08. 05. 2020r.
TEMAT: Pierwsi Jagiellonowie na tronie polskim.
Celem dzisiejszej lekcji będzie omówienie okoliczności zawarcia unii polsko-litewskiej oraz polityki pierwszego Jagiellona na polskim tronie.
ZAGADNIENIA: podręcznik str. 282 – 288
1.Andegawenowie na tronie polskim.
a) Rządy Ludwika Węgierskiego
b) Przywilej w Koszycach 1374r. – był to pierwszy generalny przywilej dla polskiej szlachty, który miał zagwarantować tron w Polsce jednej z córek Ludwika Węgierskiego.
c) Koronacja Jadwigi na króla Polski- 1384r.
2. Unia w Krewie 1385r. – układ przewidywał małżeństwo wielkiego księcia litewskiego Jagiełły z królem Polski Jadwigą oraz objęcie przez niego polskiego tronu, w zamian za co Jagiełło zobowiązał się przyjąć chrzest, schrystianizować Litwę i odzyskać wszystkie ziemie utracone przez Koronę. Unia w Krewie była unią personalną, czyli stanowiła połączenie dwóch oddzielnych państw wyłącznie osobą władcy, bez łączenia instytucji, armii, skarbu itp. Jagiełło przyjął na chrzcie imię Władysław – jest więc znany w historii jako Władysław Jagiełło, który zapoczątkował dynastię Jagiellonów.
3. Losy unii polsko-litewskiej w XV wieku
- unia wileńsko-radomska 1401r. .
- unia w Horodle 1413r.
- unia w Grodnie 1432r.
4. Skutki unii Polski z Litwą:
– utworzenie wieloetnicznego polsko-litewskiego organizmu państwowego
– skuteczna walka Polski i Litwy z Krzyżakami
– chrystianizacja Litwy
– przesunięcie zainteresowań politycznych Polski na wschód
– początek dynastii Jagiellonów (panującej w Polsce i na Litwie w latach 1385-1572, a czasowo także w Czechach i na Węgrzech)
Związek Polski i Litwy trwał z przerwami aż do roku 1569, gdy zawarto unię realną w Lublinie (połączenie Polski i Litwy w jedno państwo – Rzeczpospolitą Obojga Narodów).
Obejrzyjcie proszę film edukacyjny zwracając szczególną uwagę na przywilej w Koszycach oraz unię w Krewie.
5. Wielka wojna z Zakonem
a) przyczyny wojny:
- wzrost potęgi Polski i Litwy po unii i niepokój Krzyżaków z tego powodu
- oszczerstwa Krzyżaków na temat Litwinów (jakoby dalej pozostawali poganami)
- próby skłócenia Jagiełły z Witoldem i bojarami litewskimi przez Krzyżaków
- spory o utracone ziemie (Żmudź zabrana Litwie; ziemia chełmińska, michałowska, Pomorze Gdańskie zabrane Polsce)
- wybór na wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena
b) początek wojny 1409r.- powstanie na Żmudzi, deklaracja Polski, że pomoże Litwie w walce z wrogiem
c) przebieg:
- rozpoczęcie walk – atak sił polsko-litewsko-ruskich na państwo zakonne
- bitwa pod Grunwaldem (15 lipca 1410; opóźnianie walk przez Jagiełłę, by zmęczyć wroga; obserwowanie przez Jagiełłę bitwy ze wzgórza; atak oddziałów litewsko-tatarskich; atak mistrza krzyżackiego na czele rezerwowych wojsk i ich klęska, rozbicie wojsk krzyżackich)
- nieudana wyprawa Jagiełły na Malbork – wygrana przez Polaków bitwa pod Koronowem (1410)
d. pokój w Toruniu- 1411r. ; (dla Polski ziemia dobrzyńska, dla Litwy Żmudź, Zakon miał zapłacić odszkodowanie za uwolnienie jeńców, Polska nie odzyskuje Pomorza Gdańskiego!)
Bardzo proszę zapoznać się z materiałem w e-podręczniku, zwracając szczególna uwagę na interpretację obrazu Jana Matejki- Bitwa pod Grunwaldem e-podręcznik Wielka wojna z Zakonem
PODSUMOWANIE:
- Jako notatkę z dzisiejszej lekcji proszę, abyście zapisali wszystkie informacje zaznaczone wytłuszczonym drukiem oraz w oparciu o materiał z filmu opisali postać Zawiszy Czarnego.
- Proszę wypełnić krzyżówkę – krzyżówka-Wojna z Zakonem
Wszelkie pytania i informacje zwrotne należy kierować poprzez komunikator, e-dziennik lub e-mail zelaga@wp.pl wpisując w tytule wiadomości imię i nazwisko ucznia oraz klasę.
Pozdrawiam
Agnieszka Żelazowska