutki przyniósł światu kolonializm na przełomie XIX/XX wieku – dla zainteresowanych pisemnie
Efekty pracy proszę przesyłać na adres e-mail zelaga@wp.pl lub dziennik elektroniczny wpisując w tytule wiadomości imię i nazwisko ucznia oraz klasę ( to ważne ze względu na organizacje mojej pracy i sprawność oceniania). Będzie to dla mnie jednocześnie potwierdzenie Waszej aktywności na zajęciach dydaktycznych.
W razie pytań proszę o kontakt na komunikatorze od poniedziałku do piątku w godz. 8.00 – 14.00 lub w innym terminie po uzgodnieniu z osobą zainteresowaną.
Pozdrawiam
Agnieszka Żelazowska