31.03.2020 r.
Temat: Nasilenie się kryzysu Rzeczypospolitej
- Zniszczenia i straty wojenne – wyludnienie kraju (liczne epidemie, głód i uprowadzenie w jasyr)
– w trakcie wieloletnich walk zniszczeniu uległo wiele wsi i miast
– załamanie się eksportu polskiego zboża
– problemy monetarne państwa (zaczęto wybijać monety niepełnowartościowe, które w swoim składzie zawierały mniej złota lub srebra)
– zwiększenie wymiaru Pańszczyzny
– utrata wielu skarbów kultury narodowej
– straty terytorialne w Inflantach i na Ukrainie
– uniezależnienie się Prus Książęcych od Rzeczypospolitej
Jasyr – niewola tatarska lub turecka
- Zagrożenia dla ustroju państwa
- A) Wielkie rokosze magnackie
Rokosz – bunt szlachty przeciwko królowi w obronie swoich praw i przywilejów.
– 1605-1608 – rokosz wojewody krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego
– 1665-1666 – rokosz hetmana Jerzego Sebastiana Lubomirskiego rokosz przerodził się w wojnę domową i przyczynił się do abdykacji w 1668 r. króla Jana Kazimierza
Abdykacja – rezygnacja z tronu, władzy.
- B) Liberum veto
Liberum veto – (nie pozwalam) zasada koniecznej jednomyślności sejmu polskiego, pozwalająca na zerwanie obrad i uchylenie wcześniej podjętych uchwał na skutek protestu jednego posła.
Po raz pierwszy liberum veto użył w 1652 r. Władysław Siciński, starosta upicki ze Żmudzi.
- Kryzys tolerancji i oświaty
Wrogowie Rzeczypospolitej w XVII wieku nie byli katolikami. Turcy i Tatarzy wyznawali islam. Szwedzi byli protestantami, a Rosja i Kozacy występowali w obronie prawosławia. Dlatego wśród mieszkańców Rzeczpospolitej umocniło się przekonanie, że prawdziwy Polak powinien być katolikiem, Rzeczpospolita jest przedmurzem chrześcijaństwa, broniącym Europy przed muzułmańską Turcją i prawosławną Rosją. Postawa taka doprowadziła do kryzysu tolerancji religijnej, czego przejawem było wygnanie z Rzeczpospolitej w 1658 r. arian.
W razie niejasności dzwoń pod nr. 505790622.
Dariusz Nastaj