28. 04. 2020r.
TEMAT: Walka o władzę w powojennej Polsce.
Celem lekcji będzie omówienie sytuacji politycznej w Polsce po II wojnie światowej oraz procesu przejmowania władzy przez komunistów.
ZAGADNIENIA DO TEMATU:
Bardzo proszę o zapoznanie z materiałem w podręczniku – str. 318-326, a następnie na podstawie udostępnionych materiałów odpowiedzieć na pytania umieszczone w podsumowaniu lekcji:
Zagadnienia :
1.Polska w nowych granicach.
a) Granice państwa polskiego po II wojnie światowej znaczeni się różnią od granic przedwojennych Decydujący wpływ na kształt polskich granic miały postanowienia podjęte na konferencjach Wielkiej Trójki w Jałcie i Poczdamie. Należy również pamiętać, że ZSRR i państwa zachodnie miały inne koncepcje rozstrzygnięcia sprawy polskiej w zależności od przyjętej przez nie strategii politycznej.
b) Ostatecznie granice Polski miały następujący przebieg:
granica wschodnia – biegła od źródeł Sanu, na zachód od Rawy Ruskiej, wzdłuż Bugu, na wschód od Białowieży, na zachód od Grodna, wzdłuż linii równoleżnikowej przebiegającej na północ od Braniewa i Gołdapi aż do Zalewu Wiślanego i Mierzei Wiślanej. Przebieg tej granicy ustalono ostatecznie w polsko – radzieckiej umowie granicznej z 16 sierpnia 1945 r., która potwierdzała stan istniejący od 1944 r.
granica zachodnia – ziemie położone na wschód od linii biegnącej od Morza Bałtyckiego bezpośrednio na zachód od Świnoujścia, a stąd wzdłuż rzeki Odry do jej zbiegu z Nysą Łużycką i wzdłuż tej rzeki do granicy z Czechosłowacją, zostały oddane Polsce w zarząd administracyjny do czasu konferencji pokojowej i jej postanowień.
2. Układ sił politycznych w Polsce po zakończeniu wojny
a. od 28 VI 1945 r. władzę w Polsce sprawował Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (TRJN)
b. dominującą rolę w TRJN odgrywała Polska Partia Robotnicza (PPR) oraz uzależnione od niej tzw. partie koncesjonowane:
– Stronnictwo Ludowe (SL)
– Polska Partia Socjalistyczna (PPS)
– Stronnictwo Demokratyczne (SD)
c. do walki z komunistami przystąpiły
– utworzone przez Stanisława Mikołajczyka Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL)
– Stronnictwo Pracy
3. 30 VI 1946 r. odbyło się tzw. referendum ludowe
a. referendum ludowe miało być testem popularności głównych sił politycznych w Polsce
b. w referendum zadano obywatelom Polski trzy pytania dotyczące:
– likwidacji senatu
– zatwierdzenia reform społeczno-gospodarczych
– uznania granic na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej
c. sfałszowane wyniki referendum dały zwycięstwo komunistom
4. 19 I 1947 r. odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego
a. władze komunistyczne wobec zwolenników Stanisława Mikołajczyka i PSL stosowały terror
b. przeciwko PSL działały:
– Milicja Obywatelska (MO)
– Urząd Bezpieczeństwa (UB)
– cenzura prewencyjna
c. sfałszowane wyniki wyborów dały zwycięstwo komunistom
5. Władze polskie po wyborach do Sejmu Ustawodawczego
a. prezydentem został Bolesław Bierut
b. premierem rządu został Józef Cyrankiewicz z PPS
c. Sejm Ustawodawczy 19 II 1947 r. uchwalił tzw. Małą konstytucję, która utrzymała urząd prezydenta w Polsce
Jako uzupełnienie wiadomości proponuję prezentację:
https://prezi.com/ybtnouy5fgub/walka-o-wadze-w-powojennej-polsce/
Podsumowanie – zapisz!
Niewątpliwie do sukcesu komunistów przyczyniło się kilka czynników:
- obecność Armii Czerwonej i NWKD,
- niezwykła konsekwencja w walce o władzę,
- brutalność i bezwzględność,
- społeczeństwo wyczerpane wojną i okupacją pragnęło spokoju i stabilizacji,
- radykalizowały się nastroje (oczekiwano zmian),
- części populacji komuniści dawali nadzieję na awans społeczny.
Zapamiętaj! – Zapisz fakty oznaczone wytłuszczonym drukiem
- 22.07.1944 – manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego
- 6.09.1944 – dekret Krajowej Rady Narodowej o reformie rolnej
- 1.01.1945 – powstanie na bazie PKWN Rządu Tymczasowego
- 27/28.03.1945 – aresztowanie 16 przywódców Polski podziemnej przez NKWD (proces szesnastu)
- 28.06.1945 – powstanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej
- 3.01.1946 – dekret o nacjonalizacji przemysłu
- 30.06.1946 – tzw. referendum ludowe
- 19.01.1947– wybory do Sejmu Ustawodawczego
- Luty 1947 – uchwalenie małej konstytucji
Dla utrwalenia wiadomości rozwiąż quiz: Walka o władzę w powojennej Polsce
Jako zadanie domowe proszę odpowiedzieć na pytania:
- Dlaczego zmianę obszaru Polski po II wojnie światowej określa się jako przesunięcie granic na zachód?
- Jakie znaczenie miało referendum ludowe z 1946r.?
- Kim byli tzw. żołnierze wyklęci?
- Czego dotyczyła akcja „Wisła”?
Wszelkie pytania i informacje zwrotne należy kierować poprzez komunikator, e-dziennik lub e-mail zelaga@wp.pl wpisując w tytule wiadomości imię i nazwisko ucznia oraz klasę.
Pozdrawiam!
Agnieszka Żelazowska