26. 05. 2020r.
TEMAT: Wojny w Starożytnej Grecji.
Celem dzisiejszej lekcji będzie omówienie przebiegu wojen w Starożytnej Grecji, ze szczególnym uwzględnieniem wojen grecko-perskich w V w. pne.
Najstarszym źródłem wiedzy o wojskowości w Starożytnej Grecji były eposy Homera- Iliada i Odyseja. Z nich dowiadujemy się o technice walki i formacjach wojskowych oraz sposobach prowadzenia działań zbrojnych wojsk greckich w starożytności. Dzisiajsza lekcje będziemy realizować w oparciu o następujące zagadnienia:
- Organizacja armii greckiej – obywatele greckich poleis byli zobowiązani do służby wojskowej, którą pełnili na własny koszt. W zależności od stanu majątkowego Grecy służyli w:
– kawalerii
– ciężkozbrojnej piechocie – hoplici
– lekkozbrojnej piechocie
– flocie
Podstawowym szykiem zbrojnym ciężkozbrojnej piechoty była falanga (zwarty czworobok). Uzbrojenie hoplity składało się z hełmu, pancerza, nagolenników, miecza i włóczni. Podstawowym typem greckiego okrętu wojennego była triera (trójrzędowiec).
- Wojny grecko-perskie V.w. p.n.e.
a) przyczyny konfliktu-na wybrzeżu Azji Mniejszej znajdowało się wiele kolonii greckich, m.in. Milet. W VI w. p.n.e. Cyrus I Wielki podbił je i włączył do Persji. Musiały płacić podatki, dostarczać żołnierzy do armiiperskiej. Persja dążyła by władzę w koloniach greckich przejęli tyrani sprzyjający Persji. Większość kolonii greckich była temu przeciwna. W okresie 499 r. – 494 r. p.n.e. powstały kolonie greckie w Jonii, na czele których stanął Milet. Powstanie wspomogły dwie poleis z Grecji – Ateny i Eretria wysyłając 25 okrętów. Powstanie upadło i zakończyło się zniszczeniem Miletu. Król perski Dariusz postanowił ukarać miasta greckie, które pomogły powstańcom. Dariusz I chciał rozszerzyć swoje panowanie na zachodzie o terytorium Grecji.
b) przebieg wojen z Persją
| Data | Bitwa | Król perski | Wódz grecki | Wynik |
| 490 r. p.n.e. | pod Maratonem | Dariusz I | Militiades | zwycięstwo Greków |
| 480 r. p.n.e. | w wąwozie Termopile | Kserkses | król Sparty Leonidas | zwycięstwo Persów |
| 480 r. p.n.e. | bitwa morska koło Przyl. Artemision | Kserkses | Grecy nie dopuścili do wysadzenia desantu pod Termopilami | |
| 480 r. p.n.e. | bitwa morska w cieśninie salamioskiej | Kserkses | Temistokles | zwycięstwo floty greckiej |
| 479 r. p.n.e. | pod Platejami | Kserkses | król Sparty Pauzaniasz | zwycięstwo Greków |
- 491 r. p.n.e. Dariusz I zażądał „ziemi i wody” czyli uznania jego zwierzchnictwa przez poleis greckie. Poleis leżące na wyspach Morza Egejskiego uległy, a Ateny i Sparta odmówiły.
- kampania w 490 r. p.n.e. – bitwa pod Maratonem. Wojskami Aten (ok. 600 hoplitów) dowodził Militiades, który wykorzystał ukształtowanie terenu i nie dopuścił by Persowie wykorzystali swoje największe atuty: konnicę i łuczników oraz przewagę liczebną. Ateny zwyciężyły – zginęło ok. 6400 Persów i 192 Ateńczyków. Po raz pierwszy udało się pokonać Persów
- 490 – 480 r. p.n.e. – zmiana na tronie w Persji zapewniła 10 lat spokoju. Ateńczycy wykorzystali ten czas budując flotę, która będzie mogła przeciwstawić się flocie perskiej. Przeznaczyli na to dochody z kopalni srebra w Górach Laurion. Zbudowali 200 okrętów zwanych trierami (trójrzędowcami).
- kampania 480 – 479 r. p.n.e . Dowodził nią osobiście król Kserkses. W 480 r. p.n.e. armia perska przekroczyła Hellespont i wkroczyła do Grecji od północy – o bitwa w wąwozie Termopile. Siłami greckimi (7000 hoplitów w tym 300 Spartan) dowodził król Sparty Leonidas. Po trzech dniach, w wyniku zdrady Persowie okrążyli wąwóz. Wojska greckie wycofały się z wyjątkiem 300 Spartan, 700 Tespijczyków i 400 Tebańczyków. Spartanie i Tespijczycy polegli. Tebańczycy się poddali. Droga do centralnej Grecji stanęła otworem.
- zdobycie i zniszczenie Aten przez Persów.
- bitwa morska pod Salaminą. Flota perska i grecka stoczyły bitwę w cieśninie oddzielającej ląd stały od Wyspy Salamina. Wykorzystując znane warunki morskie i wyposażone w tarany trójrzędowce flota grecka pokonała Persów dzięki wybiegowi Temistoklesa z Aten.
- 479 r. p.n.e bitwa pod Platejami na równinie beockiej. Rok później doszło do decydującej bitwy. Wojska greckie dowodzone przez króla Sparty Pauzaniasza odniosły zwycięstwo.
- Spodziewając się dalszych ataków Grecy utworzyli Związek Morski, pod hegemonią (przywództwem) Aten; był to sojusz miast greckich leżących wokół Morza Egejskiego, którego celem było wyzwolenie wszystkich Greków spod panowania perskiego.
c) skutki- w 449 r. p.n.e. zawarto pokój – Persowie uznali wolność wszystkich miast greckich leżących
na zachodnim wybrzeżu Azji Mniejszej. Ateny i Sparta objęły hegemonię wśród polis greckich. W 431 r. p.n.e. rozpoczęły między sobą wojnę o przywództwo w świecie greckim, która znacznie osłabiła państwa greckie
d) Wojna peloponeska – konflikt między Spartą i Atenami 431 – 404 r. p.n.e. o dominacje w świecie Hellady, zakończona zwycięstwem Sparty i stopniowym upadkiem Aten.
Podsumowanie lekcji:
Bardzo proszę abyście dokładnie zapoznali się z :
- Prezentacją – Prezentacja- Wojny w Starożytnej Grecji
- Filmem ze strony Khan Academy, film jest w języku angielskim, ale posiada polskie napisy. Da Wam to możliwość poćwiczenia fonetyki tego języka.
Zadania do realizacji po dzisiejszej lekcji:
- Jako notatkę z lekcji proszę, abyście zapisali w zeszytach przedmiotowych wszystkie informacje zaznaczone wytłuszczonym drukiem (zagadnienia i tabelę) – będzie to potwierdzenie aktywności.
- Proszę jako pracę domową na postawie prezentacji dokładnie opisali czym była falanga i jak funkcjonowała.
Wszelkie pytania i informacje zwrotne proszę kierować poprzez komunikator, e-dziennik lub e-mail zelaga@wp.pl wpisując w tytule wiadomości imię i nazwisko ucznia oraz klasę.
Pozdrawiam!
Agnieszka Żelazowska