13.05.2020r.
Temat: Podsumowanie wiadomości z działu –Reakcje w wodnych roztworach elektrolitów. (2h)
- Stała równowagi chemicznej.
- Odwracalna reakcja może zachodzić w obie strony – od substratów do produktów i na odwrót.
- Równowaga to stan w którym szybkośc reakcji jest równa szybkości reakcji do niej odwrotnej. Produkty i substraty są wtedy w równowadze.
- Analizując jednoetapową reakcję odwracalną, w której został osiągnięty stan równowagi, przedstawioną w sposób ogólny poniższym schematem:
Ogólny schemat reakcji odwracalnej
aA + bB ⇔ cC +dD
można skład układu opisać prawem działania mas:
Prawo działania mas K = [C]c *[D]d /[A]a *[B]b
K – stężeniowa stała równowagi chemicznej. Wielkość stała w danych warunkach temperaturowych i niezależna od wartości początkowych stężeń substratów.
[A], [B], [C], [D] – równowagowe stężenia molowe reagentów.
W stanie równowagi stosunek iloczynu stężeń produktów podniesionych do odpowiednich potęg do iloczynu stężeń substratów podniesionych do odpowiednich potęg równym współczynnikom stechiometrycznym w równaniu reakcji jest wielkością stałą w określonej temperaturze.
Zadanie 1
Reakcja chemiczna przebiega według równania 2 A + 3 B ⇔ 2 C + 4 D. W stanie równowagi stężenia substratów oraz produktów wynoszą: [A] = [B] = 2 mol/dm3 , [C] = 1 mol/dm3, [D] = 4 mol/dm3 .
Oblicz stałą równowagi chemicznej tej reakcji.
K = [C]2*[D]4/[A]2*[B]3
K = [1]2*[4]4/[2]2*[2]3
K=256/32=8
Odpowiedź: Stała równowagi reakcji przedstawionej powyżej wynosi 8.
- Reguła przekory
Jeżeli na układ będący w stanie równowagi zadziała czynnik zewnętrzny, który równowagę zaburzy, to w układzie zajdzie przemiana zmierzająca do zminimalizowania skutków działania tego czynnika i osiągnięcia nowego stanu równowagi.
Czynniki mające wpływ na stan równowagi chemicznej:
- Stężenie reagentów
- temperatura
- ciśnienie
- objętość
„równowaga przesunięta w prawo” →
- dodanie substratu,
- usuwanie produktu,
- ogrzewanie układu, w którym przebiega reakcja endotermiczna,
- chłodzenie układu, w którym przebiega reakcja egzotermiczna,
- wzrost ciśnienia w układzie, w którym przebiega reakcja ze zmniejszeniem objętości produktu względem substratu, (dla której vsubstratu > vproduktu),
- obniżenie ciśnienia w układzie, w którym przebiega reakcja ze zwiększeniem objętości produktu względem substratu, (dla której vsubstratu < vproduktu)
„równowaga przesunięta w lewo” ←
- dodanie produktu,
- usuwanie substratu,
- ogrzewanie układu, w którym przebiega reakcja egzotermiczna,
- chłodzenie układu, w którym przebiega reakcja endotermiczna,
- obniżenie ciśnienia w układzie, w którym przebiega reakcja, dla której vsubstratu > vproduktu,
- wzrost ciśnienia w układzie, w którym przebiega reakcja, dla której vsubstratu < vproduktu
https://www.youtube.com/watch?v=OxrhrVXLqQE
Zadanie 2.
Ustal, w którą stronę przesunie się stan równowagi chemicznej reakcji:
2 SO2(g) + O2(g) ⇔ 2 SO3(g) Δ H < 0, reakcja egzotermiczna
jeżeli:
- dodamy tlenek siarki(IV),
- usuniemy tlen,
- ogrzejemy układ,
- zmniejszymy ciśnienie
- zwiększymy ciśnienie
Odpowiedź: Stan równowagi chemicznej przesunie się
- w prawo
- w lewo
- w lewo
- w lewo
- w prawo
- Odczyn roztworu – skala pH
Odczyn roztworu jest cechą roztworu określającą ,czy w roztworze znajduje się nadmiar jonów wodorowych (H+) – odczyn kwaśny ,czy nadmiar jonów wodorotlenkowych( OH-)-odczyn zasadowy, czy też są one w równowadze – odczyn obojętny.
[H+] > [OH–] odczyn kwasowy
[H+] < [OH–] odczyn zasadowy
[H+] = [OH–] odczyn obojętny
Wodne roztwory kwasów wykazują odczyn kwaśny, a wodne roztwory wodorotlenków (zasady) – odczyn zasadowy.
pH<7 odczyn kwasowy
pH>7 odczyn zasadowy
pH=7 odczyn obojętny
Zadanie 3.
Oblicz stężenie jonów wodorowych i wodorotlenowych w roztworze wodorotlenku sodu o pH=10.
Odpowiedź :pH=10 to stężenie jonów wodoru [H+]=10-10 mol/dm3
pH + pOH=14 pOH=14-10=4 to stężenie jonów wodorotlenowych [OH–]=10-4 mol/dm3
- Reakcje zobojętniania
Reakcja zobojętniania -jest to reakcja jonowa zachodząca pomiędzy kwasem i zasadą.
Zasada + kwas → sól + woda
Reakcja zobojętniania w zapisie jonowym, polega na łączeniu się kationów wodoru H+ (lub jonów oksoniowych H3O+ ) z anionami wodorotlenkowymi OH– ,w wyniku czego powstają niezdysocjowane cząsteczki wody H2O.
H+ + OH– → H2O lub H3O+ + OH–→ 2 H2O
Zadanie 4.
Zapisz równanie reakcji zobojętnienia w formie cząsteczkowej i jonowej zasady sodowej kwasem siarkowym (VI).
2NaOH + H2SO4→ Na2SO4 + 2H2O
2Na+ + 2OH–+ 2H++ SO42-→ 2Na++ SO42-+ 2H2O
2OH–+ 2H+→ 2H2O
- Reakcje strąceniowe
Reakcja strącania osadów – to reakcja chemiczna między jonami, które łącząc się dają trudno rozpuszczalny związek chemiczny. Najczęściej powstają osady wodorotlenków i soli, rzadko kwasów.
https://www.youtube.com/watch?v=PHRDRgini4M&list=RDCMUCQYPNNQExri6AG5NmQjmvNg&index=3
Zadanie 5
Narysuj schemat doświadczenia na podstawie podanego równania reakcji chemicznej. Uzupełnij współczynniki stechiometryczne i napisz to równanie stosując pełny zapis jonowy. Podkreśl jony, które biorą udział w reakcji chemicznej, oraz cząsteczkę, która powstaje w wyniku tej reakcji.
___ Na3PO4 + ___ Ca(NO3)2 → ___ Ca3(PO4)2 + ___ NaNO3
Zapis jonowy: ___
- Hydroliza soli
Hydroliza jest to reakcja jonów soli z cząsteczkami wody.
sól + woda ↔ kwas + zasada
Hydrolizie ulegają sole:
– sole mocnych kwasów i słabych zasad, np.NH4Cl
– sole słabych kwasów i mocnych zasad, np. CH3COONa
– sole słabych kwasów i słabych zasad, np.CH3COONH4
Sole mocnych kwasów i mocnych zasad np. NaCl nie hydrolizują.
Zadanie 6 –Hydroliza soli
- Stała i stopień dysocjacji
Stopień dysocjacji elektrolitycznej jest to stosunek liczby jonów powstałych w wyniku dysocjacji elektrolitycznej do całkowitej liczby cząsteczek elektrolitu wprowadzonych do roztworu.
α =nz/nw *100%
Zadanie 7.
Oblicz stopień dysocjacji, wiedząc, że zdysocjowało 5 moli cząsteczek a nie zdysocjowało 10 moli cząsteczek.
nz=5 moli nw= 10 moli +5 moli =15 moli
α =5moli/15moli *100% =33,3%
Stopień dysocjacji wynosi 33,3%.
Zadanie 8.
Oblicz stałą dysocjacji kwasu HF, wiedząc, ze w 1-molowym roztworze kwasu stopień dysocjacji wynosi 2,5%.
α=2,5%=0,025
C=1 mol/dm3
K=α2*C=0,0252 * 1=0,000625=6,25*10-4
Stała dysocjacji wynosi 6,25*10-4
Zadanie 9.
Stała dysocjacji kwasu azotowego (III) wynosi 2*10-4. Przy jakim stężeniu molowym stopień dysocjacji będzie równy 3%.
Zadanie 10
Korzystając z teorii Bronsteda, napisz równania reakcji ilustrujące zachowanie amoniaku NH3 i chlorowodoru HCl w wodzie. Określ rolę wody w każdym z tych procesów.
6. Zadania domowe
Rozwiąż zadania numer 5,6,9,10.
Rozwiązania zadań , proszę przesłać 13 maja do godziny 20.00 na podany wcześniej adres e-maila.
Informacja! Za tydzień 20 maja test online z działu – Reakcje w wodnych roztworach elektrolitów.
Instrukcja i link do testu zostaną umieszczone na e-dzienniku.
Pytania oraz informacje zwrotne, proszę kierować na podany adres e-mail lub poprzez dziennik elektroniczny, wpisując w tytule imię i nazwisko ucznia oraz klasę.
Pozdrawiam
Justyna Filipiak