TEMAT: PRL w czasach stalinizmu.

Celem lekcji będzie omówienie procesu stalinizacji w Polsce po wojnie oraz przejawów oporu polskiego społeczeństwa wobec władzy.

1. Stalinizacja – proces zapoczątkowany w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (od 1948 roku do 1956 roku) charakteryzujący się wpływem stalinizmu na kształtowanie stosunków społeczno-gospodarczych.

Przejawy stalinizacji:

a) system monopartyjny- utworzenie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej 1948r. na czele z Bolesławem Bierutem. PZPR powstaje w wyniku połączenia Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej. Powstanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej często jest traktowane jako początek kształtowania się stalinizmu w Polsce. W swoim założeniu programowym PZPR miała sprawować władzę w imieniu „ludu pracującego miast i wsi”. Stała się partią rządzącą. Była to wiodąca partia polityczna w Polsce.

b) represje polityczne

Nad społeczeństwem czuwało Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego i jego pracownicy. Rozbudowano aparat terroru, gdyż paranoicznie obawiano się wszechobecnego wroga klasowego i imperialistycznego szpiega. Powiększono liczbę etatów w urzędach bezpieczeństwa na różnych szczeblach administracji. Podejrzany mógł być każdy obywatel. W 1954 roku w więzieniach było prawie 6 mln osób. Można było do nich trafić za sabotaż gospodarczy, czyli niewłaściwe wykonanie zawodowego zobowiązania, czy przestępstwo polityczne – a tym mogło być wszystko…

• prześladowania działaczy Polskiego Państwa Podziemnego – Egzekucja gen. Augusta Emila Fieldorfa
• prześladowania duchowieństwa (zamordowanie biskupa Jana Padewskiego; pokazowy proces biskupa Czesława Kaczmarka; aresztowanie prymasa Stefana Wyszyńskiego )

c) propaganda komunistyczna

Bardzo dużą rolę w państwie zaczęła odgrywać propaganda. Przede wszystkim funkcjonował monopol informacyjny, czyli wyłączność władzy co do środków masowego przekazu, a może przede wszystkim wskutek funkcjonowania cenzury. Starano się narzucić odpowiednią wizję świata.

d) rozbudowa armii – w polskim wojsku przeprowadzono czystki, których efektem było odejście z armii „niepewnych” oficerów przedwojennych. Powstały instytucje, które miały służyć procesowi weryfikacji.

e) kult jednostki – w okresie stalinizmu w całej okazałości funkcjonował kult jednostki; oczywiście przede wszystkim doceniano „Wodza Rewolucji”, czyli Józefa Stalina. Artyści tworzyli dzieła, a literaci układali pieśni dla wodza narodów.

2. Konstytucja z 1952 roku

Podsumowaniem okresu stalinizmu było uchwalenie konstytucji 22 lipca 1952 roku. Projekt dokumentu przetłumaczono na język rosyjski i Stalin osobiście naniósł w nim poprawki. W akcie tym było dużo demokratycznych sformułowań. Konstytucja głosiła m.in., że „Polska Rzeczpospolita Ludowa jest państwem demokracji ludowej”, w którym „władza należy do ludu pracującego miast i wsi”.

3. Strajki robotników w Poznaniu w 1956r. – zapoznajcie sie z notatką na ten temat Poznański Czerwiec 1956

4. „Mała stabilizacja” – był to okres rządów Władysława Gomułki po strajkach w Poznaniu w 1956r. charakteryzujący się poprawą warunków życia polskiego społeczeństwa, złagodzeniem cenzury i wzrostem płac.

Jako uzupełnienie tematu proszę zapoznać się z prezentacją. Zwróćcie szczególna uwagę na zjawisko kultu jednostki oraz rolę propagandy w okresie stalinizmu.

/epodreczniki.pl/a/okres-stalinizmu-w-polsce/DFfxlyd6I

Jako notatkę z dzisiejszej lekcji proszę, abyście zapisali wszystkie informacje zaznaczone wytłuszczonym drukiem oraz wyjaśnijcie pojęcie „cenzury”.

Poza tym do 12 maja 2020r. proszę wykonać Kartę Pracy Karta Pracy- stalinizm w Polsce.

Wszelkie pytania i informacje zwrotne należy kierować poprzez komunikator, e-dziennik lub e-mail zelaga@wp.pl wpisując w tytule wiadomości imię i nazwisko ucznia oraz klasę.

Pozdrawiam

Agnieszka Żelazowska