A S E R T Y W N O Ś Ć J A K O P O S T A W A Ż Y C I O W A
W potocznym języku słowo „asertywność” kojarzone jest z umiejętnością mówienia NIE. Jednak, jest to zbyt wielkim uproszczeniem, bo tak naprawdę powinniśmy mówić o asertywności jako postawie życiowej.
ASERTYWNOSC TO UMIEJETNOŚĆ WYRAŻANIE SIEBIE BEZ NARUSZANIA PRAW INNYCH OSÓB!
Asertywność – otwarte wyrażanie siebie: bezpośrednie i stanowcze wyrażenie
wobec innej osoby swoich myśli, uczuć i przekonań, bez lekceważenia uczuć i poglądów swoich rozmówców.
5 Asertywnych praw wg Herberta Fensterheima (1976)
- Masz prawo do robienia tego co chcesz dopóty, dopóki nie rani to kogoś innego.
- Masz prawo do zachowania swojej godności poprzez asertywne zachowanie, nawet jeśli to rani kogoś innego dopóty, dopóki Twoje intencje nie są agresywne lecz asertywne.
- Masz prawo do przedstawiania innym swoich próśb dopóty, dopóki uznajesz, że druga osoba ma prawo odmówić.
- Istnieją takie sytuacje miedzy ludźmi, w których prawa nie są oczywiste. Zawsze jednak masz prawo do przedyskutowania tej sprawy z drugą osobą i wyjaśnienia jej.
- Masz prawo do korzystania ze swoich praw.
A S E R T Y W N O Ś Ć J A K O Z E S P Ó Ł Z A C H O W A Ń
Zachowania asertywne to zachowania interpersonalne, wyrażające uczucia,
postawy, potrzeby, opinie i prawa danego człowieka w sposób stanowczy,
bezpośredni i respektujący uczucia, postawy, opinie i prawa drugiego człowieka.
Zachowania asertywne są przeciwieństwem zachowań biernych/uległych,
manipulacyjnych czy agresywnych.
Oto zestawienie trzech wcześniej wymienionych postaw.
| TYP ZACHOWANIA | DLACZEGO SIE TAK
ZACHOWUJEMY? |
CO RYZYKUJEMY? |
| ULEGŁE | – strach przed brakiem aprobaty
ze strony innych, – strach przed reakcją innych, – trzeba być grzecznym, – unikanie konfliktów, – manipulacja. |
– utratę poczucia własnej wartości,
-poczucie krzywy, złość, frustrację, – zachęcanie innych o dominacji, – wybuch agresji spowodowany kumulacją uczuć |
| AGRESYWNE | – strach przed nieotrzymaniem
tego, co się chce, – brak wiary w samego siebie, – wcześniej takie zachowanie było skuteczne, – wyładowuję złość, – manipulacja. |
– konflikty w relacjach z innymi,
– utratę szacunku do samego siebie, – utratę szacunku dla innych, – stres, – potencjalną przemoc, – rezultaty przeciwne do zamierzonych – brak szacunku innych, strach przed nami |
| ASERTYWNE | – zadowolenie z siebie i innych,
– pozytywne założenie – JA jestem OK. i TY jesteś OK. – szacunek dla siebie i innych, – pomaga w osiąganiu celów, – rośnie wiara w siebie, – nie ranimy innych, – daje nam poczucie kontroli nad życiem. |
– brak sympatii z uwagi na
wyrażanie swoich odczuć, – etykietkę człowieka idącego przez życie w zgodzie z własnym kodeksem postepowania, – zmiany w naszych relacjach z innymi. |
A S E R T Y W N O Ś Ć J A K O Z E S P Ó Ł Z A C H O W A Ń
Zarówno w przypadku uległości jak i agresji można mówić o braku szacunku:
– w uległości – dla samego siebie,
– w agresji – dla innych i dla samego siebie.
Asertywność to nie tylko mówienie NIE, to znacznie więcej!
PAMIETAJ!
ULEGŁOŚĆ – respektowanie praw innych, lecz lekceważenie własnych praw.
AGRESJA – respektowanie praw własnych, lecz lekceważenie praw innych.
ASERTYWNOŚĆ – respektowanie własnych praw i jednocześnie respektowanie praw
innych. Postawa asertywna jest zdrową postawą.
Proponuję, chwilę refleksji i odpowiedź na pytanie: Czym dla mnie jest asertywność?
Oto sposób na asertywne wyznaczanie granic.
A S E R T Y W N A O B R O N A G R A N I C
Czyli, stopniowa, asertywna reakcja na zachowanie partnera, który naruszył nasz
dobrostan. Pięciostopniowa skala ochrony granic:
– Prośba – wyrażona jasno i wprost,
Np. Proszę, abyś nie mówił do mnie podniesionym głosem…
– Informacja zwrotna – dotycząca emocji i trudności, jakie przeżywamy w związku z zachowaniem partnera:
Np. Trudno mi się skoncentrować, jak na mnie krzyczysz…
– Postawienie granicy – żądanie, sprzeciw –
mocne i stanowcze określenie granic, w przypadku kiedy poprzednie kroki nie odniosły skutku
Np. Nie życzę sobie, abyś podnosił na mnie głos…
– Zapowiedź sankcji – ostateczny krok w celu ratowania komfortu psychicznego i zachowania godności. Ważne aby zapowiedziana sankcja była wykonalna.
Np. Jeśli nie zmienisz sposobu prowadzenia rozmowy, nie będę się z Tobą
spotykać…
– Wykonanie sankcji (ostateczność) – spełnienie zapowiedzianego kroku.
Marta Lewczuk